Partnerschappen tussen grote bedrijven, ontwikkelingsorganisaties en boeren in ontwikkelingslanden leiden niet tot een verbetering van de machtspositie van de boeren. De samenwerkingsverbanden dienen vooral het economisch belang van het bedrijfsleven. Met deze conclusie uit het eerste omvangrijke onderzoek naar het verduurzamen van ketens, promoveert Verena Bitzer vandaag aan de Universiteit Utrecht.

PhD studente Verena Bitzer onderzocht het verduurzamen van ketens, intersectorale samenwerking en de uitwerking op ontwikkeling. In het artikel ‘Bedrijf gebaat bij verduurzamen ketens’ in Trouw van 24 februari worden de belangrijkste bevindingen van Bitzer in de koffie-, cacao- en katoensector uiteengezet.

Certificering en promotie

Het onderzoek wijst uit dat de sociale agenda en de positie van boeren onderbelicht worden. Dit komt doordat de meeste aandacht in de partnerschappen uitgaat naar de certificering van de productie. Wanneer een bedrijf een duurzaamheidskeurmerk krijgt betekent dit positieve promotie, wat vaak belangrijker is dan de positie van de boeren. Ook krijgen lokale overheden te weinig ruimte om de partnerschappen te beïnvloeden. Het gevolg hiervan is dat de sociale agenda grotendeels bepaald wordt door de bedrijven die ver weg van de productie gestationeerd zijn. Economische belangen spelen dus een grotere rol dan de duurzame intenties bij de samenwerkingsverbanden.

Geen tegenstander

Ondanks haar bevindingen is Bitzer geen tegenstander van de verduurzaming van partnerschappen. De samenwerkingsverbanden leveren namelijk ook voordelen op voor de boeren. Zo zijn de werkomstandigheden in de sectoren aanmerkelijk verbeterd en wordt er kennis overgedragen aan de boeren. Bovendien leren de boeren nieuwe vaardigheden. De certificering zorgt ook voor een bepaalde standaard wat betreft de duurzaamheidseisen.

Bitzer benadrukt dat NGO’s zich sterker moeten opstellen, omdat zij nu alleen ter legitimering dienen van het partnerschap. De partnerschappen hebben vooral een zakelijke instelling dankzij de bedrijven. NGO’s moeten de bedrijven meer interesseren voor ontwikkelingsaspecten zoals ‘empowerment’ en zo de partnerschappen nog meer verduurzamen.