BLOG – Vermoord omdat je een blog geschreven hebt. In onze hedendaagse blogcultuur lijkt dat een onvoorstelbare gebeurtenis, maar voor sommige bloggers staat er veel op het spel. Zij laten zich vaak op een kritische toon gelden. Dagelijks riskeren zij hun leven door te schrijven over wat er zich in hun thuisland afspeelt. Waarom blijven mensen bloggen als het hun leven kan kosten?

Op 23 september bericht the Guardian dat een islamitische groepering uit Bangladesh een ‘hitlist’ heeft gepubliceerd met daarop negentien in het buitenland gevestigde bloggers die met het leven bedreigd worden wanneer zei niet aan de eisen van deze groepering voldoen. Een schokkend bericht, maar dit weerhoudt deze bloggers niet om te blijven schrijven, want ‘our weapon is the pen’.

Aangevallen door agenten

Zo ook Lina Ben Mhenni, een Tunesisch blogger. Zij riskeert dagelijks haar leven door op haar blog te schrijven over mensenrechten en vrijheid in haar thuisland. In eerste instantie schreef ze alleen verhalen op voor haarzelf. Maar schrijven werd voor haar een belangrijke uitlaatklep en ze besloot daarom haar verhalen online te delen met een publiek. Doordat zij erg kritisch was over politieke machtsverdelingen en extremistische religie in Tunesië ontving ze al snel ernstige (doods)bedreigingen. Om haar te beschermen hiervoor ontving ze politie bescherming, maar zelfs dat mocht niet baten: op 30 augustus 2013 werd ze werd aangevallen buiten het politiestation…door politieagenten.

Mhenni overleefde deze aanval, maar het had veel slechter kunnen aflopen voor haar. Er zijn namelijk meer dan genoeg verhalen over wrede moorden op bloggers. Zo werd in maart dit jaar een 27-jarige blogger Washiqur Rahman uit Dhaka, Bangladesh, vermoord door vijf leden en sympathisanten van de islamitische terreurorganisatie Ansarullah Bangla Team (ABT). De ABT wordt verdacht van nog veel meer moorden op bloggers in de achttien maanden voorafgaand aan de moord op Rahman. Allen waren prominente critici van extremistische religieuze doctrines, waaronder de Islam. De bedreiging ten opzichte van deze op de hitlist geplaatste bloggers is reëel, maar zij weigeren te stoppen met schrijven: ‘Ik kan niet zeggen dat ik veilig ben, de fundamentalisten weten waar ik verblijf. Ik kan niet zeggen wat er in de toekomst gebeurt, maar ik kan je verzekeren dat ik zal blijven schrijven tot het einde van mijn leven’, zegt een van hen.

Bloggen is een vorm van empowerment

Dat bloggers bereid zijn hun leven te geven om te blijven schrijven lijkt vreemd. Echter, onderzoek naar bloggen en conflict resolution laat zien dat het bloggen in situaties van conflict en ontwrichting een natuurlijke onderdeel is van herstel en opbouw. Een wetenschappelijk model van Hoffman dat de fases van herstel na een ramp onderzoekt beschrijft dat in de tweede fase, na de eerste fase van gevoel van isolatie, mensen op zoek gaan naar sociale contacten en groepen vormen. In deze fase realiseren mensen zich dat ze iets gemeenschappelijks hebben: ze zijn overlevenden. Volgens deze theorie zoeken mensen elkaar fysiek op in deze fase. Mensen die sociale relaties onderhouden tijdens momenten van ontwrichting bleken volgens onderzoek veerkrachtiger te zijn tijdens rampen.

Doordat conflictsituaties meerdere momenten van ontwrichting kennen is dit een belangrijke fase, omdat gemeenschappen daardoor meer veerkracht ontwikkelen voor wederopbouw. Maar in situaties waar een gewelddadig conflict gaande is, is het natuurlijk moeilijker om fysiek samen te komen. Daarom biedt de digitale omgeving een ideale uitkomst. Vooral bloggen blijkt een zinvolle manier van contact leggen en onderhouden, omdat de mogelijkheden van bloggen meer kans bieden om een nieuwe gezamenlijke identiteit op te bouwen. Zo biedt het de mogelijkheid om langere verhalen te delen in chronologische volgorde. De blog wordt een dagboek en geeft mensen de mogelijkheid om ervaringen en leed te delen.

Een onderzoek dat het model van Hoffman toepaste op conflictsituaties toont aan dat een blog mensen in conflictsituaties op drie manieren veerkracht gaf. Ten eerste bood het hen de kans om communities of support te creëren. Ten tweede konden de bloggers emotionele steun vinden via dit kanaal. Tot slot bood het hen de kans om in gesprek te gaan en blijven over het aanhoudende conflict. Dit zorgde voor empowerment onder bloggers, omdat ze ondanks de ontwrichting hun stem kunnen laten horen en contact kunnen zoeken met gelijkgestemden.

Dagboeken van het verleden

Bloggen terwijl je leven op het spel staat is dus niet zo onbezonnen als het lijkt. Voor bloggers hangt de kwaliteit van hun leven af van het schrijven over de situatie waarin ze verkeren. Ze hebben de primaire menselijke behoeftes van contact en begrip nodig om hoop te blijven houden dat de situatie ooit verandert. Het blijven vormen van gemeenschappen, ondanks de ontwrichting, zorgt ervoor dat er een toekomstperspectief is. Een perspectief waarin geweld niet meer de dagelijkse realiteit is, maar een geschiedenis, vastgelegd in de vele blogposts.

Deze blog werd gemaakt in het kader van de Masterclass Vrouwen, Vrede en Veiligheid, georganiseerd door Vice Versa & Lokaal Mondiaal. In deze Masterclass leren jonge professionals campagne voeren op het thema Vrouwen, Vrede & Veiligheid. Lees de overige blogs hier.