‘The Road to Dignity by 2030: Ending Poverty, Transforming All Lives and Protecting the Planet’. De Secretaris-Generaal van de VN, Ban-Ki Moon (BKM), legt de lat hoog. Althans, als je afgaat op de titel van het zogenaamde ‘Synthese Rapport’ dat vorige week werd gepresenteerd. Synthese, omdat BKM een poging doet samen te vatten waar vanaf juni 2012 (de Rio+20 conferentie over duurzame ontwikkeling) binnen en buiten VN kringen intensief over is gesproken. Volgens Paul van den Berg, politiek adviseur van Cordaid, staat er weinig nieuws in het rapport, maar is de framing wel sterk. 

BKM’s rapport bevat feitelijk niet zoveel nieuws. In 47 pagina’s en 6 hoofdstukken wordt uit de doeken gedaan hoe de post-2015 agenda er idealiter uit moet gaat zien. Aan de al eerder voorgestelde 17 doelen en 169 doelstellingen wordt niet getornd. Mijns inziens een verstandig besluit, omdat er een Doos van Pandora open zou gaan als er doelen geschrapt zouden zijn. Geen enkel land vindt de 17 doelen perfect, maar elk land heeft duidelijke voorkeuren uitgesproken voor onderdelen van deze agenda. Die ter discussie stellen zou het bouwwerk als een kaartenhuis in elkaar doen laten storten. Landen als het Verenigd Koninkrijk en Zweden, die hadden gelobbyd om het aantal doelen terug te brengen tot 10, halen hiermee dus bakzeil. Deze landen zullen zich nog niet gewonnen geven en zullen de komende maanden blijven herhalen dat er minder doelen moeten komen. Er valt qua communicatie best wel wat te zeggen voor het idee van ’15 doelen, voor 15 jaar in 2015′.

BKM doet wél aan framing. Wederom een slimme move. Hij vat de post-2015 agenda samen in 6 ‘essentiële elementen’: dignity, people, planet, prosperity, justice en partnerships. 4P+D+J dus. Dat is wat makkelijker te onthouden dan 17 doelen, zal hij gedacht hebben. Een verdienstelijke poging. Het centraal stellen van het concept waardigheid door BKM spreekt me persoonlijk aan, zelf komend uit de katholiek-sociale traditie waar deze term een bijzondere plaats inneemt.

Het voert te ver in deze korte beschouwing gedetailleerd in te gaan op de inhoud van BKM’s lezenswaardige rapport. Het internet staat inmiddels vol met goede analyses vanuit allerlei perspectieven. Voorbeelden zijn analyses van onze Britse zusterorganisatie CAFOD en Saferworld. Sommige analyses van maatschappelijke organisaties zijn kritisch omdat het thema ongelijkheid in BKM’s rapport wat aan belang lijkt te hebben ingeboet. Andere wijzen op de ambigue houding ten opzichte van de private sector en de economie: gaan we nu gewoon verder met groeien of gaan we écht proberen duurzamer te produceren en te consumeren? Ook de paragrafen over klimaat zijn minder ambitieus dan in eerdere documenten. Maar grosso modo is er vooral waardering voor BKM’s (voorlopig) laatste woord.

Fragiliteit

Cordaid’s focus op fragiliteit komt vooral aan bod in het ‘justice’ element, dat doel 16 samenvat: ‘Promote peaceful and inclusive societies for sustainable development, provide access to justice for all and build effective, accountable and inclusive insitutions at all levels’. Paragraaf 79 van BKM’s rapport gaat in op de noodzakelijke geïntegreerde aanpak van crises en conflicten: ‘we must address state fragility, support internally displaced persons and contribute to resilience of people and communities’. Het sluit aan op Cordaid’s pay-off ‘building flourishing communities’.

Het feit dat veel van de MDG’s in fragiele staten niet behaald gaan worden krijgt in een veelbetekenende zin aandacht: ‘These investments are essential to retaining the gains of development and avoiding reversals in the future’. Met andere woorden: de veelomvattende en complexe problematiek in fragiele staten moet zeer serieus worden genomen – ook financieel! – om ervoor te zorgen dat het eerste en belangrijkste doel van de post-2015 agenda (een einde aan de absolute armoede in 2030) ook in (post-)conflict gebieden behaald gaat worden.

BKM stelt ook volkomen terecht dat kwetsbare mensen in niet-ontwikkelingslanden aandacht behoeven. Niet in het minst migranten – momenteel zijn er op de wereld om en nabij de 1 miljard mensen van huis en haard verdreven – die net als wij recht hebben op een menswaardig bestaan.

2015 sleuteljaar

We staan aan de vooravond van een cruciaal jaar in de geschiedenis van de mensheid. In 2015 vinden drie VN-conferenties plaats die het leven voor miljarden inwoners moet gaan verbeteren. En er moeten verder duidelijke afspraken worden gemaakt hoe we de houdbaarheidsdatum van onze planeet gaan verlengen. De drie conferenties zijn:

• Addis Abeba (juli): hier moet de boekhouding van de post-2015 agenda op orde worden gebracht. Leuk en aardig om een ambitieuze ontwikkelings – een duurzaamheidsagenda overeen te komen, maar wie gaat dat betalen, zoete lieve Gerritje? Het gaat hier om veel meer dan slechts de ‘klassieke’ ontwikkelingshulp (ODA). Meer dan ooit zal er een beroep worden gedaan op de private sector om behalve ‘profit’ ook ‘people & planet’ gewicht te gaan geven in de bedrijfsvoering.
• New York City (september): deze top is vergelijkbaar met die van 15 jaar geleden (de ‘Millennium Summit’) waar de MDG’s tot stand kwamen. In NYC moeten de lidstaten van de VN met elkaar overeenkomen hoe ‘de weg naar waardigheid in 2030’ er concreet uit komt te zien. In de komende maanden zal het syntheserapport van BKM in zogenaamde intergouvernementele gesprekken tussen landenblokken nog eens van alle kanten tegen het licht worden gehouden.
• Parijs (december): klimaattoppen hebben de afgelopen jaren nogal wat teleurstellingen opgeleverd. Het fiasco van Kopenhagen staat velen nog helder voor de geest. Maar op de een of andere manier lijkt er nu momentum te zijn om in Parijs eindelijk tot een strategie te komen om de opwarming van de aarde en de uitputting van de natuurlijke hulpbronnen een halt toe te roepen. Of is de wens de vader van de gedachte?

Tot slot

De Secretaris-Generaal van de VN heeft gesproken. Er ligt een document dat veel meer ambitie uitstraalt dan de Millenium Development Goals ooit deden. Armoedebestrijding, klimaatverandering, productie- en consumptiepatronen, stedelijke leefbaarheid, gendergelijkheid: in 2030 moeten er forse stappen vooruit zijn gezet in deze en meer domeinen. Wanneer de champagne knalt over enkele weken, begint een jaar dat hopelijk de geschiedenisboeken ingaat als het jaar waarin ‘waardigheid’ weer centraal is komen te staan in de internationale gemeenschap.