FOTO: World Humanitarian Summit, Istanbul 2016

Tijdens de grote rondetafelgesprekken en speciale sessies waar wereldleiders om de beurt een paar minuten het woord krijgen, worden geen verrassende zaken gezegd. Ook komt er weinig echte input vanuit de zaal. Iedereen benadrukt dat er iets moet gebeuren, maar concrete afspraken worden hier niet gemaakt – dat is ook één van de zwakke punten van deze top. Op de vele side events gebeuren echter wel spannende zaken en worden nieuwe concrete initiatieven bekend gemaakt.

Tijdens de rondetafelbijeenkomst getiteld ‘Leaving no one behind’ was men het voornamelijk met elkaar eens en werd er bevestigd dat er iets moet gebeuren. Miljoenen mensen op de wereld zijn ontheemd, vluchten en zoeken veiligheid. Meer mensen dan ooit eerder zijn op drift, en niet alleen voor hen maar ook voor de landen waar ze naartoe vluchten is bijstand nodig.

Uitspraken als ‘samenwerking rondom migratie moet geïntegreerd worden in buitenlands en economisch beleid op nationaal, regionaal en wereldwijd niveau’ en ‘steun voor herkomstlanden van migranten is belangrijk’ (beide van president Tamman Salam, Libanon) doen niemand versteld staan. Het het idee om armoede en veiligheidsproblemen beter aan te pakken om migratie te voorkomen krijgt natuurlijk alleen maar steun van alle aanwezigen. Effectieve maatregelen zijn nodig voor menselijke opvang van migranten. Vooral in Europa, wordt nog benadrukt door Salam.

De speciale sessie over migranten en humanitaire actie levert niet veel meer nieuws. Herhaaldelijk wordt benadrukt hoeveel ontheemden er momenteel zijn. Iedereen is het met elkaar eens: het is van groot belang dat er iets gebeurt. Maar wat? Concrete ideeën komen er amper.

Positieve sfeer

Toch hangt overal een positieve sfeer: dit is de eerste keer in de geschiedenis van de Verenigde Naties dat zoveel staten bij elkaar komen om het hier over te hebben. De intentie om samen aan betere noodhulp te werken is er bij alle aanwezigen, en tijdens deze top wordt dat almaar bevestigd. Voorafgaand aan de top zijn al veel kleinere conferenties georganiseerd, waarin landen en of organisaties hun standpunten voor deze top formuleerden. Ook dat zorgt voor een positief gevoel: er wordt nu al meer naar elkaar geluisterd en sámen nagedacht over de toekomst.

Een stuk levendiger zijn de side events, georganiseerd door ngo’s, bedrijven, overheden of een combinatie van deze. Initiatieven waar maanden op gebroed is worden hier bekend gemaakt. Heel concrete plannen met concrete doelstellingen. Het NEAR Network is daar een voorbeeld van.

Ook het MICIC (Migrants In Countries In Crisis) Initiative is zo’n initiatief. Gericht op een betere voorbereiding op de komst van vluchtelingen en hun behoeften, maar ook hoe te reageren als ze er daadwerkelijk zijn én het vervolg van de hulp. Het initiatief richt zich specifiek ook op vluchtelingen door natuurrampen, naast vluchtelingen door oorlogen. De Verenigde Staten heeft samen met de Filipijnen een plan voor opgezet waarin hulp in verschillende fasen is opgedeeld: pre-crisis, during crisis and post crisis. Consultaties met verschillende andere overheden hebben geleid tot een aantal concrete richtlijnen, om aan te geven hoe migranten in deze drie fases beter kunnen worden geholpen en beschermd. Op 15 juni 2016 worden in New York deze niet-bindende richtlijnen gelanceerd.

Meer dan honderd side events zijn er tijdens deze top, gericht op alle vijf de core responsibilities (zie afbeelding) waar de top zich op richt. Ondanks de zwakte van de top, dat er geen concrete afspraken worden ondertekend, zullen deze twee dagen toch veel opleveren. In de vorm van initiatieven die op de side events worden gelanceerd. De samenwerking is dus op verschillende niveaus al begonnen. Nu het mondiale deel nog.