Bij welke NGO bezoek je de website en zie je niet vooral of slechts wat de organisatie je wil vertellen? Waar kun je echt iets bijdragen? Nergens. Michel Groenenstijn van Be More pleit voor een radicale koerswijziging. Nieuwe trends in de maatschappij bieden enorm veel mogelijkheden voor ontwikkelingsorganisaties. ‘We zijn niet de enige experts als het gaat om mondiale ongelijkheid of armoede.’

‘Laatste platenmaatschappij failliet.’ Het is niet moeilijk de krantenkop voor te stellen in, pakweg, 2015. Of, een jaar later: ‘Volkskrant ontslaat wat er over is van haar redactie.’ Je hoeft geen profeet te zijn om te voorspellen dat de komende jaren veel van wat altijd als normaal werd beschouwd gaat verdwijnen, of in ieder geval grondig gaat veranderen. De zorg, de auto-industrie, media, de banken en de manier waarop we (samen)werken: allemaal hebben ze te maken met een fundamentele verschuiving.

Zoals zo vaak is het Internet grotendeels schuldig. Het gemak waarmee enorme groepen mensen bereikt kunnen worden, en op basis van heel specifieke gemeenschappelijke doelen, interesses of uitdagingen aan elkaar geknoopt kunnen worden, is nauwelijks te bevatten. De mogelijkheden evenmin.

Auto’s die door duizenden mensen gezamenlijk worden ontworpen, en door even zoveel hobbyisten in elkaar worden gezet in lokale mini-fabrieken. Zorg die niet langer is voorbehouden aan specialisten maar in toenemende mate wordt gedeeld in peer groups en waarmee echt resultaat wordt geboekt. Een nieuwe generatie platenmaatschappijen die besluit haar muziek gratis weg te geven, maar in ruil daarvoor toegang krijgt tot hordes hobby-componisten wereldwijd om de volgende hit te produceren. Een krant zonder betaalde maar met drieduizend hobby-redacteuren. De lijst is eindeloos en – wanneer het in meer detail wordt beschreven – geweldig leuk om te lezen.

Bereidheid tot openheid

Wat de succesvolle pareltjes op deze lijst gemeen hebben is hun bereidheid tot openheid. Ze denken radicaal anders over content, eigendom en expertise. Ze zien zichzelf als facilitators van precies deze drie concepten – maar dan voor de massa. Nieuws wordt niet gemaakt, gefilterd en bewerkt door een kleine groep journalisten, maar door het publiek gegenereerd. Muziek is niet van een artiest, maar vrij beschikbaar voor iedereen om zijn of haar creativiteit op te botvieren. Niet alleen de dokter weet hoe je iemand beter maakt – andere patiënten met eenzelfde ervaring weten ook heel veel.

Het zou voor NGO’s goed zijn na te denken over deze trends en er iets mee te doen. We zijn niet de enige experts als het gaat om mondiale ongelijkheid of armoede. We zijn er hooguit alleen al wat langer mee bezig. De inhoud van onze programma’s zou niet van ons moeten zijn, maar beschikbaar voor iedereen om erop verder te kunnen bouwen. Een donateur is niet van X of van Y, maar iemand die serieus iets wil doen en zich meldt bij hen die er iets mee kunnen. Buiten de pakweg paar duizend mensen die werkzaam zijn in de OS is er een veelvoud die eraan kunnen en willen bijdragen.

Serieus genomen worden

Dit krijg je alleen voor elkaar met verregaande openheid. Door het begrip consumers te vervangen door prosumers, producenten en consumenten in één. Geen grijze massa aan wie we iets verkopen of vertellen. Nee, actieve en volwaardige contributors die serieus genomen willen worden. Die een echte relatie zoeken met een organisatie. Die willen voelen dat er niets onbesproken of achterwege blijft.

Een simpel voorbeeld. Bij welke NGO bezoek je de website en zie je niet vooral of slechts wat de organisatie je wil vertellen? Waar kun je echt iets bijdragen? Aan het nieuwe beleid, aan een op te zetten programma, aan kennisopbouw. Waar lees je waar een programmamedewerker bij NGO X mee worstelt en krijg je de kans mee te denken? Waar zie je reviews of verhalen van anderen over de organisatie, zonder censuur of beperking? Waar kun je überhaupt zelf iets toevoegen, behalve in het ‘Neem contact met ons op’-formuliertje?

Als we willen dat in De Telegraaf van 2020 niet staat: ‘Laatste goede doel eindelijk opgehouden’, is het hoog tijd om hiermee aan de slag te gaan. Alleen door de rol als facilitator of platform serieus op te pakken, maak je kans te overleven en niet te eindigen in het rijtje platenmaatschappij, krant en autobouwer Ford.

Binnenkort is er weer UZ, een poging van 1%CLUB, Frivista en Be More om een stap te zetten in deze richting. Waar mensen komen die graag wat willen doen, iets willen bijdragen. Waar het gaat over eerlijkheid en kwetsbaarheid, en waar het vragen om geld expliciet verboden is. UZ is helemaal open: logo’s en merken zijn niet belangrijk, en iedereen is welkom.

We zien ook de Nederlandse NGO’s graag op 8 april in Utrecht. Kijk op www.jijbent.uz voor meer informatie.

Dit stuk is voor een groot deel gebaseerd op de inhoud van het boek Macrowikinomics, van Tapscott en Williams.