Nu VVD en PvdA aan het formeren zijn leek het PI Wijzer een goed idee om de verkiezingsprogramma’s van de beide partijen eens te bekijken om een beeld te krijgen waar het eventueel heen gaat met betrekking tot burgerinitiatieven in de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking. Adriaan Kauffmann doet verslag van zijn bevindingen.

De verkiezingsprogramma’s van de VVD en PvdA staan lijnrecht tegenover elkaar over het budget voor ontwikkelingssamenwerking, maar het burgerinitiatief is een onderwerp waar ze elkaar zouden kunnen vinden.

De PvdA refereert in haar verkiezingsprogramma twee keer aan het belang van burgerinitiatieven, zogenaamde particuliere initiatieven. Eén daarvan behelst een concrete maatregel. De PvdA zegt van plan te zijn om burgerinitiatieven professioneel te gaan ondersteunen. Zou dit kunnen betekenen dat er weer een ondersteuningsstructuur komt zoals we deze tot voor kort zagen? Zoals de COSSEN en loketten bij alle MFS organisaties of zijn er gedachten over andere ondersteuningsvormen?

De PvdA heeft het in ieder geval niet alleen voor het zeggen op dit moment, maar zal samen met de VVD tot een overeenkomst moeten komen. Nu er misschien weer een minister voor Ontwikkelingssamenwerking komt, zullen burgerinitiatieven op enig moment ook besproken worden. De Nederlandse ontwikkelingssamenwerking bestaat nu eenmaal niet meer alleen uit een bilateraal, multilateraal en civilateraal kanaal. Daar is een filanteraal kanaal bijgekomen; de verzameling individuen en kleinschalige organisaties die zich bezighouden met projecten gericht op internationale samenwerking. De PvdA heeft in ieder geval deze groep gesignaleerd en plannen voor.

Terugtrekkende overheid

De VVD schrijft in haar verkiezingsprogramma niets over burgerinitiatieven (of particuliere initiatieven) in ontwikkelingssamenwerking, in tegenstelling tot de ngo’s, en de bilaterale en multilaterale hulp. Op dit vlak bestaat het filanterale kanaal niet voor de VVD. Toch is er bij de VVD wel een gedachtegang waar te nemen over de vermaatschappelijking van ontwikkelingssamenwerking. De VVD staat voor een kleinere overheid die zich terugtrekt uit actieve bemoeienis met ontwikkelingssamenwerking omdat de huidige club ontwikkelingsorganisaties niet het gewenste effect hebben bereikt. Als gevolg hiervan zou ontwikkelingssamenwerking meer door de maatschappij moeten worden opgepakt.

Burgerinitiatieven voldoen al aan dat toekomstbeeld. Er zijn ook goede redenen om hiernaar te streven. Burgerinitiatieven bereiken bijvoorbeeld concrete doelen binnen de directe armoedebestrijding, dragen bij aan mondiaal burgerschap in Nederland, herbergen actieve sociale ondernemers en komen met innovatieve (soms technische) oplossingen voor lokale en wereldproblemen. De vraag is alleen of de VVD het de moeite waard vindt om dit op één of andere manier te ondersteunen. Misschien dat de samenwerking met de PvdA voor de VVD net dat steuntje in de rug is om wel een positief beleid te voeren ten opzichte van burgerinitiatieven.

Elkaar vinden

De verkiezingsprogramma’s van de VVD en PvdA staan lijnrecht tegenover elkaar over het budget voor ontwikkelingssamenwerking, maar het burgerinitiatief is een onderwerp waar ze elkaar zouden kunnen vinden. Aandacht voor burgerinitiatieven past goed bij zowel de liberalen als de sociaaldemocraten. Als er dus een onderdeel is binnen het ontwikkelingssamenwerkingsbeleid waar de VVD en PvdA snel uit zouden kunnen komen, is het belang van burgerinitiatieven in de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking. Maar wat voor ondersteuningsvorm levert dat op?

Bij deze een bescheiden oproep aan de onderhandelaars om burgerinitiatieven ook mee te nemen in het ideale plaatje voor ontwikkelingssamenwerking. De overheid kan niet ontbreken in de particuliere ontwikkelingssamenwerking, bijvoorbeeld omdat burgerinitiatieven ook kunnen bijdragen aan de ontwikkelingsdoelen die de Nederlandse overheid stelt. Het ondersteunen van burgerinitiatieven gaat trouwens zeker niet alleen om financiële steun, maar bijvoorbeeld om professionele begeleiding (zoals de PvdA voorstelt), om kennisdeling tussen burgerinitiatieven, ngo’s en andere sectoren (zoals bedrijfsleven, onderwijs en zorg), ruimte voor capaciteitsopbouw van de duizenden lokale partners van burgerinitiatieven, leningen/investeringen aan startende Nederlandse sociale ondernemers in ontwikkelingslanden, kraamkamer voor veelbelovende innovatieve oplossingen voor wereldproblemen, belastingvoordelen, etcetera…

Aandacht voor burgerinitiatieven kan dus eigenlijk niet ontbreken in het beleid van de minister van Ontwikkelingssamenwerking van het kabinet tussen VVD en PvdA.

Kijk voor meer informatie op PI Wijzer.