De WTO leden zijn dicht bij een definitief akkoord. De redactie van Vice Versa zet de belangrijkste onderdelen van het akkoord, het zogenaamde Bali Package, op een rij.

Eerder deze week zette de redactie van Vice Versa de belangrijkste onderhandelingsteksten in Bali op een rij. Het voedselzekerheidsvoorstel van India, handelsfacilitatie en het pakket voor de Minst Ontwikkelde Landen.

Slechts in twee van de totaal tien concept onderhandelingsteksten zijn veranderingen aangebracht. De teksten zijn aan het begin van de avond uitgedeeld aan de delegaties en zijn tevens beschikbaar zijn via de website van de WTO,

Voedselzekerheid

De tekst over “public stockholding for food security purposes” is in essentie op twee plekken gewijzigd:

Allereerst is er een sterkere formulering gekomen voor de zogenaamde “peace clause” die India voor vier jaar in staat stelt haar voedselzekerheidsprogramma uit te voeren, zonder dat zij daarvoor wordt aangeklaagd door andere leden van de WTO onder Dispute Settlement Mechanisme. Misschien nog wel belangrijker is dat er nu sprake is van een “interim mechanisme”, wat feitelijk geïnterpreteerd moet worden als dat de peace clause ook geldig is indien er na vier jaar onderhandelen geen overeenstemming voor een permanente oplossing.

Een tweede verandering is dat ook andere ontwikkelingslanden aanspraak kunnen maken op een permanente oplossing. Dat betekent echter niet dat zij eenzelfde programma kunnen opzetten als India, maar dat zij in dat geval vallen onder de reguliere regels van de Agreement of Agriculture (de 10% de minimis regel). De interim-overeenkomst is echter alleen geldig voor landen die programma’s hebben op dit moment: in de praktijk kunnen andere landen voorlopig geen programma’s lanceren totdat er een permanente oplossing is gevonden.

Voor een aantal landen die afhankelijk zijn van voedselimporten (waaronder Pakistan) is er verder een sterkere tekst gemaakt, om te voorkomen dat de voedselsubsidieprogramma’s, zoals India die heeft voorgesteld, niet de voedselzekerheid van ander WTO-leden in gevaar brengen.

Handelsfacilitatie

De meeste wijzigingen zijn aangebracht in de onderhandelingstekst over handelsfacilitatie. Voorafgaand aan de ministeriële bijeenkomst in Bali was er al een tekst in Genève onderhandeld. Deze tekst was echter nog vol met voorbehouden en secties waarover nog geen overeenstemming was.

Kijken we naar de voorgestelde tekst in Bali, dan lijkt deze op alle vlakken sterker geworden dan de oorspronkelijke tekst die in Genève was besproken. Veel van de gevoelige artikelen zijn sterker in de definitieve onderhandelingstekst in Bali opgenomen. In veel gevallen stond er nog “may”, nu wordt er vaak gerefereerd naar “shall”. De implementatie van de regelgeving kan vooral veel administratieve last met zich meebrengen, wat een probleem kan vormen voor de gebrekkige bureaucratieën in ontwikkelingslanden.

De tekst is opgedeeld in twee delen: een deel waarin de verplichtingen voor landen worden gedefinieerd (sectie 1) en een deel waarin wordt aangegeven op welke manier ontwikkelingslanden en minst ontwikkelde landen de regelgeving van sectie 1 moeten implementeren (sectie 2).

Sectie 1 van de concept onderhandelingstekst over handelsfacilitatie definieert de verplichtingen waar landen aan moeten voldoen. Het gaat dan om het aanleveren en publiceren van informatie over de douaneregels. Het opvallende aan deze sectie is de bindende manier waarop de teksten zijn geformuleerd. Het gaat onder andere openheid geven aan regeringen en handelaren over hun import-, export-, doorvoer en transitprocedures, de tarieven en belastingen en allerlei administratieve procedures.

Op het moment dat landen nieuwe regels wil instellen op dit vlak, moeten ze dit aan handelaren en regeringen laten weten, terwijl de handelaren de mogelijkheid krijgen om die veranderingen te becommentariëren. Tevens worden er beperkingen gesteld aan de mate waarin je administratieve kosten mag doorberekenen in import- export-, doorvoer- en transitprocedures. De kosten voor die procedures mogen niet hoger zijn dan de waarde van hetgeen wordt verhandeld.

Een belangrijk onderdeel van de handelsfacilitatie is de zogenaamde expedite shipment. Het gaat hier om regelgeving en procedures die het voor bedrijven mogelijk maakt om snellere douaneprocedures te krijgen. Bedrijven die hiervoor in aanmerking komen moeten dan wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Het gaat dan om bedrijven die zo groot van omvang zijn dat ze de eigen veiligheid, technologie en logistiek kunnen verzorgen. Feitelijk zorgt dit artikel ervoor dat grote multinationals, zoals die er zijn in het zeecontainervervoer en grote koeriersbedrijven sneller gebruik kunnen maken van douaneprocedures.

Verder zijn er onderhandelingen geweest of er via nationale wetgeving verplichtingen gesteld mogen worden aan het inzetten van custom brokers. Dit zijn douanemakelaars die de import- en exportprocedures van goederen begeleiden. Vooral in Latijns-Amerikaanse landen is het vaak verplicht om een lokale douanemakelaar in te zetten: die mogelijkheid wordt met dit akkoord aan banden gelegd.

Voor landen zonder toegang tot een zeehaven is vooral de clausule over freedom of transit handig. Hierin wordt bijvoorbeeld geregeld dat landen makkelijker gebruik kunnen maken van bijvoorbeeld een olie- of gasleiding. Daarnaast moeten deze regels het makkelijker maken voor landen zonder zeehaven om de goederen naar het eigen land te vervoeren.

Sectie twee van de handelsfacilitatietekst regelt de speciale uitzonderingspositie voor ontwikkelingslanden en minst ontwikkelde landen. Daarnaast biedt het ondersteuning voor minst ontwikkelde landen, maar waar de tekst in sectie 1 juist sterker is geworden, is de tekst in sectie 2 juist afgezwakt. Het lijkt er op dat die delen van de tekst waarin werd gesproken over financiële commitments voor ontwikkelingslanden zijn geschrapt. Het gaat nu vooral om capaciteitsopbouw en donorlanden hoeven alleen nog maar informatie aan te leveren over de maatregelen die zij nemen, Alle concrete en meetbare financiële commitments zijn uit de tekst verdwenen. Tot slot stond in de Genève onderhandelingstekst een referentie naar de Parijs-Accra agenda over hulpeffectiviteit, die echter de definitieve tekst niet hebben gehaald.

Lees alle artikelen over de WTO conferentie in ons dossier: http://www.viceversaonline.nl/dossiers/wto-conferentie-bali/