Als er een OS’ser van het jaar zou moeten worden gekozen, dan zou Hans Guyt een serieuze kandidaat zijn. Het hoofd Projecten van Terre des Hommes staat volop in de belangstelling van de internationale pers vanwege de spraakmakende Sweetie-campagne van de Nederlandse hulporganisatie. Na zijn avonturen als campagneleider van Greenpeace is Guyt opnieuw in een spannend boek terechtgekomen waarin hij zelf een van de hoofdrollen speelt. Marc Broere dronk een borrel met Guyt en zijn onafscheidelijke kompaan Ron van Huizen en vertelt over de twee ‘schavuiten’ van de Nederlandse ontwikkelingssector.

Na een prachtige uitreiking afgelopen woensdag van de Prins Claus Prijs op het Paleis op de Dam, had ik in een café afgesproken met Ron van Huizen en Hans Guyt. Het was goed om weer eens een goed glas te drinken en bij te praten met twee spraakmakende mensen uit de Nederlandse ontwikkelingssector met wie ik al een jaar of twaalf een bijzondere band heb.

Even ter introductie. Hans Guyt is hoofd-projecten van Terre des Hommes en Ron van Huizen was tot aan zijn pensioen in 2011 directeur van dezelfde organisatie. Beide mannen kun je met recht de schavuiten van de Nederlandse ontwikkelingssector noemen, maar dan wel in de positieve zin van het woord. Misschien is ondernemers avant la lettre trouwens nog wel een betere benaming. Want al ver voordat bijvoorbeeld samenwerking tussen het bedrijfsleven en ngo’s een ware hype werd, riep Ron van Huizen al dat het zijn droom was dat Terre des Hommes ooit zou fuseren met een multinational. In een interview dat ik een jaar of tien geleden met hem had, zei hij: ‘Terre des Hommes heeft een groot opleidingsinstituut vlakbij de Zuid-Indiase stad Bangalore. In het zuiden van India is een sterk groeiende economische markt aan het ontstaan, met een groot gebrek aan gekwalificeerd personeel. Ik kan me voorstellen dat wij met grote Indiase bedrijven en multinationals afspraken maken: welk specialisme heeft u nodig? Terre des Hommes is goed in onderwijs en het verzorgen van vakopleidingen. Wij gaan die voor u verzorgen, we gaan mensen en personeel opleiden. En die leveren wij aan u. Maar daar moet u wel voor betalen en u moet ook voor fatsoenlijke arbeidsomstandigheden zorgen.’

Van Huizen werd om dit soort uitspraken destijds weggehoond door collega-directeuren uit de sector, directeuren van dezelfde organisaties die nu fanatiek achter het bedrijfsleven aanlopen,  omdat samenwerking met bedrijven wordt beloond met extra subsidies.

Mediagenieke acties

In Groningen noemen ze Ron van Huizen eind jaren zeventig de alternatieve Albert Heijn, een bijnaam die hem met trots vervult. Hij runt er de grootste biologische winkel in de stad, de Paardebloem. Van Huizen is begin dertig als hij eind 1980 aantreedt als eerste directeur van Greenpeace Nederland. Daar ontmoet hij Hans Guyt die een van de oprichters is van Greenpeace en samen maken ze de organisatie groot. Greenpeace maakt in de jaren tachtig furore met spectaculaire en mediagenieke acties. Van Huizen en Guyt kunnen spannend, jongensboekachtig verhalen over acties op de Noordzee, basiskampen op Antarctica, plannen om een satelliet te lanceren, arrestaties en ontsnappingen. Maar soms ook heel serieus, bijvoorbeeld als het gaat om de aanslag van de Franse geheime dienst op de Rainbow Warrior in 1982 in de haven van Auckland, Nieuw-Zeeland. Hans Guyt is als campagneleider aan boord en overleeft de aanslag ternauwernood.

Greenpeace speelt een grote rol bij het populariseren van het thema milieu in Nederland. Vooral de concrete aanpak spreekt mensen aan. Van Huizen: ‘Greenpeace kwam met concrete acties, niet met theorieën over de verwarming van de aarde en het broeikaseffect. Het was een simpele boodschap: bij het maken van een product komt afval vrij; dat afval gooi je niet in zee, maar ruim je zelf op.’ Over zijn Greenpeace periode schrijft hij onder het pseudoniem Rob Zadel vier kinderboeken voor uitgeverij Kluitman. ‘De Sirius ontsnapt’, ‘De Rainbow Warrior valt aan’, ‘De Solo grijpt in’, en ‘De Vloek van Sellafield.’ Van deze boeken worden ruim 360.000 exemplaren verkocht.

Kinderrechtencampagnes

Na elf jaar vertrekt Ron van Huizen bij Greenpeace om na enkele omzwervingen in 1994 directeur van Terre des Hommes te worden. Hij haalt Hans Guyt, die op dat moment in Ierland woont en in de visserij werkt, terug naar Nederland. Beiden gaan aan de slag om Terre des Hommes meer te profileren en introduceren spraakmakende kinderrechtencampagnes. Ook worden met hun Greenpeace ervaring als leidraad bijzondere projecten in het Zuiden opgezet.

Terre des Hommes richt samen met Johan Cruijf de Johan Cruyff Foundation  en organiseert met de voetballer ‘De Wedstrijd van de Eeuw’, brengt hospitaalschepen in de vaart in Bangladesh en in de Amazone om ook de verst afgelegen gebieden van gezondheidszorg te voorzien, en koopt een vliegtuigje om kinderen uit afgelegen plekken in Oost-Afrika op te halen voor hartoperaties.

Strijd met het kartel

Daarnaast gaan Van Huizen en Guyt een jarenlange strijd aan met het ‘kartel’, ofwel de vier medefinancieringsorganisaties Novib, Cordaid, ICCO en Hivos, die jaarlijks tien procent van het ontwikkelingsbudget onder elkaar mogen verdelen. Van Huizen: ‘Die afspraak kwam nog voort uit de verzuilde samenleving en was niet meer representatief voor de samenleving.’ Terre des Hommes stapt er zelfs voor naar de rechter. ‘De vier organisaties hebben er alles aan gedaan om ons de toegang te weigeren. Deze zogenaamde vrijdenkers in onze maatschappij vormen een behoudend wereldje’, aldus Hans Guyt.

Uiteindelijk wordt het kartel door minister Herfkens opengebroken door eerst Plan Nederland toe te laten en vervolgens ook Terre des Hommes in 2002. Onder minister Agnes van Ardenne is het helemaal geopend met de introductie van het MFS-I en vanaf dat moment kunnen voortaan  in principe alle Nederlandse ontwikkelingsorganisaties subsidie van de overheid krijgen, mits ze zich voortaan schikken in het beleid van de Nederlandse overheid.

Sweetie

In 2011 gaat Ron van Huizen met pensioen en krijgt hij in de Beurs van Berlage in Amsterdam van wethouder Andree van Es een Koninklijke onderscheiding opgespeld. Hans Guyt werkt nog steeds bij Terre des Homme en moet nog een paar jaar tot hij met pensioen kan.

Ik heb altijd gedacht dat de briljante maar eigenzinnige campaigner Hans Guyt  nooit onder een andere directeur dan Ron van Huizen zou kunnen werken, maar dat bleek helemaal niet het geval te zijn. De huidige directeur van Terre des Hommes, Albert-Jaap van Santbrink, maakt perfect gebruik van de sterke kanten van Hans en heeft hem vrijgesteld van de dingen die hij minder leuk vindt. Zo hoeft hij amper mee te doen aan het hele proces rond het strategische partnerschap dat Terre des Hommes heeft ingediend bij minister Ploumen. Hans Guyt  kan al zijn creativiteit en eigenzinnigheid kwijt in de spraakmakende Sweetie-campagne die hij heeft opgezet.

Sweetie is het virtuele meisje dat Terre des Hommes in 2013 ontwikkelt om webcamkindersekstoerisme aan de orde te stellen. Op de website van Terre des Hommes staat: ‘Webcamkindersekstoerisme is een snel groeiende en ernstige vorm van kindermisbruik. Het gaat om volwassenen die via de webcam en tegen betaling misbruik maken van kinderen, bijvoorbeeld in landen als de Filippijnen, Thailand en Cambodja. Traditionele politiemethodes voldoen niet om dit misbruik te bestrijden. Terre des Hommes ontwikkelde het Sweetie-project om de omvang en ernst van het probleem aan te tonen en om te laten zien dat een andere, proactieve opsporingsmethode wel efficiënt kan zijn in de strijd tegen dit fenomeen.’

Daverend succes

De campagne is een daverend succes. Er worden in de eerste maanden duizend personen uit 72 landen met naam en toenaam geïdentificeerd. Deze identiteitsgegevens en de chatlogs worden overgedragen aan Europol, die deze informatie vervolgens deelt met de politieautoriteiten uit de betrokken landen. Het heeft inmiddels al tot een eerste veroordeling van een man uit Australië geleid. Journalisten van over de hele wereld zoeken nu contact met Hans Guyt om hem te interviewen over Sweetie. Van CNN tot Al Jazeera, van het conservatieve televisiekanaal FOX uit de Verenigde Staten tot de publieke omroep ARD uit Duitsland. Van kranten uit Japen tot Die Zeit in Duitsland. Zijn nieuwe wereld bestaat daarnaast uit gesprekken met organisaties als Interpol en de FBI.  Na zijn avonturen als campagneleider van Greenpeace is Hans Guyt opnieuw in een spannend boek terechtgekomen, waarin hij zelf een van de hoofdrollen speelt.

Afgelopen woensdagavond laten we zoals altijd weer van alles de revue passeren, waarbij de wijn en het bier rijkelijk vloeit. Ik deel mijn ergernissen met Hans en Ron over al die pitches en battles waarmee de ontwikkelingssector op dit moment geteisterd wordt. Hans geeft ons de tip om eens uit te zoeken welke Nederlandse consultants op dit moment een ware zilvervloot binnenhalen met het schrijven van voorstellen voor de strategische partnerschappen. Er gaan verhalen rond over consultants die wel aan vier of vijf voorstellen hebben meegeschreven. ‘In de reclamewereld is het not done dat als je voor Philips werkt, je ook voor Sony een opdracht doet’, zegt  Ron. ‘Maar in de ontwikkelingssector kan zoiets kennelijk wel.’

Kwaliteitsvenster

We nemen ook uitgebreid de tijd om bij het succes van Hans Guyt en Terre des Hommes met Sweetie stil te staan. ‘Jouw kracht is creativiteit Hans, en geen management’, zegt Ron. ‘Het grootste gevaar dat ontwikkelingsorganisaties bedreigt zijn al die managementlagen.’ Beide heren maken grapjes over een nieuw modewoord dat opeens overal in de sector lijkt op te duiken, een typisch loze managementterm ook, namelijk kwaliteitsvenster.

Voor Hans Guyt gaat het maar door en door. Afgelopen dinsdag werd hij nog uitgebreid geïnterviewd voor het prestigieuze en gezaghebbende Duitse weekblad Der Spiegel. ‘Die journalist was helemaal van Bremen naar Den Haag gereden en had er 4,5 uur over gedaan. Alleen om van Terre des Hommes ons verhaal over Sweetie te horen.’  En begin volgend jaar komt ook het legendarische programma 60 minutes uit de Verenigde Staten langs om met Guyt te praten. ‘Dat is toch best mooi. Hoger in de media kun je niet komen.’ Mocht er dit jaar een OS’ser van het Jaar worden gekozen, dan zou Hans Guyt wat mij betreft een hele serieuze kandidaat zijn.

Hans Guyt rocks! Als nooit tevoren. Wij gaan hem begin volgend jaar dan ook uitgebreid interviewen om te praten over het ambacht van campagne voeren.