Minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking verdedigde gisteren en vandaag haar begroting. Vice Versa keek mee en zet puntig op een rij wat ons opviel.

Wat is ons het meest bijgebleven aan het debat?

Toch wel de interventie van Kamervoorzitter Arib. Ze riep de minister en de Kamerleden op om minder jargon te gebruiken. ‘Anders haken mensen af bij ontwikkelingssamenwerking’, aldus Arib die hiermee een van de grootste problemen van de ontwikkelingssector blootlegde.

Hoe deed de minister het?

Sigrid Kaag was inhoudelijk ijzersterk, hoewel ze zoals ze zelf zegt alle trucjes van de Kamer nog niet kent. Ze kwam met heldere analyses en een duidelijke weergave van de realiteit. Ze beloofde een voortzetting van huidige agenda van hulp en handel. Ook kent ze de knelpunten van opvang in de regio als geen ander en gaf ze voorbeelden van lopende trajecten om de problemen daar op te lossen, zoals onderhandelingen met Libanon om werkvergunningen te verlenen aan vluchtelingen. Hoe ze dat ziet in relatie tot het regeerakkoord, werd echter nog niet toegelicht. Opvallend was ook de grote nadruk die ze legde op de Duurzame Ontwikkelingsdoelen als framework van haar beleid. In het voorjaar komt haar beleidsnota waarin ze het nieuwe beleid verder uitwerkt.

Hoe deden de Kamerleden het?

Opvallend was dat er veel nieuwe woordvoerders op dit beleidsterrein waren: Anne Kuik (CDA), Bente Becker (VVD), Maarten Hijink (SP), Isabelle Diks (GroenLinks), Achraf Bouali (D66) en Danai van Weerdenburg (PVV). Hun bijdragen werden aangevuld met het vertrouwde geluid van Joel Voordenwind (CU) en Elbert Dijkgraaf (SGP). De meeste Kamerleden bleken niet in staat om de minister scherpe vragen te stellen over de uitvoering van het regeerakkoord en de keuzes die gemaakt moeten worden. Ook waren er weinig kritische vragen over de keuze van Rutte III om opvang in de regio te presenteren als de oplossing voor de vluchtelingenproblematiek. Het leek soms wel alsof de Kamerleden niet in conditie waren: als dit een voetbalwedstrijd was geweest, zou de minister met 1-0 gewonnen hebben.

Wie was de uitblinker van de Kamerleden?

Toch wel Bente Becker van de VVD. Ze zorgde voor een sprankelende bijdrage en leverde inhoudelijk gezien het meest scherpe verhaal van de VVD sinds jaren. Ze benadrukte dat de VVD niet tegen ontwikkelingshulp is, maar dat de hulp effectief besteed moet worden. De VVD zal er een speerpunt van maken om de komende jaren scherp mee te kijken hoe de hulp besteed wordt. Ook pleitte ze voor extra nadruk op een proactieve handelsagenda en vroeg ze de minister om ook landen als China en Saoedi-Arabië bewegen om meer noodhulp te gaan geven.

Wie viel in negatieve zin op?

Opvallend was de magere bijdrage van de PvdA aan het debat. Woordvoerder Kirsten van den Hul was een van de minst zichtbare Kamerleden. En datgene wat ze zei was vooral eenzijdig op vrouwenrechten gericht. Haar woorden en moties leken wel letterlijk door de genderlobby ingefluisterd.

Wat is de meest opvallende ontrading van motie of amendement door de minister?

De minister ontraadde een amendement voor extra steun aan het initiatief She Decides. Ze vindt She Decides een belangrijk antwoord op een crisis die is ontstaan door besluiten in de Verenigde Staten, maar er zijn volgens de minister vele wegen en kanalen om dezelfde doelstellingen te bereiken. Ze wil de tijd nemen om de totaliteit van het beleid op Seksuele Reproductieve Gezondheid en Rechten (SRGR) te bekijken. Nederland heeft samen met anderen She Decides opgezet, maar dat betekent volgens Kaag niet dat we heel ruim moeten blijven bijdragen naast de 3o miljoen euro die Nederland er al in gestoken heeft.

Komt een eerder afgeserveerd thema weer terug?

Ja, eigenlijk wel. Hoewel Kaag aangaf dat Onderwijs niet speerpunt nummer 5 wordt, hecht ze duidelijk meer belang aan dit thema dan haar voorganger. Onderwijs is ontzettend belangrijk om een groot deel van de duurzame ontwikkelingsdoelen te behalen, aldus de minister.

Wat werd er verder zoal gezegd?

• Joël Voordewind van de ChristenUnie pleit voor een wettelijke ondergrens als convenanten niet het gewenste resultaat opleveren.
• Maarten Hijink van de SP vindt dat echte grondoorzaken een bredere blik vergen dan opvang in de regio.
• Isabelle Diks van GroenLinks wil dat Nederland mee gaat helpen om de Sahara te vergroenen.
• Tunahan Kuzu van Denk wil dat er meer geld gaat naar voorlichting en draagvlakversterking op het gebied van ontwikkelingssamenwerking.
• Anne Kuik van het CDA wil graag aandacht voor vergeten crises, zoals Jemen en Madagaskar.
• Bente Becker van de VVD vindt dat Nederland buitenproportioneel veel aan noodhulp doet, in vergelijking met andere landen.

Door Marc Broere & Ayaan Abukar