Twee weken geleden verscheen de column ‘Jonge IS vrouwen en het culturele glazen plafond’ van Yvonne van der Pol. Die riep meteen veel reacties op van, jawel, jonge vrouwen. Het scala aan reacties was uiteenlopend: van ‘Herkenbaar’ en ‘Absoluut een probleem’ tot ‘Dat valt reuze mee’ en ‘Je kan het ook in je voordeel benutten’. Daags na publicatie verscheen op de Vice Versa site een artikel getiteld ‘Wel cultureel verschil, geen glazen plafond’, waarin de persoonlijke ervaringen van vier jonge IS vrouwen met mannen in het veld werd beschreven. Van der Pol pakte de pen weer op voor een nadere beschouwing.

Al ruim anderhalf jaar schrijf ik voor Vice Versa columns over intercultureel vakmanschap: Wat maakt dat je je werk in een internationale context waarin andere vanzelfsprekendheden kunnen gelden, optimaal kan doen? En wat komt er allemaal bij effectieve interculturele communicatie kijken? Nog niet eerder riep een column zoveel reacties op, terwijl de thematiek overeenkomstig is. Hoe komt dat? Misschien omdat ik nu één groep met name benoem: jonge IS vrouwen. Daarmee gaat het ook over ‘identiteit’ in de grotere discussie over diversiteit, en dat komt kennelijk anders binnen.

Treffend vond ik een reactie op Facebook: ‘Een mix van tegenstrijdige gevoelens komt op terwijl ik het lees. Van de ene kant roept een stem in mij dat het allemaal wel mee valt en dat we in dit tijdperk niet zo maar in gender stereotypen moeten vervallen, van de andere kant merk ik dat het inderdaad niet altijd vanzelfsprekend is om als vrouw leiding te geven of een adviserende functie te bekleden in de OS wereld.’

Diversiteit & identiteit

Diversiteit gaat over alle verschillen die er zijn en ertoe doen. Of je man of vrouw, jong of oud bent, of je Nederlander, Belg, Ghanees of welke (dubbele) nationaliteit dan ook hebt, of je hetero- of homoseksueel bent, welke religie je aanhangt, of je een lichamelijke beperking of ziekte hebt. Waar ook ter wereld: identiteitskenmerken doen ertoe. Hoe ze ertoe doen en wat we daar van vinden, dat is vers twee. Dan komen we bij al onze overtuigingen die persoonlijk en cultureel gekleurd zijn en die heel wat kunnen oproepen, domweg omdat ze ons raken.

Boeiend vind ik dat uit enkele reacties blijkt dat leeftijd er in het werk als IS-professional vaak meer toe doet dan vrouw zijn. Daarover zou ik jonge IS-mannen wel eens willen horen. En tussen de regels door gaat het dan ook over het tekort aan Young Professionals in Nederlandse organisaties. ‘Practice what you preach’, zegt de enige man die heeft gereageerd.

Je bewegen in de diversiteitsdynamiek

Nog even door met diversiteit. Is het zo dat ‘Als je sterk in je schoenen staat en je je eenmaal bewezen hebt, verschillen leeftijd-, sekse- of cultuurverschillen niet in de weg hoeven te staan van een succesvolle samenwerking’,zoals de conclusie van het artikel van Ilona Tonnaer? Dus, dat je op basis van je zelfvertrouwen en je resultaten makkelijk en succesvol met diversiteit kan omgaan? Of is er meer? Is het omgaan met diversiteit niet veel meer een continue proces? Een proces waarin je de ene keer aansluit en meebeweegt en een volgende keer grenzen stelt en jezelf neerzet? Waarin je soms de voordelen van het vrouw-zijn inzet, dan weer je positie als onderzoeker onderstreept of je bescheiden opstelt omdat je beseft dat er andere culturele vanzelfsprekendheden in het geding zijn? Is dat niet veel meer een proces zoals in een reactie werd beschreven: ‘Ik denk dat we niet moeten onderschatten hoe ingewikkeld het is om vanuit een bepaald kader deze ‘nieuwe wereld’ te interpreteren; een wereld waarin jonge vrouwen een leidinggevende of adviserende rol spelen. Het vinden van de juiste vorm van communicatie is de sleutel en die vorm is in iedere relatie anders.’

Contextbepalend

Wat mij verder  opvalt is hoe belangrijk de context is. Of dat nu het land is waar je werkt, de organisatie en je collega’s of je positie. Werkend voor een Nederlandse organisatie in een Afrikaans land met gemengde staf betekent iets heel anders dan werkend voor een IS-organisatie in het Westen waarbij je een scala aan contacten moet opbouwen en onderhouden in meerdere landen en met vele organisaties, mannen en vrouwen. Het lijkt erop dat het makkelijker is als je langer ergens werkt, goed wordt geïntroduceerd, jezelf in de tijd kan bewijzen in wat je kan en collega’s hebt die gewend zijn aan het werken met hoog opgeleide buitenlandse vrouwen.

Ik schreef mijn column met de jonge vrouwen voor ogen die niet als expat uitgezonden zijn, maar in dienstreizen relaties moeten opbouwen en onderhouden, moeten onderhandelen en slechtnieuwsgesprekken moeten voeren. Die context is wellicht toch lastiger. Je wordt meer op je identiteit beoordeeld en kent nog niet de lokale finesse in zo’n kort tijdsbestek.

Je vrouw-zijn benutten

Mooi in de reacties vind ik de voorbeelden hoe vrouwen hun vrouw-zijn benutten: de deuren die daardoor geopend worden. Dat je als jonge IS-vrouw kan spelen met je meerdere identiteiten is een groot voordeel. Dan weer ben je de hoogopgeleide expert die inhoudelijk haar mannetje staat, dan weer de vrouw die zich beweegt in, voor mannen ontoegankelijke, vrouwenwerelden, en dan weer de jongere die contact heeft met lokale jongeren. Daarmee heb je potentieel toegang tot veel mensen en informatie.

Kortom:

• Diversiteit is een vraagstuk dat overal ter wereld in elke werkcontext speelt
• Diversiteit en identiteit zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden en raken ons daarmee ook persoonlijk
• Het gaat om het spelen van het spel van de diversiteitsdynamiek en die heeft voor iedereen andere uitdagingen

Bedankt voor het delen van jullie ervaringen. Ik kijk weer uit naar reacties.