De meest recente Kamerbrief over ontwikkelingssamenwerking behandelt vier regio’s in de wereld waar sprake is van grensoverschrijdende uitdagingen: het Grote Merengebied, de Hoorn van Afrika, Afghanistan-Pakistan en Midden-Amerika. Vervolgens aan de hand van een pragmatische visie legt de brief de inzet van Nederland in deze regio’s uit. Opvallend is de focus op multilaterale en bilaterale hulp. Volgens het document komt dit door de omvang van de problematiek, de beperkte financiële middelen en de beschikbare capaciteit van de regering.

De Kamerbrief van minister Uri Rosenthal en staatssecretaris Ben Knapen van Buitenlandse Zaken volgt op de keus van het kabinet voor een specifieke regionale inzet naast de bilaterale focus op de vijftien partnerlanden. Ook reageren Knapen en Rosenthal met het beleidsdocument op een motie van Arjan El Fassed (GroenLinks) waarin hij de regering verzoekt dat ze rondom de uitfasering uit verschillende buurlanden van partnerlanden blijven streven naar een regionale aanpak.

De brief gaat niet in op bilaterale ontwikkelingsprogramma’s in de vijftien partnerlanden en de vrijwillige bijdragen aan multilaterale organisaties. De aanpak van de regio’s is hier een aanvulling op. Rosenthal en Knapen schrijven: ‘Het bevorderen van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde staat bij deze regionale aanpak centraal.’ De regering wil bijdragen aan veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in een aantal regio’s door middel van ontwikkelingssamenwerking. Verderop staat: ‘Daarmee worden niet alleen de voorwaarden geschapen voor duurzame ontwikkeling, maar ook (indirect) wordt bijgedragen aan veiligheid, vrijheid en welvaart in Nederland en Europa.’

Regio’s

Het kabinet kiest voor vijf regio’s: het Grote Merengebied, de Hoorn van Afrika, Afghanistan-Pakistan, Midden-Amerika en Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De laatste regio diepen de staatssecretaris en de minister niet verder uit, want deze is al behandeld in een andere Kamerbrief.

Het kabinet kiest voor een pragmatische aanpak vanuit een regionaal en geïntegreerd perspectief. De heren beweren hierbij gebruik te maken van eerdere ervaringen met regionale en geïntegreerde benadering in de Westelijke Balkan.

Pragmatische visie

Het geïntegreerde perspectief komt tot uiting in de, ‘samenhangende inzet van militaire, diplomatieke en ontwikkelingsmiddelen voor het bevorderen van veiligheid en stabiliteit’. Het regionale perspectief gaat over veiligheid, stabiliteit en ontwikkeling. Volgens de brief is dat van belang, ‘omdat de oorzaken en gevolgen van geweld en conflict vaak een grensoverschrijdend karakter hebben’. De regering wil een pragmatische aanpak en formuleert hierbij een aantal randvoorwaarden voor een regionale insteek: multilateraal waar mogelijk en bilateraal waar nodig, focus op beperkt aantal doelen, regionale analyse, vraagsturing, motief voor regionale aanpak en eenduidig management.

De focus op het bilaterale en multilaterale kanaal is opvallend. De brief meldt dat dit komt door de omvang van de problematiek, de beperkte financiële middelen en de beschikbare capaciteit.

Grote Merenprogramma

De Grote Merenregio ligt in Midden-Afrika. Het gaat om de landen Rwanda, Burundi, Oeganda en delen van de Democratische Republiek Congo (DRC), Tanzania en Kenia. De inzet van Nederland richt zich daar op drie thema’s: veiligheid en rechtsorde, economische ontwikkeling en stabilisatie van het oosten van de DRC. Naast de brede bilaterale en multilaterale hulp implementeert de Nederlandse ambassade in Rwanda het regionale Grote Merenprogramma. Hiervoor is 25 miljoen euro beschikbaar in 2012.

De Hoorn van Afrika betreft de landen Djibouti, Eritrea, Ethiopië, Kenia, Somalië, Soedan, Oeganda en Zuid-Soedan. Het beleid richt zich daar op bijdragen aan de stabilisering van Somalië en piraterijbestrijding en het verbeteren van onderlinge samenwerking tussen de landen binnen regionale organisaties. De regio Afghanistan-Pakistan gaat ook over India. De regering wil hier veiligheid en rechtsorde bevorderen, vredesdividend leveren en speciale aandacht geven aan vrouwen en minderheden.

De landen van Midden-Amerika worden niet gespecificeerd. Het kabinet zet in op veiligheid en stabiliteit en voor mensenrechten en democratie. De bilaterale inspanning wordt vertaald naar een regionaal programma voor Midden-Amerika. Voor het programma komt in 2012 7,5 miljoen euro en in de periode 2013-2015 komt er 15 miljoen euro per jaar.