Jos Ikink, oprichter van Millenniumnetwerk Fryslân, zal met haar stichting nog dit jaar haar eigen versie van de Deense The World’s Best News Campagne beginnen en hoopt zo ook de rest van Nederland te kunnen inspireren om voor de millenniumdoelen te gaan. ‘De millenniumdoelen zijn zo’n goede kans voor de wereld, die kans moeten we gewoon grijpen.’

Millenniumnetwerk Fryslân is in 2005 opgezet met het doel de resultaten van de millenniumdoelen te laten zien en het behalen daarvan te stimuleren door middel van onder andere voorlichting, campagne te voeren en mensen met elkaar in contact te brengen die aan de slag willen gaan met de millenniumdoelen. In september dit jaar lanceert Millenniumnetwerk Fryslân een campagne die geïnspireerd is op de Deense campagne The World’s Best News. In de Deense campagne is het goede nieuws over de ontwikkelingen in de wereld het uitgangspunt, maar wordt niet alleen het goede nieuws verteld. Het nieuws is één keer per jaar op onder andere de Deense metro’s te vinden en wordt in kranten op straat uitgedeeld. De campagne is een groot succes in Denemarken en heeft aantoonbaar geleid tot een positievere houding ten opzichte van ontwikkelingssamenwerking. Jos Ikink is de oprichter en voorzitter van Millenniumnetwerk Fryslân. Vice Versa sprak met haar over de organisatie en de aankomende campagne.

Waarom heeft u Millenniumnetwerk Fryslân opgericht?

‘Toen ik op de middelbare school zat was de boodschap al: er is chronische ondervoeding en honger, maar dat is onnodig, want er is genoeg voedsel en geld. Onze wereld in die tijd was natuurlijk kleiner, je mocht al blij zijn als er een tv was. Ik kon me dat dan ook vanuit mijn eigen kleine, veilige wereldje helemaal niet voorstellen. Het was een grote schok voor mij. Ik was verontwaardigd dat dit mogelijk was en dat is altijd bij me gebleven. Ik heb er in de loop der tijd weinig mee gedaan totdat ik 50 was. Ik kan denken dat de politiek hier iets aan moet doen, maar ik kan ook zelf proberen bij te dragen, was mijn gedachte toen. Dat laatste heb ik gedaan.’

Waarom de millenniumdoelen?

‘Toen ik er aan begon had ik nog geen idee hoe ik het zou doen en ben ik een beetje gaan rondkijken. Ik werd van geen enkel initiatief echt warm, tot ik hoorde over The Hunger Project. Dat viel tegelijk met het moment dat het plan van aanpak van de millenniumdoelen werd gepubliceerd. The Hunger Project, een initiatief waar al ons batig saldo heen gaat, had toen al heel lang de stelling dat wil je duurzaam uit de armoede komen je onder andere een pakket aan maatregelen moet hebben. Alleen een schooltje of een ziekenhuis bouwen, dat is niet voldoende. En dat zie je terug in de millenniumdoelen: er is samenhang tussen de doelen waarbij duidelijk wordt dat ons eigen gedrag hier niet los staat van hoe anderen in de wereld er voor staan. Ik dacht: de millenniumdoelen zijn zo’n goede kans voor de wereld, die kans moeten we gewoon grijpen.’

En waarom wilt u de focus leggen op goed nieuws?

‘Toen we bezig waren met bekijken wat we wilden bereiken, kwamen er een aantal rapporten uit die er op wijzen dat de wereld er nooit eerder zo goed voor heeft gestaan. Maar waarom weet de burger dat niet, vroegen we ons af. Wat is er aan de hand dat wij allemaal denken dat het gewoon zo slecht gaat overal en waarom wordt dit niet gepubliceerd? De Volkskrant had er wel een stuk aan gewijd, maar daar stond een kop boven met: ‘meer dan 400 miljoen mensen in India onder de armoede-grens’. Ten tweede merkten we dat de millenniumdoelen ver van de mensen af staan. Ik gaf pas geleden nog een presentatie waarbij ik aan de mensen vroeg of ze bijdroegen aan de millenniumdoelen. Ze zeiden van niet, maar toen ik specifieke vragen ging stellen over of ze nu minder lang douchen, minder vaak de auto pakken, fair-trade producten kopen en dergelijke, toen bleek dat ze wel degelijk op die manier bijdragen. Ik merkte voor het eerst dat ze toen pas een vertaling kregen van de millenniumdoelen. Ze zijn zich er dus niet van bewust wat ze allemaal al doen. Als mensen zouden weten dat ze met hun gedrag invloed hebben op arme mensen elders ter wereld, denk ik dat het veel meer impact zal hebben.’

‘Ik vergelijk het communiceren van wat wel bereikt is ook wel met bijvoorbeeld de ontwikkeling van kinderen: als je een kind beloont zal hij vaker dat gedrag vertonen. Zo zie ik het ook voor de steun voor ontwikkelingssamenwerking. Als je laat zien dat het zin heeft, met de boodschap dat er wel nog meer werk gedaan moet worden, dan zullen mensen eerder geneigd zijn om te geven. Ze zullen dan denken “hier heb ik aan bijgedragen” en de zin van hun steun inzien. Als je alleen laat zien wat nog moet gebeuren, dan zullen ze denken dat het geen zin heeft.’

‘Ik heb ook rondgevraagd wat mensen zelf van het idee vinden. Ik vroeg wat ze er van zouden vinden als we zouden gaan communiceren wat er van de millenniumdoelen bereikt is en dan niet zozeer wat er niet bereikt is. Ik kreeg daar veel enthausiaste reacties op. “Dat willen we ook wel eens een keer horen”, werd er veel gezegd. Een aantal van dat soort dingen hebben mij gemotiveerd om te denken dat we het zo moeten doen.’

‘We hebben ook met minister Ploumen gesproken en zij onderstreepte het belang van het communiceren van de resultaten. Ze heeft gezegd dat de millenniumdoelen veel bereikt hebben, maar dat we ons aan het ingraven zijn in de nieuwe doelen en we vergeten om te communiceren met het publiek hoe belangrijk de doelen zijn geweest die we nu hadden. Ik denk dat in 2015 veel media aan zullen kaarten wat er nog niet is bereikt, dat is voor hun veel interessanter dan het goede nieuws. Dan denkt de burger dat de millenniumdoelen die we hadden niet eens bereikt zijn en nu alweer nieuwe doelen gesteund moeten worden. Dan lijkt het of het geen zin gehad heeft. Dat is geen goed uitgangspunt voor de nieuwe doelen.’

‘We willen uiteindelijk dus positief communiceren, maar er moet natuurlijk ook een sterk gevoel bij wat er nog niet is bereikt. Daarbij willen we wel vieren wat al wel bereikt is. Het idee dat je met alleen positieve communicatie geen geld kan ophalen is quatsch!’

Ik heb begrepen dat jullie zijn geïnspireerd door de Deense World’s Best News Campagne.

‘We waren al met het thema bezig toen ik een stuk over de World’s Best News Campaign op mijn bureau kreeg. Het was een eye-opener dat ze dit bedacht hebben en dat ze dit langs de hele breedte van de samenleving doen, met politieke steun van links en rechts, maar ook met steun van belangrijke bedrijven. Het heeft effect gehad en de publieke opinie is positiever geworden, dus ik zeg: laten we het gewoon kopiëren. Dan hoeven we het wiel niet opnieuw uit te vinden. Het is de verhoring van een gebed dat dit al heeft plaatsgevonden en dat men al weet wat de invloed hiervan kan zijn. Ik heb ondertussen al heel veel bedrijven gesproken en ik denk dat het ook hier gewoon gaat lukken.’

Hoe gaan jullie dit aanpakken?

‘Wij hebben altijd al met een heleboel bedrijven samengewerkt en ook op provinciaal niveau hebben we een groot netwerk. We hebben nu ook contact met de landelijke politiek: Tweede Kamerlid Lutz Jacobi van de PvdA. Zij is voorzitter van de Raad van Bezieling van Millenniumnetwerk Fryslân, een raad met leden uit alle hoeken van de Friese samenleving. We zullen de campagne ook in Nederland doortrekken als er overeenstemming is met de landelijke partijen. Als vrijwilligersclub kunnen wij deze hele campagne niet in ons eentje trekken. The Hunger Project is aangesloten en we hebben nu ook BKB in de arm genomen. Samen praten we nu bijvoorbeeld nog met NCDO, Wilde Ganzen en Partos. De EU heeft ook belang bij dit project, zij willen dat in 2015 allerlei activiteiten worden uitgevoerd in heel Europa die de Europese burger informeert over de millenniumdoelen. Daar sluiten wij dus mooi op aan.’

‘Wat betreft de fondsen heeft onze eigen stichting al toezeggingen van zowel de overheid van Friesland als van verschillende bedrijven, dus het ziet er naar uit dat wij onze target makkelijk zullen halen. Ook BKB gaat subsidie voor ons binnenhalen. We hopen nog subsidies te kunnen krijgen van de landelijke overheid of misschien wel de EU, gezien dit project in de lijn van hun doelstellingen ligt.’

Hoe gaat de campagne er precies uit zien?

‘We zitten nu in de voorbereidingsperiode, dat duurt tot aan september. De campagne gaat dan echt van start op het eerstvolgend 2015-festival in september en zal een jaar duren. Daar moeten de media ook bij betrokken worden, anders bereik je de burger nog niet. We zijn in contact met een aantal bedrijven om te kijken of we de boodschap bijvoorbeeld ook op melkpakken kunnen zetten. En iedereen met wie we tot nu toe gesproken hebben enthousiast. We moeten wel eerst overeenstemming hebben met de landelijke partijen zodat dit ook echt gezamelijk gedragen gaat worden. Dan gaat de campagne er namelijk wel iets anders uit zien dan wanneer wij alleen samen met BKB dit hele plan gaan uitvoeren.’

Zijn er verschillen met de campagne in Denemarken?

‘In Denemarken is de bekendheid van de millenniumdoelen niet toegenomen, maar ik weet ook niet of dat het doel van de campagne was. Dat is wel ons doel. Het idee is om de bekendheid te vergroten met daarbij de verwachting dat dit zich doorzet in actie. We willen dat mensen zich realiseren dat ze al heel veel doen en dat het niet moeilijk is om nog iets meer te doen. Bewustzijn heeft immers geen zin als het niet tot actie leidt.’

Wat hopen jullie te bereiken met deze campagne?

‘We hopen dat er een grotere focus op de doelen komt te liggen en het eigen belang voor even vergeten. Ik vermoed dat dat een droom is, maar dat zou ik wel willen. Wij hopen ook dat deze actie een eindspurt naar het behalen van de millenniumdoelen oplevert. Maar wat vooral belangrijk is, is dat er een minder negatieve houding komt. Als je negatief bent hou je alles tegen en dat kost energie. Als je positief bent krijg je juist energie. Ik snap dat optimisme soms erg naïef is, maar ik trek me daar helemaal niks van aan. Mijn motto is dat ik gewoon ga voor de ideale uitkomst van de millenniumdoelen zonder een “maar” elke keer.’