Op donderdag 16 december maakten we al bekend dat de bezuinigingen op HIV/AIDS, gender en de medefinancieringsorganisaties zullen worden verzacht. Hierbij een overzicht van de andere amendementen en moties die tijdens de stemming over de begroting van Buitenlandse Zaken werden aangenomen dan wel verworpen. Met als opvallendste resultaat dat de vijf miljoen bezuinigingen op mensenrechten ongedaan zullen worden gemaakt. Dit zal ten koste gaan van het budget voor draagvlakversterking: een budget waar onder andere het NCDO door wordt gefinancierd.

Mensenrechten

Zoals al bleek tijdens de eerste termijn van het Begrotingsdebat, waren de Kamerleden erg begaan met mensenrechten en maakten zij zich ernstige zorgen over de vraag of de regering nog wel prioriteit zou geven aan het mensenrechtenbeleid. De Kamerbrede steun die er bestond voor de mensenrechten, bleek donderdag ook toen het amendement van Arjan el Fassed (GroenLinks) werd aangenomen. Met dit amendement zullen de vijf miljoen euro aan bezuinigingen op het bilaterale mensenrechtenbeleid ongedaan gemaakt worden.

Het geld hiervoor wordt gehaald uit het budget bestemd voor draagvlakversterking. Hieruit worden onder andere het NCDO en de nieuwe subsidiefaciliteit voor Burgerschap en ontwikkelingssamenwerking (SBOS) gefinancierd. Maar bijvoorbeeld ook het programma Rent an ambassador,  de nieuwe communicatiestrategie van het ministerie van Buitenlandse Zaken, een strategie voor publieksdiplomatie in de Arabische wereld en een nieuw online informatieloket voor het ministerie van Buitenlandse Zaken valt hieronder. Het is nog onbekend waarop precies hoeveel gekort gaat worden.

El Fassed geeft vandaag aan erg blij te zijn met het mensenrechten amendement. Toch is hij van mening dat het Rosenthal aan elan ontbreekt bij mensenrechten: een duidelijk verschil met zijn voorganger Verhagen. Verhagen zei nog dat de koopman en de dominee hand in hand gingen, maar Rosenthal zal eerst naar andere belangen gaan kijken, zo vreest El Fassed.

Onderwijs

Er is ontzettend veel discussie geweest over de bezuinigingen op onderwijs. Zowel ontwikkelingswerkers als experts vonden de bezuinigingen op onderwijs ongehoord. Onderwijs is juist een voorwaarde voor economische ontwikkeling, zo was het argument. De SGP’er Kees Van der Staaij probeerde met zijn amendement een deel van de bezuinigingen op onderwijs ongedaan te maken door 18 miljoen uit het ORIO-programma te halen. Ewout Irrgang (SP) wenste zelfs 40 miljoen euro in het onderwijspotje te storten. Dekking had hij gevonden bij de International Development Association (IDA), aanvulling 15 en 16 van de Wereldbank. Beide amendementen werden echter verworpen, waardoor de geplande korting van 160 miljoen op onderwijs in de begroting zal blijven staan.

Voor een motie van Joël Voordewind om minimaal 15 % van het ontwikkelingshulpbudget naar onderwijs was ook niet genoeg steun.

HIV/Aids

Over de twee aangenomen HIV/Aids amendementen werd gisteren al op deze site bericht: de bezuinigingen op HIV/Aids zullen met 25 miljoen euro verzacht worden. Er waren echter nog twee amendementen over HIV/Aids in omloop, beide afkomstig van Ewout Irrgang (SP). Deze amendementen, die samen verantwoordelijk waren geweest voor een bedrag van 43 miljoen euro voor aidsbestrijding, werden beiden afgewezen.

MFSII

De bezuinigingen van 50 miljoen op MFSII zullen met 10 miljoen euro worden verzacht (zie ook de berichtgeving van donderdag op deze site). Wassila Hachchi (D66) en Arjan el Fassed  hadden met een ander amendement ingezet op een bedrag van 40 miljoen: een bedrag dat opgehoest zou kunnen worden door de bijdrages aan IDA 15 van de Wereldbank naar latere jaren te verschuiven. Dit amendement haalde het niet, evenals een soortgelijk amendement van de PvdA’er Sjoera Dikkers (50 miljoen voor MFSII ten koste van IDA 15).

Sectorale begrotingssteun Rwanda

Het amendement van Voordewind en Irrgang, waarin zij vroegen om het stopzetten van een gedeelte van de sectorale begrotingssteun aan Rwanda, werd verworpen. Ben Knapen had  woensdag dit amendement ook afgeraden, omdat naar zijn mening de sectorale begrotingssteun aan Rwanda wel effectief was.

Grondstoffen

Opmerkelijk was dat de motie van El Fassed, Dikkers, Hachchi en Voordewind over een onderzoek naar grondstoffen werd verworpen. Hierin pleitten zij voor een onderzoek naar de obstakels die Nederland of de Europese Unie in het leven zouden kunnen roepen tegen de invoer van grondstoffen die illegaal gewonnen zijn of waarvan de winning gepaard is gegaan met ernstig geweld, mensenrechtenschendingen of milieuschade, niet aan werd genomen. Deze motie werd ook nog eens door Ben Knapen gesteund.

Transparantie

De motie van Dikkers, voor het openbaar maken van de gemaakte afspraken, de overgemaakte en gealloceerde bedragen en rapportages en afrekeningen met de ontvangende landen, werd verworpen. Eerder had Ben Knapen al te kennen gegeven dat hij zich enigszins ‘opgejaagd’ voelde door deze motie. Via de internationale organisatie Transparency Aid Initiative is de regering al bezig met het ontwikkelen van een internationale standaard voor het openbaar maken van ontwikkelingsgelden.

0,8 % BNP

Vergeefse moeite van Dikkers, Irrgang en Voordewind: zij probeerden met een motie alsnog 0,8 % van het BNP te handhaven voor ontwikkelingssamenwerking. Het symbolische signaal is duidelijk: liever in het geheel geen bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking.

OESO/DAC richtlijnen

Wel werd een motie van Voordewind aangenomen. Hierin verzocht hij de regering de norm van minimaal 0,7 % van het BNP te handhaven en geen uitgaven uit ODA te doen, die volgens de internationale norm niet meegeteld mogen worden. Een verandering van beleid zal dit niet teweeg brengen: de regering was al van plan de 0,7 % norm te handhaven en was ook niet van plan om af te wijken van de internationale ODA-norm. Wat de regering wel wil, is de OESO/DAC richtlijnen, over wat er onder ontwikkelingshulp mag vallen, ter discussie te stellen. De zorgen die Voordewind had over het oprekken van de ODA-criteria is met deze motie nog niet weggenomen: lukt het Nederland om bijvoorbeeld (delen van) vredesmissies onder de internationale norm te brengen, dan zal deze motie daar geen verandering in kunnen brengen.

Wel kreeg hij het voor elkaar dat zijn motie goedgekeurd werd waarin hij de regering vroeg om een beleidsbrief naar de Tweede Kamer te sturen waarin het kabinet haar visie uiteenzet hoe en waarom zij de OECD-DAC richtlijnen beogen te verruimen. Hier bestaat namelijk nogal wat mist over.

Supermarktketens

Voordewind (ChristenUnie) zal verheugd zijn dat zijn motie voor een convenant voor supermarktketens werd aangenomen. Hierin verzocht hij de regering in overleg met supermarktketens te treden en in te zetten op een convenant. In dit convenant zou worden moeten afgesproken dat in 2015 de aangeboden huismerkproducten duurzaam zijn geproduceerd, dat de criteria voor duurzaam inkopen als minimumnorm worden gehanteerd en dat via een jaarlijkse monitor wordt gerapporteerd over de voortgang. Eerder gaf Knapen aan niet veel te zien in een convenant, maar door het aannemen van deze motie zal de staatssecretaris hier toch werk van moeten maken.

PVV

Alle moties ingediend door de PVV werden verworpen. Onder deze moties een aantal die moeilijk serieus genomen konden worden en alleen maar door de PVV zelf werden gesteund, zoals het stoppen van de subsidie aan ICCO, het stoppen van de bijdrages aan de EU-ontwikkelingshulp en het schrappen van steun aan islamitische landen.

Overige moties op een rij:

Moties aangenomen:

Motie van Dikkers, Irrgang en Voordewind waarin zij de regering verzoeken om proberen te komen tot een beloningsstructuur van de VN en aan de VN-gelieerde organisaties, de Wereldbank en het IMF, dat past bij de doelstelling van de organisaties en de Kamer over de inzet en de uitkomsten jaarlijks te rapporteren.

Motie van Ferrier: de regering  moet in haar voorstellen gericht op modernisering van het ontwikkelingsbeleid, meer aandacht en ruimte geven aan het belang van ecologische veiligheid en ecosysteembeheer en behoud. Ook beoogt deze motie dat de regering bij het ontwikkelen van een duurzame lokale economie in ontwikkelingslanden, specifieke op duurzaamheid gerichte kennis en ervaring van bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties samenbrengt en waar mogelijk nieuwe pilots start. Ferrier wil ook dat de Kamer hierover geïnformeerd wordt.

Motie van Hachchi: verzoekt de regering de unieke Nederlandse aanpak van aidsbestrijding onder kwetsbare groepen, zoals mannen die seks hebben met mannen, te behouden in het HIV/Aidsbeleid.

Motie van Voordewind: alles in het werk stellen om belastingontwijking van burgers en bedrijven tegen te gaan.

Motie van Van der Staaij, Voordewind, Dikkers, Hachchi en Voordewind. Hierin staat dat de regering substantieel moet blijven investeren in (beroeps)onderwijs.

De verworpen moties:

Motie van Klaas Dijkhoff (VVD) dat medefinancieringsorganisaties voor maximaal 50 % afhankelijk mogen zijn van overheidsfinanciering.

Motie van Dijkhoff dat beoogt een einde te  maken aan ontwikkelingssamenwerkingsbeleid door lagere overheden.

Motie van El Fassed en Hachchi waarin zij de regering verzoeken in 2011 een tender uit te schrijven binnen het standaard subsidiekader die zich richt op vrouwen en hun rechten.

Motie van Voordewind: verzoekt de regering om de bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking in de komende kabinetsperiode stapsgewijs en met oplopende bedragen in te voeren.