Iedere vrijdagmiddag laat hoofdredacteur Marc Broere actuele ontwikkelingen uit de sector de revue passeren. Met vandaag aandacht voor een grote online discussie over het Nederlandse ontwikkelingsbeleid, die Vice Versa vanaf Prinsjesdag in samenwerking met Cordaid gaat voeren. Maar hoe bedenk je daar nu een goede titel bij?

Hoe verzin je de titel van een mooi nieuw journalistiek project? Dat was een vraag die mij de afgelopen week bezighield. Vorig jaar hadden Vice Versa en Cordaid samen een online debat georganiseerd over de eerste contouren van het nieuwe ontwikkelingsbeleid van Ben Knapen. Die titel toen was snel gevonden na een brainstorm tussen Agnes Verhulst van Cordaid en mijzelf.

Het was de bedoeling dat de discussie zou moeten leiden tot een schaduwadvies aan de staatssecretaris. Toen Agnes zei dat de titel volgens haar hetzelfde zou moeten bekken als so you think you can dance, schoot mij het woordje help in plaats van dance meteen te binnen. Het werd dus :

So you think you can help?
Schrijf mee aan een schaduwadvies voor Ben Knapen

Het leidde vanaf 26 november 2010, toen de inmiddels veelbesproken Basisbrief van Knapen verscheen, tot een enerverende discussie op de website van Vice Versa. We waren trots op het project: naast pittige kritiek op het nieuwe beleid was er ook reflectie vanuit de ontwikkelingssector op het eigen functioneren en inspiratie om met verrassende voorstellen te komen.

Het verhaal achter de bezuinigingen

Eerder dit jaar spraken we met Cordaid af om dit najaar weer gezamenlijk een soortgelijk project te gaan doen. Dit keer gaat het niet om een schaduwadvies aan de staatssecretaris, maar willen we zoveel mogelijk van binnenuit gaan berichten over de grote bezuinigingsoperatie die er op ontwikkelingssamenwerking zit aan te komen.

Vanaf 20 september (Prinsjesdag) tot aan de begrotingsbehandeling van ontwikkelingssamenwerking (vermoedelijk ergens in november) zullen we Ben Knapen dicht op de huid zitten. We gaan de miljoenennota analyseren en op een journalistieke manier onderzoeken wat nu het verhaal achter de gemaakte keuzes is en wat de gevolgen van de bezuinigingen zullen zijn.

Beloftes

En dat er wat gaat gebeuren, dat staat al wel vast. In het regeerakkoord van oktober 2010 kondigde het kabinet Rutte grote bezuinigingen aan op ontwikkelingssamenwerking. In vier jaar tijd moet er ongeveer 1,9 miljard euro worden bezuinigd. Afgelopen jaar kon Knapen al 400 miljoen van zijn budget wegstrepen en voor 2012 staat de grootste bezuinigingsoperatie gepland: dan moet er op ontwikkelingssamenwerking voor 900 miljoen worden bezuinigd.

Omdat Knapen tegelijkertijd meer geld wil uitgeven aan zijn eigen speerpunten, zoals water en voedselzekerheid, wordt een totale ombuiging van ongeveer 1,2 miljard euro verwacht en dat betekent dat er duidelijke politieke keuzes moeten worden gemaakt. Wat zullen die keuzes zijn en hoe worden ze beargumenteerd? Staat het Nederlandse eigenbelang voorop of armoedebestrijding?

Houdt Knapen zich aan zijn belofte om verantwoord uit te faseren in landen die afvallen als partnerland? En aan zijn belofte om zo nodig een forse tik op de grijpgrage vingers van minister Verhagen te geven als die grote happen uit het ontwikkelingsbudget wil nemen om in zijn Nederlandse topsectorenbeleid te investeren?

Beleidsstukken

Verder staan er nogal wat beleidsstukken op stapel. Ook dat heeft een reden. Het eerste politieke kalenderjaar eindigde voor Knapen zonder problemen. De staatssecretaris had weinig moeite om zijn speerpunten en focuslanden voorbij de Tweede Kamer te loodsen. Dat deed hij wel met een opmerkelijke politieke stijl. ‘De tactiek die Knapen toepaste was het toezeggen van een trits aan notities om een hoeveelheid nauwelijks uitgewerkte aspecten van zijn beleid invulling te geven’, aldus Paul van den Berg, politiek adviseur van Cordaid, in een analyse eerder op deze website.

Het parlement heeft daardoor in het najaar nog een reeks aan toegezegde notities en beleidsbrieven van de staatssecretaris tegoed. Zo komen er beleidstukken over het multilaterale beleid, de regionale benadering, de inbreng van ontwikkelingssamenwerking bij de topsectoren van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, een notitie over het bedrijfsleveninstrumentarium, en nog veel meer. De politieke agenda voor ontwikkelingssector zal dit najaar topzwaar zijn.

Voldoende munitie

Al met al voldoende munitie voor een mooi debat op viceversaonline. Maar wat voor naam geef je nu aan zo’n project? Paul van den Berg en ik konden maar niet op een goede naam komen.

Totdat ik afgelopen woensdag met Tony van der Meulen, voorzitter van lokaalmondiaal (de uitgever van Vice Versa)  in het mooie stadhuis zat van Hilversum voor een afspraak met de kersverse burgervader Pieter Broertjes. In de wachtruimte legde ik Tony mijn dilemma voor en hij had slechts twee seconden nodig om tot een mooie suggestie te komen.

In het hol van de bezuinigingen
Hoe Ben Knapen het ontwikkelingsveld omwoelt

Voordat Tony hoofdredacteur werd van opinieweekblad De Tijd en later het Brabants Dagblad, had hij als eindredacteur jarenlang koppen moeten bedenken bij het Utrechts Nieuwsblad. Dat kwam goed van pas. Euforisch ging ik terug naar kantoor om Paul van den Berg mijn suggestie door te geven.

Paul was mij echter voor en had zelf ook zijn eureka moment gehad. Tijdens een brainstorm op het kantoor van Cordaid had hij er ook eentje bedacht. Met een knipoog naar het ‘Kwartje van Kok’ en het ‘Tientje van Lieftink’, schreef hij:

De Knaak van Knapen
Online debat over internationale samenwerking in een tijd van grote bezuinigingen

Na wat kort mailverkeer was de best of both worlds gevonden.

De Knaak van Knapen
Hoe het ontwikkelingsveld wordt omgewoeld

Gistermiddag was ik bij studio Sazza om de vormgeving van de nieuwe Vice Versa door te spreken. Bij Saskia Stolz en Daphne Meijer van Sazza liet ik de verschillende titelsuggesties landen en zij vonden De Knaak van Knapen ook een mooie titel. Er is namelijk een prachtig beeldmerk bij te maken, namelijk het hoofd van Ben Knapen op een muntstuk. Volgens de dames van Sazza heeft Ben Knapen een heel geschikt hoofd voor een muntstuk. We bespraken zelfs de mogelijkheid om stickervellen te laten drukken met kleine ronde stickertjes met de beeltenis van de staatssecretaris erop die je op een eurostuk kunt plakken.

Na enkele glazen wijn hebben we nog erg gelachen om een nieuwe titelsuggestie voor het project, namelijk ‘In het hol van Knapen’ (ik weet meer wie van ons drietjes deze bedacht heeft), maar die uiteindelijk toch weer laten sneuvelen.

Toch bleef ik ergens het knagende gevoel houden dat we er nog nét niet waren met de titel. Ergens ontbrak nog een kleine schakel. En ergens in de trein tussen Amsterdam en Arnhem, viel het voor mijn gevoel op z’n plek. Als het aan mij ligt wordt dit de definitieve titel.

De Knaak van Knapen
In het hol van de bezuinigingen