IS-professionals moeten dagelijks culture verschillen in communicatie overbruggen. Dat gaat niet altijd van een leien dakje. Trainer, adviseur en coach Yvonne van der Pol steekt daarom de sector de helpende hand toe en richt zich deze week in vijf columns op intercultureel vakmanschap en meesterschap. In de eerste twee afleveringen heeft Van der Pol de elementen kennis en vaardigheden in relatie tot het vakmanschap belicht. Nu is het tijd voor het motivationele aspect. ‘Zowel het te graag willen als het eigenlijk niet meer willen, levert communicatieve valkuilen op.’

Voor sommigen is het misschien verrassend dat motivatie een cruciaal onderdeel van een competentie is. Bij competenties denk je toch als eerste aan vaardigheden en kennis. Maar hoeveel mensen kennen we niet die daar in ruime mate over beschikken, maar geen vooruitgang boeken omdat hun motivatie ontbreekt? Het Latijnse Nil Volentibus Arduum betekent, ‘niets is moeilijk voor hen die willen’, en illustreert het belang hiervan treffend.

Intrinsieke en extrinsieke motivatie

Motivatie wordt onderscheiden in intrinsieke en extrinsieke motivatie: ben je van binnenuit, vanuit je diepste drijfveren gemotiveerd om jouw werk binnen IS te doen (intrinsiek)? Of vind je je drijfveren buiten jezelf in bijvoorbeeld carrière, aanzien of salaris (extrinsiek)? De meeste professionals zullen direct roepen dat ze intrinsiek gemotiveerd zijn. Met ziel en zaligheid staan ze voor hun zaak! Laatdunkend kijken ze neer op mensen die extrinsiek gemotiveerd zijn. Maar de praktijk van alledag is dat je weliswaar met je hart voor je vak hebt gekozen, maar dat dit inmiddels op gespannen voet staat met de realiteit van je werk. Door reorganisaties, bezuinigingen en beleidswijzigingen ben je afgedreven van waar het je ooit om begonnen was. Ook al zijn je dienstreizen nog de krenten in de pap, het echte contact met de partners staat onder druk.

Belangstelling en openheid

Het laat zich raden dat deze organisatorische realiteit effect heeft op het directe contact met alliantiepartners. Belangstelling en openheid zijn cruciale onderdelen van intercultureel vakmanschap. Ben je daadwerkelijk geïnteresseerd in de wensen, behoeften, zorgen en denkrichtingen van partnerorganisaties? Wil je echt invulling geven aan partnership en neem je dus ook echt de tijd voor dialoog? Of betrap je jezelf op het inkaderen van jullie communicatie in targets, beleidskaders en volgens het SMART-principe geformuleerde doelstellingen? Liever een e-mail, dan een telefoon- of skypegesprek? Mijn ervaring is dat IS-professionals vaak wel willen. Maar vaak nemen ze daar niet genoeg ruimte meer voor, omdat ze domweg onder druk staan. En dat is jammer, want daarmee verlies je je ruime blik die je juist zo nodig hebt!

Valkuil van wereldverbeteraars: té graag willen

In de sector zijn relatief veel zeer gemotiveerde mensen die het vuur uit hun sloffen lopen voor de goede zaak. Ze willen de wereld redden of op zijn minst een substantiële bijdrage aan ontwikkeling leveren. Maar ontwikkeling is een proces dat je niet kan afdwingen en samen met je partnerorganisaties stap voor stap vormgeeft. Dus wat gebeurt er op termijn? Je raakt gedesillusioneerd, boos, oververmoeidheid of krijgt zelfs een burn-out. Daarnaast loopt ook de communicatie door deze enorme drive krassen en deuken op. Ben je nog wel in echt contact met je partner of ben je vooral bezig met je eigen ding? In hoeverre luister je en sta je open, of ben je vooral je eigen stokpaardjes aan het berijden? Geen leuke vragen. Uiteraard geloof je dat je alles doet en, ja, je zelfs opoffert voor de mensen daar. Maar is dit echt zo? Kijk eens goed in de spiegel: wat zijn je beweegredenen en hoe verhouden die zich tot je communicatiestijl?

Niet meer willen

En dan zijn er nog de mensen die moe en afgestompt zijn. Ze willen niet echt meer, hebben alles al gezien en meegemaakt zoals reorganisaties, beleidswijzigingen, trends, mislukkingen van projecten en corruptie. Ze doen hun werk nog wel! Maar diep van binnen is iets geknakt en dat komt uiteraard tot uitdrukking in je intercultureel vakmanschap. Draai je inmiddels op routine? Vind je dat de partner zich nu maar eens aan jou moet aanpassen? Dat zijn enkele signalen van verslappende betrokkenheid.  Zowel het te graag willen als het eigenlijk niet meer willen, levert communicatieve valkuilen op. Voor een optimaal contact met je partnerorganisaties moet je je eigen motivatie kritisch monitoren.

In de volgende aflevering van deze serie legt Van der Pol de focus op persoonskenmerken. In hoeverre speelt je karakter een rol? Lees het morgen op viceversaonline.nl!