Ieder jaar, op 12 december, voeren organisaties actie voor het recht op goede en betaalbare gezondheidszorg voor iedereen. In deze opiniebijdrage pleit Petra van Haren (Cordaid) voor een verdubbeling van het Nederlandse ontwikkelingsbudget hiervoor.

 Elk jaar, op 12 december, staan we stil bij het gebrek aan gezondheidszorg in grote delen van de wereld. Met als slogan “Rise for our Right” en de hashtag #HealthForAll voeren meer dan 1000 organisaties in 120 landen actie voor het recht op goede, betaalbare gezondheidszorg voor iedereen: Universal Health Coverage. Ons uitgangspunt is dat gezondheidszorg niet een gunst is maar een mensenrecht. Een recht wat helaas nog dagelijks geschonden wordt. Vijf jaar geleden spraken de Verenigde Naties af dat hier snel een einde aan moest komen.

Cordaid ging afgelopen week de straat op om aan voorbijgangers te vragen hoe belangrijk zij het vinden dat iedereen bij ziekte naar de dokter kan, of medicijnen kan halen bij de apotheek. Waar er in ons eigen land veel discussie is over de eigen bijdrage, of over de hoogte van de premie, is er in veel landen geen verzekering om je tegen gezondheid risico’s in te dekken. Of is er geen dokter of apotheek in de buurt, en geen betaalbare medicijnen, ook niet in het volgende dorp. Hoe kijkt de gemiddelde Nederlander daar tegen aan, als die feiten worden getoond? Gelukkig is er veel begrip en steun voor onze campagne om aan te tonen wat er moet gebeuren om de toegang en betaalbaarheid van gezondheidszorg mogelijk te maken voor iedereen, zelfs voor de armste en meest kwetsbare mensen.

Deze concrete ambitie werd ook opgenomen in de duurzame ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals, SDGs), onderschreven door alle VN lidstaten eind 2015. Een speciale target SDG 3.8 werd met elkaar afgesproken, waarbij rijke en arme landen zouden samenwerken om ervoor te zorgen dat ook de meest arme en kwetsbare mensen toegang tot die zorg zou worden geboden. Hoe ver zijn we nu? Elders op deze site is al uitvoering besproken dat er hoognodig moet worden geïnvesteerd in zorgpersoneel zoals dokters, verpleegkundigen en vroedvrouwen. De Nederlandse regering heeft de laatste jaren veel geïnvesteerd in seksuele en reproductieve gezondheidszorg. Is het genoeg? Moet er niet een tandje bij?

Twee tandjes erbij

Cordaid pleit voor twee tandjes erbij. De aandacht voor seksuele en reproductieve gezondheidszorg de afgelopen jaren heeft ertoe geleid dat veel minder vrouwen complicaties oplopen bij zwangerschap of bij geboorte overlijden. Er is ook een duidelijke afname in kindersterfte. Maar tegelijk hebben we geconstateerd dat de reguliere zorg in dorpen en gemeenschappen achterbleef doordat er niet werd geïnvesteerd in het gehele zorgsysteem. De seksuele en reproductieve gezondheidszorg kon zo niet worden ingebed in dat zorgsysteem. Het gevolg was dat zorg wel beschikbaar was  voor zwangere vrouwen maar niet bij een blinde darmontsteking. En dat de kans op overlijden door een virus infectie groter was dan door zwangerschapscomplicaties. Dat kan en moet anders, vooral door het investeren in gezondheidszorg systemen waarbij rijke en arme landen zich samen inspannen om gezondheidszorg tot in de meest verre uithoeken en voor de meest kwetsbare mensen toegankelijk te maken. Het is belangrijk dat lokale overheden zelf hun verantwoordelijkheid nemen voor de opbouw van de gezondheidszorg systemen, en de gemeenschappen zelf erbij betrekken. Die lokale gemeenschappen moeten ook hun overheden aanspreken indien dit niet snel genoeg gaat.

Cordaid is er vast van overtuigd dat je met zo’n systeem aanpak uiteindelijk ook betere resultaten op het terrein van seksuele en reproductieve gezondheidszorg bereikt. En die resultaten wil ook de nieuwe minister graag bereiken. Dat kost echter geld, veel geld, en dat is het tweede tandje dat er wat ons betreft bij kan. Het nieuwe kabinet heeft gebroken met de neergaande trend in de budgetten voor ontwikkelingssamenwerking, en daar zijn we blij mee. Er zijn echter onvoldoende middelen beschikbaar om in de Nederlandse focus- en partnerlanden serieus werk te maken van goede, betaalbare gezondheidszorg voor iedereen. Dit vereist minimaal een verdubbeling van de huidige beschikbare middelen. Het is aan de nieuwe minister Kaag en aan de Tweede Kamer om zich hiervoor in te spannen.

Met verschillende organisaties organiseren we ook de komende periode weer Global Health Cafés om aandacht te vragen voor brede agenda van mondiale gezondheid. Daar zal ons pleidooi voor het versterken van gezondheidssystemen, als voorwaarde voor goede, bereikbare en toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen, zeker aan bod komen.

Foto: Cordaid