Dat Johnny de Mol deze week met minister Koenders naar het VN-hoofdkwartier in New York reist, was een NOS-bericht waardig. Ayaan Abukar overdenkt het nieuws en verbaast zich over de alliantie: de regering-Rutte II was een architect van de Turkije-deal, die voor inhumane en volle vluchtelingenkampen zorgt – dezelfde kampen waarin De Mol bijstand biedt. Wat wil Den Haag?

 De wereldleiders komen bijeen op de Algemene Vergadering van de VN om te praten over internationale uitdagingen – en dat is interessant voor programmamaker Johnny de Mol, die in 2015 de organisatie Movement On The Ground oprichtte voor hulp in vluchtelingenkampen.

Volgens het officiële bericht van Buitenlandse Zaken zetten De Mol en Koenders zich op hun eigen manier in om te werken aan de uitdagingen van onze wereld. Met vele vrijwilligers helpt De Mol vluchtelingen in die kampen en de minister wijdt zich aan het bestrijden van grondoorzaken van migratie.

Toen ik het nieuws op de radio hoorde, dacht ik een tijdje na over wat ik ervan moest vinden. Een celebrity die zich inzet voor vluchtelingen is op zich niet uniek. Angelina Jolie is al jaren het gezicht van UNHCR en zo zijn er meer bekende acteurs die direct of indirect betrokken zijn bij mondiale thema’s. Maar de manier waarop Johnny het doet – door zijn beweging bottom-up vorm te geven en met eigen middelen vluchtelingenkampen te voorzien van basisvoorzieningen en menskracht om het leven onder de onmenselijke omstandigheden draaglijk te maken – verdient respect en internationale aandacht.

Contrast met de Turkije-deal

Waar ik benieuwd naar ben, is het verhaal van de Nederlandse regering bij de presentatie van De Mol. Want hoe nobel en indrukwekkend een beweging als Movement On The Ground ook is, de oprichting ervan was het directe resultaat van het gebrek aan solidariteit binnen de Europese Unie en overheden die zich verschuilen achter juridische kaders en bureaucratische afspraken. Het gezamenlijke bezoek is vooral opmerkelijk vanwege het feit dat Nederland een van de initiatiefnemers was van de Turkije-deal, die ervoor zorgde dat vluchtelingen nog steeds vastzitten in de ondraaglijke kampen in Griekenland.

Een akkoord dat door EU-lidstaten wordt gepresenteerd als succesvol, omdat er minder mensen naar West-Europa afreizen en dat zelfs – als de berichten juist zijn – uitgebreid zal worden onder het nieuwe kabinet, ondanks de vele mediaberichten over de inhumane kampen. De eerlijke verdeling over Europa laat op zich wachten, omdat landen liever elkaar verwijten maken dan vluchtelingen effectief te helpen. Het pijnlijke is dat de EU-aanpak ondanks deze realiteit gericht blijft op preventie en migratiemanagement.

Beziel het grijze VN-gebouw

Het is hartverwarmend om te zien dat burgers als Johnny de Mol inspringen om het gat dat de overheid achterlaat op te vullen, maar het is beschamend om te zien dat rechtstaten hun verantwoordelijkheid om vluchtelingen te helpen wegschuiven. Ondanks deze bedenkingen en het pijnlijke contrast tussen de realiteiten van Johnny de Mol en de Nederlandse regering ben ik benieuwd naar de bijeenkomsten die De Mol zal bijwonen. Hoe beleeft een doener die vluchtelingenkampen gezien heeft de beroemde, fancy VN-vergaderingen? De eindeloze praatjes van regeringsleiders die miljoenen vluchtelingen wereldwijd in de steek laten versus de realiteit van vluchtelingenkinderen en -bejaarden die De Mol dagelijks probeert te helpen. Misschien brengt onze Johnny toch een beetje inspiratie naar het grijze VN-hoofdgebouw.

Ayaan Abukar is politicoloog en expert op het gebied van Migratie & Ontwikkeling en Internationale Veiligheid. Voor Vice Versa schrijft ze columns en opinies en coördineert ze diverse journalistieke projecten.