De krantenkop ‘De 0,7 procentnorm is onderhandelbaar’ zorgde zaterdag voor discussie in de ontwikkelingssector.  Was de 0,7 procent opeens niet meer heilig na een maandenlange campagne waarin juist die norm centraal stond? Volgens Partos directeur Alexander Kohnstamm is de koppenmaker de boosdoener: ‘wat ik gezegd heb is totaal in lijn met de campagne.’

De kop van het stuk dekt volgens u de lading niet, wat zou de kop moeten zijn geweest?

Ontwikkelingssector wil naar nieuwe agenda. Of nog mooier: ‘Ontwikkelingssector wil nieuwe mondiale agenda’. Ik ben geen koppenmaker natuurlijk maar dit klinkt aardig en dekt de lading heel goed. Ik heb de tekst op vrijdag kunnen lezen en heb toen commentaar gegeven. De kop die krijg ik natuurlijk niet te zien, want die wordt door een andere redactie gemaakt. Daarbij ligt in dit artikel de nadruk heel erg op het geld. Deze invalshoek heeft natuurlijk geholpen om het op de voorpagina te krijgen, dus daar spelen ook belangen.

Wat was dan de boodschap die u wilde overbrengen?

Het gaat ons om de inhoud want over het geld hebben we al genoeg gesproken. De inhoud is: we zijn bezig met een transformatie naar een nieuwe tijd met allerlei mondiale uitdagingen op het gebied van ‘publieke goederen’. Het is belangrijk om gezamenlijk met partijen als VNO-NCW, de bonden, de natuur- en milieuorganisaties en de verschillende ministeries te kijken naar die uitdagingen en hoe we die aan gaan pakken. Het is een brede agenda die vervolgens ook op mondiaal niveau moet worden getild. En als je dan vraagt, kan dat nog allemaal voor die 0,7 procent? Nee, natuurlijk niet. We willen meer coherentie hebben tussen wat we nu ontwikkelingssamenwerking noemen en bijvoorbeeld vredesmissies, , klimaatbeleid en het voorkomen van besmettelijke ziekten.’ Dat kan je natuurlijk niet allemaal doen van het budget van de 0,7 procent.

Waarom zijn jullie dan de campagne ‘#jekrijgtwatjegeeft’ gestart? Die legt juist wel heel erg de nadruk op het behoud van de 0,7 procentnorm.

Dat klopt, en dat is heel jammer dat het nodig was. Tijdens de onderhandelingen in het Catshuis lag de geldkwestie op tafel en inhoud niet.

Dus eigenlijk zijn jullie gedwongen om deze koers te varen?

Deze campagne is geen koers van Partos maar gewoon een activiteit die wij ondernomen hebben. Het kon niet zo zijn dat na een miljard aan bezuinigingen opnieuw een miljard of zelfs vier miljard gekort zou gaan worden. Dat zou onherstelbare effecten hebben op de ontwikkelingsprojecten. Daarnaast is het zo dat als je al met hervormen bezig bent, je dat volledig onderuit haalt als je nog meer gaat bezuinigen. We hebben dus verschillende argumenten gegeven voor het behoud van de norm. Dat is de koers, de campagne was een middel.

Begrijp ik dan goed dat jullie zelf niet volledig achter de boodschap van #jekrijgtwatjegeeft stonden?

Dat zie je helemaal verkeerd, daar stonden we en staan we nog keihard achter. Voor de goede orde, die nieuwe mondiale agenda die is er nog niet. En die norm staat als een huis, totdat die nieuwe agenda er is en als die er is dan wordt het budget juist hoger. Dus het is precies in lijn met wat we in de campagne hebben gedaan.

Kan ik de campagne dan samenvatten als een korte termijn strategie?

Het was een campagne gericht op wat er toen op tafel lag in het Catshuis. Als je ons beleidsplan openslaat dan staat daar niet:  ‘we gaan dit jaar campagne voeren om de 0,7 procentsnorm boven water te houden’. Wat er in onze visie staat is veel breder en gaat met name over de inhoud;  de 0,7 is een randvoorwaarde daarvoor. Maar als er dan vervolgens gezegd wordt in het Casthuis: ‘waar ontwikkelingssamenwerking over gaat dat interesseert ons allemaal niet, maar er moet een miljard af of vier miljard af,’ dan gaat het dus over geld. En dan zeggen wij twee dingen: nee, die 0,7 daar blijf je vanaf en dit zijn de argumenten.

Wat vindt u achteraf van de timing om deze nieuwe agenda juist nu aan te geven?

De timing is prima en passend bij de ontwikkelingen. Daar heb ik dus niet zo’n moeite mee. De reacties die ik krijg zijn eigenlijk ook allemaal positief. Ook trouwens van buiten de sector. We moeten nu vooruit kijken, het Catshuis is voorbij dus dat campagnedoel is afgelopen. We gaan ons nu weer richten op de inhoud en we moeten ons gaan richten op de nieuwe agenda. Ik ben niet bang om naar de toekomst te kijken omdat de timing niet uit zou komen.

Maar kan u zich voorstellen dat het verwarrend heeft gewerkt?

Wat betreft de kop boven het artikel kan ik dat wel begrijpen, maar wat betreft de inhoud van het artikel niet. Iedereen die het artikel leest kan in de eerste zinnen al meteen zien dat het totaal in lijn is met de campagne en dat alleen de kop eigenlijk detoneert. Als ze het over geld zouden willen hebben dan hadden ze er boven moeten zetten: 0,7 procent is niet genoeg.

De nieuwe agenda die u presenteert in het stuk is nog niet af, was het wat betreft timing niet beter geweest de 0,7 procentnorm voorlopig nog centraal te laten staan?

Maar de timing is ook dat politieke partijen bezig zijn met hun verkiezingsprogramma. De verwachting die mensen hebben van een branchevereniging is toch niet dat we dan alleen maar benadrukken dat de 0,7 procent gehandhaafd moet blijven? We geven een visie en we willen graag met politieke partijen en andere spelers naar de toekomst van na 2015 gaan kijken. Dit is belangrijk want 2015 valt namelijk in de komende kabinetsperiode. We zouden geen knip voor de neus waard zijn als we nu onze mond zouden houden omdat iemand een slechte kop in een krant zet.

Laten we het dan over de inhoud hebben, waar moet het heen met de nieuwe agenda voor ontwikkelingssamenwerking?

Laten we het over internationale samenwerking hebben. Internationale samenwerking suggereert een veel bredere agenda dan ontwikkelingssamenwerking en ik denk ook dat we daar naar toe moeten. Er zijn veel beleidsterreinen die enorme invloed hebben op duurzame en rechtvaardige ontwikkeling in de wereld. Dit zijn tegelijk ook beleidsterreinen waar we op mondiaal niveau aan elkaar vastgeknoopt zitten. Het is dus geen kwestie van: ‘rijke mensen hebben teveel geld en arme mensen hebben te weinig geld, dus laten we maar wat geld overhevelen en dan hebben we het probleem opgelost’. We moeten naar een coherente benadering van het probleem vanuit het feit dat we op deze wereld allemaal in hetzelfde schuitje zitten.

Wat zou dat bijvoorbeeld inhouden?

Neem als voorbeeld duurzame economische ontwikkeling. Als de hele wereld zich ontwikkelt op het niveau waar we in Nederland nu op zitten, hebben we zo’n twee en een half keer onze planeet nodig. Dan kan je dus niet zeggen dat lost ontwikkelingssamenwerking wel even op, daar hebben we de 0,7 procent voor. Zo werkt dat niet. Dan moet je kijken naar handelspolitiek, landbouwsubsidies en klimaatbeleid. We moeten in overleg gaan met meerdere partijen zoals de overheid en werkgevers en werknemers, maar ook de zogenaamde Groene 11 [een samenwerkingsverband van verschillende natuur- en milieuorganisaties]. Een ander voorbeeld is het probleem van kinderarbeid. Dit vraagt gerichte projecten vanuit ontwikkelingssamenwerking, maar vooral ook inzet van bedrijven om deze kinderen niet meer in te zetten. We hebben vorige zomer een duidelijke start voor deze nieuwe brede agenda gegeven en deze moet nu verder worden uitgewerkt.

En ontwikkelingssamenwerking valt dan niet meer onder één ministerie?

Dat heb ik nog niet concreet voor me. Dat moet zich allemaal verder ontwikkelen en belangrijk is dat we eerst kijken naar de agenda en daarna naar mogelijke financieringsmethoden. Een voorbeeld zou kunnen zijn om een deel te financieren via een ‘financial transaction tax’, die dan zou kunnen lopen via het ministerie van financiën. Dat betekent dan niet dat OS daar wordt ondergebracht, maar zou wel een onderdeel kunnen zijn. Hoe dit allemaal precies wordt inricht moet echt verder worden uitgewerkt.

Als laatste een vraag over het artikel in Trouw. Achteraf gezien heeft het artikel toch veel ophef veroorzaakt, wat vindt u daar nu van?

Daar ben ik heel blij mee, want nu kunnen we het eindelijk gaan hebben over de inhoud en samen praten over deze nieuwe agenda voor ontwikkelingssamenwerking. Ik ben blij met de positieve reacties van binnen en buiten de sector, en wat er bijvoorbeeld op ID-leaks schijnt te staan, dat vind ik eigenlijk minder interessant.