Je werkt binnen Internationale Samenwerking en wilt intercultureel effectief zijn. Dan is het drieluik ‘Connect, Perform en Enjoy’* een goede leidraad. Dit gaat over 1) je kunnen verbinden met mensen uit andere culturen, 2) kunnen presteren in een internationale werkcontext en 3) kunnen genieten van interculturele ontmoetingen. In een serie van drie columns ontrafelt Yvonne van der Pol interculturele effectiviteit voor de IS-sector. Vandaag deel 2: Perform. Vandaag deel 3: Enjoy.

Heeft genieten met interculturele effectiviteit te maken? Jazeker. Als je plezier beleeft aan het werken met mensen uit andere culturen, als je graag verrast wordt door andere gezichtspunten en als je houdt van nieuwe, innovatieve ideeën die door samenwerking in diversiteit ontstaan, dan functioneer je daadwerkelijk effectiever in een internationale context.

Twee kanten van één medaille

Door allerlei factoren bloeien we niet altijd op in de complexiteit en onvoorspelbaarheid van cultureel diverse werksettings. We voelen ons gestrest omdat de dingen niet lopen zoals we wensen. We staan onder tijdsdruk, voelen ons onbegrepen of zijn in verwarring door wat er gaande is en hoe we nu eigenlijk verder moeten. Kortom: we hebben er geen grip op en dat voelt onbehaaglijk. De ene persoon ervaart dit sterker dan de ander. Onze persoonlijkheid weegt hierin mee, die kunnen we niet thuis laten.

Aan de andere kant, als je de onvoorspelbaarheid en complexiteit van een cultureel diverse omgeving als een kans ziet voor je persoonlijke ontwikkeling, vergroot dat je interculturele effectiviteit. Dit betreft twee facetten: 1) openheid ten aanzien van de complexiteit van diversiteit en 2) het exploreren van nieuwe benaderingen. Openheid gaat over je bereidheid met de moeilijkheden van grote culturele diversiteit om te gaan. De mate waarin je door diversiteit als bron van kennis en vernieuwing wordt gestimuleerd, is bepalend voor het uitproberen van nieuwe werkwijzen. Voor beide geldt: als je ontspannen met de onvoorspelbaarheid en complexiteit om kunt gaan en plezier beleeft aan de dynamiek van cultuurverschillen, heeft dat invloed op je effectiviteit.

Win/win

Laatst sprak ik een Duitser die lange tijd tweede directeur was bij een ngo in Azië. Toen hij aantrad werd hij warm onthaald door de lokale directeur. Echter, na niet al te lange tijd merkte de Duitser dat de relatie wat bekoelde. Omdat hij open stond voor nieuwe inzichten, benutte hij de vergaderingen met de staf voor een open dialoog. De medewerkers waren eerst wat afwachtend maar kwamen al vlot met eigen ervaringen en met suggesties voor verbetering. Voor de lokale directeur was dit enorm bedreigend; zijn status en autoriteit waren in het geding. De Duitser zag wat er gebeurde, erkende de verschillende belangen en behoeften en bedacht een nieuwe werkwijze. Voortaan vroeg hij de staf hem persoonlijk input te geven twee dagen voor de vergadering. De vergaderingen zelf werden weer als vanouds: de directeuren overlegden en namen besluiten, de staf zat daar bij zonder al te veel inbreng. Het was weer duidelijk waar het gezag lag, maar voor de input van de medewerkers was ook gelegenheid gecreëerd met gezichtsbehoud voor iedereen. De Duitser genoot in stilte van deze oplossing. Een mooi voorbeeld van Connect (interculturele sensitiviteit), Perform (verenigen van verschillende behoeften) en Enjoy (genieten van het uitproberen van nieuwe werkwijzen en openmindedness).

Wil je weten hoe intercultureel effectief je zelf bent? De Intercultural Readiness Check© meet de vier competenties die ik in deze serie heb beschreven. Connect (Interculturele sensitiviteit en interculturele communicatie), Perform (bevorderen van betrokkenheid) en Enjoy (omgaan met onzekerheid). Je vult online een vragenlijst in en ontvangt een uitgebreid profiel met feedback op de competenties, waarin je sterke punten, mogelijke valkuilen en suggesties voor verbetering zijn opgenomen. Ik ben IRC-gelicentiëerd. Ik zeg dit niet om dit product aan te prijzen, maar wel dat je weet van het bestaan van een dergelijk instrument en van het feit dat interculturele competenties te ontwikkelen zijn. Het is geen statisch gegeven. Ook jij kan die effectieve global player  zijn.

*De interculturele competentie die ik hier bespreek is een competentie van de Intercultural Readiness Check©