Foto: Sgt Serge Gouin

BLOG – Op 28 augustus 2015 werd in Münster het 20-jarig bestaan gevierd van het Nederlands-Duitse Corps van de NAVO. Dit corps is van januari tot december 2015 de officiële  ‘NATO Response Force’; de eenheid die in Europa de leiding heeft over NAVO grondoperaties. Ook vervult het Duits-Nederlands Corps een pioniersrol in de samenwerking tussen de NAVO en ontwikkelingsorganisaties, burgers en kenniscentra. Aan de ceremonie namen onder ander Koning Willem- Alexander, Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp en een groot aantal civiele en militaire partners deel. Elisabeth van der Steenhoven, directeur van Wo=Men, doet verslag.

Voor de Nederlandse internationale samenwerkingsorganisaties zitten er aantal interessante elementen aan het nieuwe veiligheidsbeleid:

1. Vergaande samenwerking met Duitsland – dus ook Duits beleid voor conflictpreventie?Het eerste opvallende element is de geïntensiveerde samenwerking van de Nederlandse Krijgsmacht met de Duitse Bundeswehr. Defensiechef Middendorp benadrukte nogmaals dat de Nederlandse 11^e luchtmobiele brigade al is ondergebracht bij de Division Schnelle Kräfte, de Duitse evenknie. In de toekomst ‘zullen er meer voorbeelden komen van Duits-Nederlandse samenvoegingen’, aldus Middendorp.Dit is met name interessant als er wordt gekeken naar de inhoudelijke koers van de Bundeswehr. De Duitse Minister van Defensie, Ursula von der Leyen, grijpt elke kans aan om het belang van conflictpreventie te onderstrepen. Bij zowel de NAVO als de Asia Security Summit hield de Duitse Defensieminister een vlammend betoog voor het voorkomen van conflicten. ‘Laten we eerlijk zijn: het merendeel van de conflicten zagen we lang van tevoren escaleren. Niet alleen is het goedkoper en efficiënter dan achteraf blussen, het is ook een slimme keuze’, aldus Von der Leyen.Nederlandse organisaties spannen zich in voor conflictpreventie – zal de Nederlands-Duitse versmelting ook als gevolg hebben dat de Duitse aandacht voor conflictpreventie wordt overgenomen?
2. Nieuw beleid: samenwerking NAVO met ontwikkelingsorganisatiesIn Nederland is dialoog en samenwerking tussen de krijgsmacht en ontwikkelingsorganisaties redelijk vanzelfsprekend. Dat is echter bepaald niet het geval binnen de NAVO. Het Nederlands-Duitse Corps heeft het initiatief genomen om samen met civiele partners oefeningen uit te voeren. Dat houdt in dat burgers en militairen gedurende een week doen alsof ze in een conflictgebied actief zijn – en zich tot elkaar én de burgerbevolking moeten zien te verhouden. De eerste verkenningen verliepen moeizaam. Militairen zagen in het verleden burgers vaak als hinderlijke sta-in-de-weg, lokale burgers en ngo’s hadden nauwelijks vertrouwen in militairen. Het veelvuldig voeren van gezamenlijke exercities betekent niet dat inhoudelijke bezwaren plots van tafel zijn verdwenen. Het houdt wél in dat zowel ontwikkelingsorganisaties als NAVO-militairen weten wie ze moeten bellen/mailen als er problemen zijn. Ook is er meer begrip voor elkaars rollen en beperkingen; ontwikkelingsorganisaties willen ter plekke niet worden gezien met militairen omdat ze daarmee hun neutraliteit verliezen. En militairen hebben behoefte aan lokale kennis en adviezen.Nieuw beleid: comprehensive approach
   Het Nederlands-Duitse Corps wil een stap verder gaan en heeft de comprehensive approach ontwikkeld. Het idee is dat er niet alleen wordt samengewerkt tijdens conflicten maar vooral ook ter voorkomingvan conflicten. De verschuiving naar een niet-militaire aanpak is in NAVO-verband redelijk revolutionair.
3. Aandacht voor vrouwenrechtenTot slot: het Nederlands-Duitse Corps spant zich in voor vrouwenrechten en gendergelijkheid. Alhoewel de NAVO een prachtig epistel heeft aangenomen over het belang van vrouwen in conflictgebieden ), blijkt de inzet vaak beperkt tot lippendienst. Uitzonderling hierop is het NAVO Nederlands-Duitse Corps dat op grond van Afghanistan- en Kosovo-ervaring weet hoe belangrijk meiden en vrouwen zijn in conflictgebieden. Als bron van informatie, als onderhandelaar tussen vechtende partijen én als cruciale actor in vredesonderhandelingen. Nu nog de rest van de NAVO: wordt vervolgd.