Premier Rutte gaat namens Nederland naar de Humanitaire Top in Istanboel. Moeten we daar nu blij mee zijn of niet? Marc Broere heeft zo zijn twijfels en zet een aantal ongelukkige voorvallen van onze premier in mondiale kwesties op een rij. Rutte is onze mondiale brokkenpiloot die telkens weer voor plaatsvervangende schaamte zorgt. Hij kan maar beter thuisblijven.

‘Belangrijk en goed signaal van @MinPres om naar de @WHSummit te gaan’, twitterde Paul van den Berg afgelopen week. De politiek adviseur van Cordaid is verheugd over het feit dat Mark Rutte op 23 en 24 mei naar de Wereld Humanitaire Top gaat, de hoogmis van alle organisaties op het terrein van noodhulp. Ik heb zo mijn bedenkingen bij de tweet van Paul. De cocktail van premier Rutte met mondiale onderwerpen geeft me regelmatig een gevoel van plaatsvervangende schaamte.

Gebakken lucht

Hij is om te beginnen natuurlijk de architect van de grootste bezuinigingsoperatie die ooit op het gebied van ontwikkelingssamenwerking heeft plaatsgevonden. Nederland verloor haar mondiale blik en reputatie onder zijn premierschap.

Ook in zijn openbare optredens over mondiale thema’s is onze minister-president weinig gelukkig. Zo was Rutte de hoofdgast op het Goed Geld Gala van de Postcodeloterij in 2014 waar hij vol passie sprak over een donatie van 14 miljoen euro uit het droomfonds van de goede doelenloterij aan de Peace Parks Foundation om door middel van injecties met gif en verf de hoorns van de neushoorn in Zuidelijk Afrika waardeloos te maken voor stropers. Hij speechte dat deze aanpak ‘zo succesvol was dat het de sleutel is om stropers te stoppen en de neushoorn te redden.’  Wetenschapper Bram Büscher onthulde enkele maanden later dat het project gebakken lucht bleek te zijn en dat dit al bekend was op het moment dat Rutte zijn woorden uitsprak.

Dan hadden we de grote VN-conferentie over de duurzame ontwikkelingsdoelen in september vorig jaar. Daar maakte Rutte ongegeneerd reclame voor Heineken. Hij noemde onze bierbrouwer hét voorbeeld van hoe het bedrijfsleven de VN kan helpen om de millenniumdoelen te bereiken. Dit illustreerde Rutte met het voorbeeld van Heineken dat veel werkgelegenheid  zou creëren in Burundi. Regeringen en de Verenigde Naties moeten ervoor zorgen dat het juridisch en economisch mogelijk wordt dat multinationals alle ruimte krijgen, betoogde de premier. Dan komt er volgens zijn logica voor de arme landen meer handel op gang en wordt daar meer geïnvesteerd.

Enkele maanden later verscheen het boek van Olivier van Beemen over Heineken in Afrika,  waarin de journalist schreef dat de uitspraken van Rutte feitelijk onjuist waren. In Burundi heeft Heineken een monopolie positie en zit het bedrijf in een partnerschap met de omstreden regering die juist door de aanwezigheid van de bierbrouwer aan de macht kan blijven.

Openluchtmuseum

Het volgende incident vond ruim een week geleden plaats toen onze minister-president een vluchtelingenkamp in Libanon bezocht. Rutte liep er vrolijk rond alsof hij op de camping was of in het Openluchtmuseum in Arnhem. De Volkskrant vatte in een verslag de sfeer perfect samen. ‘Een huisje’, zegt Rutte in het artikel. ‘Ik vind het zo leuk om in hun huisjes te kijken. Het zijn toch ook huisjes? Volgens mij noemen de mensen het zelf ook zo, het zijn hun huisjes geworden.’

Ook de vragen die Rutte aan de vluchtelingen stelde, getuigden van weinig empathie en inlevingsvermogen. Hij probeerde de mensen vooral in de mond te leggen dat ze graag terug naar huis wilden.

Zijn bliksembezoek aan Libanon deed me overigens erg denken aan het gezamenlijke bezoek van de oud-ministers Van Ardenne en Verdonk in januari 2006 aan het vluchtelingenkamp Kakuma in Noord-Kenia. ‘Uw land heeft u nodig’, zei Rita Verdonk toen tegen de verbouwereerde Somaliërs, Ethiopiërs en Sudanezen. ‘Denk er alsjeblieft over na om zo snel mogelijk naar uw eigen land terug te keren’, benadrukte ook Agnes van Ardenne. Van enige oprechte belangstelling naar de verhalen van de vluchtelingen was geen sprake bij beide dames.

Hart vasthouden

Ik hou nu al mijn hart vast voor wat Rutte op de Humanitaire Top in Istanboel zal gaan zeggen. Gaat hij een pleidooi houden om de opvang voor vluchtelingen voortaan over te laten aan Heineken? Of gaat hij Martinair naar voren schuiven als mogelijke vervoerder van alle noodhulpgoederen? Of Transavia als uitvoerende organisatie voor een luchtbrug van vluchtelingen? En het zou me niets verbazen als hij gaat voorstellen om Unilever voortaan alle voedselpakketten voor vluchtelingenkampen te laten samenstellen.

Nee, ik ben het zeker niet eens met de tweet van Paul van den Berg. Ik voel meer voor het twitterbericht dat Tineke Ceelen, directeur van de stichting Vluchteling, naar aanleiding van het bezoek van de premier aan Libanon de wereld in slingerde: ‘Iemand #Rutte al geadviseerd eigen advies ter harte te nemen? Fijn #thuisblijven.’