Aan het begin van deze week opperde Bert-Jan Woertman het idee van een OS-campus. Jack van Ham, oud-directeur van ICCO en van het Rode Kruis, borduurt hierop verder en lanceert Brains4Development. ‘Brains4Development is een creatieve campus voor internationale ontwikkeling waarin creatieve geesten uit Noord en Zuid samenkomen en budgetten voor research en development bij elkaar worden gebracht. Het kan de cultuur van wantrouwen en scepsis doorbreken en een nieuwe agenda voor de toekomst neerzetten.’

In zijn bijdrage aan het vernieuwingsdebat OS 3.0, beschrijft Bert-Jan Woertman desgevraagd de ontwikkeling van de High Tech Campus Eindhoven. Is dat misschien een innovatief model voor de ontwikkelingssector? In het artikel groeit een merkbaar enthousiasme voor dit idee. Uiteindelijk zegt hij zelfs: ‘Ontwikkelingssamenwerking 3.0, één voor allen en allen voor één!’ En daarmee bedoelt hij natuurlijk een betere wereld.

Is een campus voor ontwikkelingssamenwerking een bijdrage aan innovatie, een verbetering van het werk dat wordt gedaan en zijn er in dat verband lessen te leren van de campus in Eindhoven? Een OS-campus kan inderdaad een bijdrage zijn aan innovaties ten behoeve van ontwikkelingssamenwerking. OS is een veelkoppig monster dat met relatief weinig middelen in vele wisselende en complexe contexten moet functioneren. Dat vraagt veel en vaak duur onderzoek, begrip van vele culturen, politieke slimheid, inzet van techniek, menswetenschappen en veel meer dingen. Het zijn allemaal ingrediënten die vragen om een massieve kennissector, snelheid en permanente innovatie.

Aantrekkelijk perspectief

Jawel, een internationale campus waar kennis en kwaliteit, onderzoek en creativiteit bij elkaar komen, lijkt zeker een aantrekkelijk perspectief voor een sector die momenteel wat in verwarring lijkt. Een betere wereld voor iedereen lijkt ver weg nu de investeringen daarvoor achterblijven, de politiek het eigenbelang heruitgevonden heeft en de nieuwe economieën nog niet zo ver zijn dat zij al aan hun arme bevolking gaan denken.

Een wereld waarin iedereen kan meedoen voor en in een menswaardig bestaan, moet de topprioriteit van onze politieke en maatschappelijke leiders zijn. Maar helaas is dat te weinig het geval. Het overgrote deel van de wereld deelt niet of nauwelijks in de enorme rijkdom die het voortbrengt. De 20-80 verdelingsregel is nog steeds van toepassing en er lijkt op korte termijn nog niet veel te veranderen. De bijdrage die de internationale samenleving via ontwikkelingssamenwerking aan de betere wereld levert, bedraagt jaarlijks zo’n 100 miljard dollar.

Ander leefpatroon

Niet dat een massieve geldinjectie in ontwikkelingssamenwerking die betere wereld voor iedereen snel dichterbij brengt. Wereldwijde armoede wordt vooral veroorzaakt door het gebrek aan kansen die mensen worden geboden, door ongelijke verhoudingen tussen rijk en arm, ongelijke handelsverhoudingen, de run op schaarse grondstoffen en de vervuiling van de leefomgeving.

Als we wereldwijde armoede en de bedreigingen van onze leefomgeving echt willen oplossen, vraag dan van ons allen een andere inrichting van ons leefpatroon, een andere wijze van produceren en consumeren. Een manier van produceren en consumeren waarbij rekening wordt gehouden met de sociale en ecologische omgeving waarin wij nu leven en die we graag ook behouden zien voor toekomstige generaties. Daarvoor zijn creativiteit, innovatie en sociaal ondernemerschap cruciaal.

Brede betrokkenheid

Het is evident dat louter de ontwikkelingssector dit niet kan bieden. Een brede betrokkenheid is daarvoor nodig van bedrijven die hun productie willen verduurzamen, ontwikkelingsorganisaties, kennisinstituten en innoverende kleine bedrijven. Ook een innovatieve overheid die stimuleert en vertrouwen geeft en de doorgeschoten bureaucratie inruilt voor vertrouwen, beweging en vernieuwing.

Brains4Development is een creatieve campus voor internationale ontwikkeling waarin creatieve geesten uit Noord en Zuid samenkomen en budgetten voor research en development bij elkaar worden gebracht. Het kan de cultuur van wantrouwen en scepsis doorbreken en een nieuwe agenda voor de toekomst neerzetten. De discussie louter om het geld voor ontwikkelingssamenwerking, kan verstommen en plaatsmaken voor honorering van de beste ideeën, de briljante uitvoeringen en een excellent duurzaam en sociaal ondernemerschap.

In het hart

Zo een creatieve campus moet eigenlijk in het hart van Afrika staan met satellieten over de hele wereld. Hij moet bevolkt worden door creatieve geesten die samenwerken om alle nieuwste snufjes op het terrein van techniek, duurzaamheid, scholing en gezondheidszorg samen te brengen ten behoeve van die wereld waaraan iedereen volwaardig kan deelnemen.

Veel organisaties, groene fondsen, particulieren en kennisinstituten kunnen capaciteit en middelen inbrengen. Europa hoeft geen 27 ministeries van Ontwikkelingssamenwerking en evenzoveel verschillend en snel wisselend beleid erop na te houden. Concurrentie hoeft alleen nog plaats te vinden op excellente uitvoering van innovaties. In het hart van de ontwikkelingssamenwerking, in Afrika, wordt bedacht wat nodig en relevant is.

Het is een geweldige uitdaging om werkelijke vernieuwing en innovatie binnen internationale samenwerking en ontwikkeling te realiseren. Brains4Development is een uitdaging die ik, als ik de juiste samenwerkingspartners hiervoor vind, graag zou aangaan.

Dat we niet gelijk in Afrika kunnen beginnen, neem ik dan maar voor lief. Eindhoven, Amsterdam of Utrecht kan ook. Den Haag even niet.