Foto: Yuri van der Meer

Judith van de Kamp raakt steeds bekender met de gang van zaken in haar nieuwe woonplaats Kumbo in Kameroen. Als er een nieuw ‘provinciehoofd’ wordt aangesteld mag er officieel niemand werken. Toch gaat Van den Kamp haar boodschappen doen. ‘Ik krijg het idee dat ik illegaal aan het shoppen ben.’

Ik stap van de motorbike af en geef de bestuurder zoals gebruikelijk 100 FCFA’s voor de rit, maar hij wil 150. ‘Oh!’, zeg ik, ‘ik betaal altijd 100’. De bestuurder zucht, kijkt naar de grond en zegt: ‘Things are not easy around here.’ Ik geef hem 150 en neem me voor voortaan vooraf de prijs vast te stellen.

Dan kijk ik verbaasd om me heen. Er klopt iets niet: de markt die normaal in beweging is, lijkt stil te staan. Het lijkt wel alsof alle mensen staan te wachten. Pas als ik in de richting van de ingang van de markt loop, zie ik het touw dat gespannen is om de doorgang te blokkeren. Een jonge vrouw zegt: ‘The market is closed.’ Ik kijk haar niet-begrijpend aan. Hoe kan de markt nu dicht zijn? ‘Moet van de overheid’, is het antwoord. Ik snap er niks van. De vrouw zegt: ‘Om drie uur gaat de markt weer open.’ Hmmpf, daar gaat mijn planning.

Nu zie ik dat de wachtende mensen marktverkoopsters zijn. Een van hen vraagt me wat ik had willen kopen. Ik wilde agossi hebben, gemalen pompoenzaden, een basisingrediënt voor saus. ‘I have it!’, roept de verkoopster, ‘wait here!’. Ze sprint weg, onder het touw door, op weg naar haar marktstalletje. Zo ‘dicht’ is de markt dus niet, constateer ik.

Ik had ook vlees willen kopen. En ja hoor, ook dat kan gewoon. Ik moet alleen even omlopen; de slager heeft zijn waar tijdelijk uitgestald op houten tafels aan de achterkant van de markt. Het voelt een beetje stiekem, maar het zal wel…

Illegaal
Als ik naar de supermarkt loop, stuit ik op een ongebruikelijk dichte deur. Ook dicht?! Ik probeer de klink, hij geeft mee en ik kijk voorzichtig naar binnen. Een supermarktmedewerker trekt me snel naar binnen en sluit meteen de deur achter me. Ik krijg het idee dat ik illegaal aan het shoppen ben. Maar waarom in hemelsnaam?

Pas bij de meubelmaker die onze eettafel maakt, wordt het me duidelijk: Kumbo krijgt vandaag een nieuwe SDO; Senior Divisional Officer. Hij wordt ceremonieel geïnstalleerd en heel Kumbo wordt geacht daar bij aanwezig te zijn. Dus wordt er niet gewerkt van acht uur ’s morgens tot drie uur ’s middags. Wie gesnapt wordt met een open winkel, riskeert een boete.

Aha. Dus een stad met een inwonersaantal vergelijkbaar met dat van Amersfoort ligt bijna een hele dag plat, omdat er een nieuw – laten we zeggen – ‘provinciehoofd’ wordt aangesteld. Ik moet het even tot me door laten dringen. Ik kijk op mijn horloge en zie dat ik het niet meer red om bij de ceremonie aanwezig te zijn. Dat is jammer, want ik had het graag willen meemaken! Aan de andere kant: door mijn winkelronde in de stad kom ik erachter hoe de inwoners van de stad met dergelijk overheidsverordening omgaan: heel Kumbo is helemaal niet bij de ceremonie aanwezig; heel Kumbo probeert zo hard mogelijk te doen wat ze onder normale omstandigheden ook doet, en dat is werken. Proberen wat geld te verdienen.

Belemmerd
Ik begrijp wel waarom de inwoners van Kumbo niet lekker gaan genieten van de zon. Sinds een aantal jaar is er namelijk elke zes maanden een nieuwe Senior Divisional Officer, dus dit soort verordeningen zijn vrij geregeld aan de orde. Daarnaast, en daar ben ik me in de korte tijd dat ik hier nu ben heel erg bewust van geworden, wordt het werkende leven al door genoeg factoren belemmerd.

Eén factor die het werkende leven dagelijks beïnvloedt, is de ‘onregelmatige stroomvoorziening’. Stroom valt dagelijks uit, en men weet nooit wanneer. Wachten tot het weer aangaat, kan. Soms gaat de stroom binnen het uur weer aan, maar soms blijft het de rest van de dag weg. Allerhande werklui kunnen hun elektrische machines niet gebruiken, kantoorwerk komt stil te liggen, internetcafés lopen vrijwel direct leeg, et cetera.

Een andere factor die het werkende leven in dit seizoen beïnvloedt, is regen. De regen maakt de wegen onbegaanbaar, dus zolang het regent; blijf waar je op dat moment bent. Rolf heeft al een paar keer vanuit huis gewerkt (aan het lezen van stukken), maar ja, dat doe je niet als je bananenverkoper bent. Trouwens, aan wie verkoop je bananen als iedereen binnen zit?

Ik merk hoe moeilijk het is om een – stabiel – inkomen te verdienen in Kumbo. Ik wist dat natuurlijk al, maar nu voel ik het ook: ik voel hoe men probeert zo goed mogelijk om te gaan met belemmerende factoren, zoals het gebrek aan stroom, de invloed van de regen en overheidsverordeningen. ‘Things are not easy around here’, de veelgebruikte zin bij het onderhandelen over de prijs van dingen, krijgt langzaam meer concrete invulling voor me.

Toch blijf ik nieuwsgierig naar de ceremonie van die Senior Dividional Officer (SDO). Reken maar dat ik over een half jaar, als de huidige SDO wordt overgeplaatst en een nieuwe SDO aantreedt, ik van de partij ben. Eén toeschouwer heeft ‘ie alvast.