Lotte van Elp nam afscheid van haar baan bij Cordaid en volgt nu een master oorlogsjournalistiek in Engeland. De ontwikkelingssector kan nog veel leren van hoe er in de journalistiek over het eigen vakgebied wordt gereflecteerd en vooral gediscussieerd, vindt ze. ‘Standpunten worden niet met een wollig sausje overgoten, de discussie is direct en op de man af. En wat blijkt: conflict is een gouden kans voor synergie en creatie.’

Aan ervaring in ontwikkelingssamenwerking heb je vrijwel niets in de harde wereld van de journalistiek. Hier werk je met je ellebogen. Alles voor het verhaal. En nog meer voor de scoop. Ik kijk nu al weemoedig terug naar het vriendelijke kantoor van Cordaid. Geen zorgen over een collega die op mijn rapportage of projectvoorstel zit te azen.

Hoe abrupt de overgang ook mag zijn, ik bekijk mijn nieuwe vakgebied nog door een OS-bril. En bespeur parallellen. Uitdagingen die horen bij een wereld die ons in sneltreinvaart met elkaar verbindt en verandert. Die een kloof slaat tussen de gevestigde orde en een generatie die innovatie uitschreeuwt.

Deja vu

Op mijn universiteit wordt een lezing over burgerjournalistiek georganiseerd. In het panel zitten drie mannen in een grijs pak. Ze nemen harde stellingen in. Volgens hen zijn de blogs, tweets en artikelen van betrokken burgers een leuke ‘tool’, iets wat ze kunnen gebruiken als het zo uitkomt. Maar bovenal zien ze het als een bedreiging voor de ‘echte’ journalistiek: ‘Waar we behoefte aan hebben is een nieuwe lichting geschoolde journalisten. Jongeren die 120 tekens shorthand per minuut halen.¹ Die weten wat kwaliteit betekent’. Ik heb een deja-vu: burgerjournalisten zijn de particuliere initiatieven van de journalistiek.

Na een paar jaar in de ontwikkelingssector gewerkt te hebben, weet ik dat hier dezelfde argumenten tegen PI’s bestaan. ‘Leuk hoor, dat je op vakantie bent geweest naar Kenia, maar laat het echte werk maar aan ons over. Wij hebben ervoor gestudeerd’. Dat zou je in iedere kantine van een grote en gevestigde organisatie kunnen horen. Er bestaat echter een groot en belangrijk verschil met dezelfde argumenten tegen burgerparticipatie. In de journalistiek is een verhit en open debat aan de gang. Kritiek vanuit de ontwikkelingswereld, daarentegen, blijft binnen de muren van een kantine zweven.

Oude sok

Grote organisaties moeten zelf bakken kritiek en bezuinigingen verwerken. En lijken het gezegde ‘als je geschoren wordt moet je stilzitten’ te hanteren. Niemand kan het zich zo veroorloven een confrontatie aan te gaan. Voor je het weet ben je een oude sok die innovatie tegengaat. En dat is jammer, want er zijn veel legitieme vragen te stellen over de zin en onzin van PI’s.

Vragen die het onderzoek van Lau Schulpen overstijgen.² En dieper ingaan op fundamentele kwesties in plaats het functioneren van PI’s an sich. Hoe zinvol is het om geld te spenderen aan een speeltuin in Honduras, als we worden geconfronteerd met structurele onderdrukking in Syrië? Hoe belangrijk is ‘draagvlak in Nederland’ als een eindstation wanneer de hoorn van Afrika uithongert? Kunnen we ons goede bedoelingen veroorloven wanneer een Arabische lente dreigt te eindigen in een ijskoude winter?

Wollig sausje

Het debat in de journalistiek is verhit en confrontaties zijn hard. Jonge hond en grijs pak staan soms lijnrecht tegen over elkaar. Maar standpunten worden niet met een wollig sausje overgoten, de discussie is direct en op de man af. En wat blijkt: conflict is een gouden kans voor synergie en creatie. In plaats van een oppervlakkige dialoog wordt wederzijds begrip gecreëerd. Kennis, talent en ervaring worden in een blender gegooid. Waarna gevestigde orde en innovatievellingen elkaar vinden in een nieuw soort media. Online en op papier.

Turbulentie leent zich juist voor confrontatie. Alle kaarten op tafel om een nieuwe crisis over vijf jaar te voorkomen. Dus laat je tosti staan. Trek die kantine uit en leg je argumenten op tafel. Verpletter met kennis en sta open voor nieuw talent en ideeën. En zo nu en dan je ellebogen gebruiken kan erg opluchten.
1: Shorthand is een reeks tekens die journalisten gebruiken om snel aantekeningen te maken wanneer, bijvoorbeeld, opnemen niet is toegestaan.

2: Vind hier publicaties van Lau Schulpen over PI’s.