maatschappelijk middenveld
Knapens vage focus
Hivos kan zich vinden in de uitgangspunten uit de ‘Focusbrief Ontwikkelingssamenwerking’ van staatssecretaris Knapen maar uit fundamentele kritiek op de inhoud. Het gebrek aan aandacht voor maatschappijopbouw is kwalijk. Onderbouwing bij de landenkeuze is onvoldoende. Hivos pleit voor een heroverweging.
De laatste kans voor de Nederlandse NGO
Bij welke NGO bezoek je de website en zie je niet vooral of slechts wat de organisatie je wil vertellen? Waar kun je echt iets bijdragen? Nergens. Michel Groenenstijn van Be More pleit voor een radicale koerswijziging. Nieuwe trends in de maatschappij bieden enorm veel mogelijkheden voor ontwikkelingsorganisaties. ‘We zijn niet de enige experts als het gaat om mondiale ongelijkheid of armoede.’
Kathleen Ferrier: ‘Maatschappelijk middenveld gaat me aan het hart, maar er is geen financiële ruimte’
CDA woordvoerder Kathleen Ferrier speelde een cruciale rol tijdens de debatten over ontwikkelingssamenwerking van de afgelopen weken. Als lid van een van de regeringspartijen was haar positie doorslaggevend in de stemrondes over hot issues als de bezuiniging op HIV/Aids en het maatschappelijk middenveld. Lobbyisten en politici verwachtten veel van haar, maar hadden ook kritiek op de terughoudendheid van haar acties. Ferrier: ‘We kunnen niet zomaar geld wegtrekken bij de Wereldbank, dat heeft verstrekkende consequenties.’
Jan Gruiters (IKV Pax Christi): ‘Knapen moet niet alleen de kersjes van de taart eten’
Tijdens het wetgevingsdebat op 6 december riep Ben Knapen op tot debat met het maatschappelijk middenveld. De directeur van IKV Pax Christi, Jan Gruiters, pakte de uitnodiging van staatssecretaris Knapen op en schreef hem een brief. Gruiters roept de staatssecretaris op tot debat over het natio-naal belang van Nederland en spreekt Ben Knapen aan op een persoonlijk politiek commitent dat nodig is voor een coherent beleid waarin ontwikkelingsdoelen leidend zijn.
Jack van Ham: ‘Flinkheid tolereert weinig tegenspraak’
Na 40 jaar samenwerking met de overheid hebben ontwikkelingsorganisaties er recht op dat ze veranderingen op een fatsoenlijke manier kunnen invoeren. Dat stukje beschaving moet toch overeind te houden zijn, betoogt scheidend ICCO-topman Jack van Ham. Het is volgens hem tijd voor een ferme tegenreactie van het totale maatschappelijke middenveld en de oppositiepartijen in de Tweede Kamer. ‘Ik weet het, linkse mensen zijn over het algemeen niet zulke sterke verliezers, maar het misstaat niemand nog een graadje van deugdelijkheid en fatsoen over te houden.’
René Grotenhuis (Cordaid): Wel de pluim, niet de pegels
De politieke betekenis van het Kamerdebat van afgelopen week over de plaats van maatschappelijke organisaties en de relatie van maatschappelijke organisaties met ministerie/politiek zijn ingrijpend, vindt René Grotenhuis, directeur van Cordaid. OS-organisaties zijn inmiddels geen asset meer voor het overheidsbeleid, maar een liability: je hebt er vooral last van.. Met het debat van afgelopen week komt er een einde aan een preferred partnership tussen politiek/ministerie en de maatschappelijke organisaties.
Het maatschappelijk middenveld los van de leiband
De nieuwe regering vindt dat maatschappelijke organisaties minder afhankelijk moeten worden van overheidssubsidie. Jack van Ham en ook Rene Grotenhuis signaleerden een nieuwe tendens, waarbij de rol van kritische NGO’s naar de achtergrond wordt geschoven. Welke kansen hebben de maatschappelijke organisaties nog binnen de nieuwe regering? En in hoeverre moeten maatschappelijke organisaties nog afhankelijk blijven van de overheid? Vice Versa vat de discussie die over dit onderwerp is ontstaan samen.
Manuela Monteiro (Hivos): Bedrijvigheid gebeurt niet in het luchtledige
Het opbouwen van een fatsoenlijke samenleving vergt niet alleen brood op de plank, maar ook een politiek klimaat waarin checks and balances zijn ingebouwd en burgers actief participeren. Dat betoogt Manuela Monteiro, directeur van Hivos. ‘Redzaamheid én mondigheid dus! Dát nu ontbreekt in het beleid van Knapen.’
Arend-Jan Boekestijn: ‘Bij noodhulp moeten we óók naar zelfredzaamheid’
Arend-Jan Boekestijn, voormalig woordvoerder Ontwikkelingssamenwerking van de VVD, ziet veel van zijn kritiek op de hulp terug in het nieuwe beleid van de Nederlandse regering. Daar is hij blij om. ‘Ik ben aangenaam verrast dat mijn aanbevelingen met het nieuwe beleid van staatssecretaris Ben Knapen uitvoering krijgt’. Inmiddels heeft Boekestijn zijn peilen op de noodhulp gericht. Ook hierin zou zelfredzaamheid centraal moeten staan.
Michel Groenenstijn: ‘Zet pioniers en vernieuwers bij elkaar’
Michel Groenenstijn, oprichter van Be-More, betoogde al eerder op deze site dat de bezuinigingen juist kansen bieden aan ontwikkelingsorganisaties. In zijn tweede bijdrage gaat hij daar verder op in. ‘Beste sector, u laat een kans onbenut. Het moment waarop je door bezuinigingen wordt gedwongen te veranderen, is er één om met beide handen aan te grijpen. Zet de deur open, ga naar buiten. Zoek de zwermen op en boei ze met uw verhaal.’
Jan Gruiters: Fundamentele herziening van het ontwikkelingsbeleid: back to the future?
Een modern, maar tegelijkertijd ouderwets beleid. Zo typeert Jan Gruiters, directeur van IKV Pax Christi, de contouren van het nieuwe ontwikkelingsbeleid zoals die door staatssecretaris Ben Knapen zijn geschetst. De toenemende aandacht voor publieke goederen juicht Gruiters tope, maar het vooropstellen van eigenbelang is echter niet meer van deze eeuw. En zo zijn er nog een aantal zaken in de Kamerbrief waar Jan Gruiters over valt, zoals de bezuinigingen op het maatschappelijk middenveld. Een opiniebijdrage.
Frans Bieckmann: Breng Nederlandse belangen in de wereld in kaart
In het huidige debat over ontwikkelingssamenwerking, zouden NGO’s het initiatief weer moeten terugpakken in plaats van in het defensief te gaan. Dat betoogt journalist Frans Bieckmann, hoofdredacteur van The Broker. Hij vindt dat de discussie over de OS-begroting minder over geld moet gaan, en meer over een nieuwe visie op buitenlands beleid. Een buitenlands beleid dat zich richt op de global common goods en wereldwijde ongelijkheid. NGO’s hebben daarbij een belangrijke rol te spelen: als mondiale sociale bewegingen, die zich hard maken voor de zwaksten in het Zuiden én Noorden.
De vijf grootste inconsistenties in de Kamerbrief
Als je de contouren van het nieuwe Nederlandse ontwikkelingsbeleid bekijkt, staan er drie documenten centraal. Het WRR-rapport ‘Minder pretentie meer ambitie’, dat als officiële leidraad dient voor beleid, het Regeerakkoord tussen VVD en CDA (inclusief gedoogakkoord met PVV) en de Kamerbrief die staatssecretaris Knapen precies een week geleden publiceerde. Paul van den Berg, politiek adviseur van Cordaid, zette de vijf grootste tegenstrijdigheden tussen deze documenten op een rij. En Vice Versa roept haar lezers op om ook zelf gevonden tegenstrijdigheden in het beleid in te sturen.
Marloes Tap: Bezuinigingen op ngo’s zijn stapje in de goede richting
De bezuinigingen op het maatschappelijk middenveld kunnen ook vanuit een positief perspectief worden bekeken. Dit betoogt Marloes Tap die onlang haar master ontwikkelingsstudies haalde met een onderzoek over direct funding van zuidelijke ngo’s in Tanzania. De bezuinigingen kunnen dienen als een stimulans en drijfveer voor broodnodige veranderingen binnen de wereld van de ngo’s. Het lijken alleen nog de noordelijke ngo’s zelf te zijn die moeite met deze veranderingen hebben.
Farah Karimi: ‘Voordat je de oude schoenen weggooit, moet je eerst bedenken wat voor nieuwe schoenen je aantrekt’
Farah Karimi is verontwaardigd over de bezuinigingen op het maatschappelijk middenveld, onderwijs en gezondheidszorg. Dat er duidelijke keuzes gemaakt moeten worden, onderstreept ze. ‘Maar dat moet je op een slimme en verstandige manier doen’, vindt de directeur van Oxfam Novib. En dat is nu juist wat de huidige regering niet doet.