BLOG- Wekelijks blogt Gerard van Mourik over een grote VN-campagne in Laos om een rampzalige polio-uitbraak te bestrijden. Vandaag het eerste blog. Hoe kon de polio in een land dat al polio-vrij was verklaard terugkeren?

Wat had ik graag wat langer op het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag willen blijven werken in het gender team, of op een andere plek op dat prachtige ministerie, of op een ambassade. Maar de adjunct-directeur van mijn departement vond dat ik geen ‘academisch denkniveau’ had en daarom maar beter mijn biezen kon pakken.

Wat fijn dat de Verenigde Naties me weer op hun radar kreeg en me vroeg te komen helpen met rampzalige polio uitbraken te bestrijden in Laos. Mijn man en ik hebben wel voor hetere vuren gestaan de afgelopen jaren, dus het afscheid was moeilijk, maar draaglijk.

Ondertussen woon ik alweer een paar maandjes in Vientiane, de hoofdstad van een van Frankrijk’s voormalige kolonies in Indochina, Zuidoost Azië. Ingeklemd door wel vijf buren, inclusief het machtige China aan de noordkant, en met een van ’s werelds langste rivieren, de Mekong. Ik was altijd verliefd op de Indochinese tegenspeler van Catherine Deneuve in ‘Indochine’, en heb hier al heel wat jaren met erg veel plezier mogen wonen en werken, voordat ik terugging naar Nigeria, Zuid Soedan en Ethiopië na 2000.

Vientiane is het wat slaperige, maar ook bijzonder karakteristieke, en historisch, politieke, economische centrum van Laos. Waar ooit de koning, gezeteld in het meer noordelijk gelegen Luang Prabang, de scepter zwaaide over zijn imposante rijk, heerst nu de almachtige Communistische Partij in Vientiane, pal aan de grens met Thailand trouwens.

Polio-vrij

Laos was al in 2000 polio-vrij verklaard door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), maar vorig jaar ging het mis. In september 2015 werd er ineens weer polio gesignaleerd. Wijs geworden van Ebola haalde de WHO het onderste uit de kan, en werden alle registers opengetrokken om deze nieuwe polio uitbraken onder controle te krijgen.

De wereld was al een flink eind op weg om van polio geschiedenis te maken en Nigeria en India waren de laatste landen die polio-vrij verklaard waren. Dan ineens duikt het polio virus weer op, niet alleen in Laos, maar ook in Myanmar, Guinea, en Oekraïne wordt met man en macht gestreden tegen een variant van het virus dat dankzij het vaccin nu weer de kop op steekt.

Slachtoffer haast van eigen succes, want als je als land eenmaal polio-vrij bent verklaard en goed de routine vaccinaties blijft doen, blijf je vrij van nieuwe uitbraken. Maar het zijn juist de landen waar door instabiele situaties (Ebola, oorlog, hongersnood, dictatuur) het virus toch weer de kans krijgt, omdat vaccinatieprogramma’s niet of onvoldoende worden gecontinueerd.

En nu zitten we met de gebakken peren. Na alweer 6 polio vaccinatiecampagnes, blijft het aantal van 1 miljoen ongevaccineerde kinderen constant – om gek van te worden, want dat zijn juist de meest kwetsbare kinderen die omdat ze niet gevaccineerd worden tegen polio in levensbedreigende situaties terecht komen. Bovendien staan ineens alle economische groeicijfers op het spel, Laos heeft de afgelopen jaren gemiddeld 7% economische groei meegemaakt.

Onze strategie is erop gericht om dit jaar nog vier landelijke vaccinatiecampagnes te organiseren, maar ook onze pijlen te richten op gebieden waar door allerlei redenen kinderen niet worden ingeënt. De vergelijking met HIV is evident, maar ernstiger, omdat er geen medicijn is voor dit afschuwelijke virus dat dood en verlamming veroorzaakt: polio ondermijnt vooruitgang op alle manieren als je het niet met kop en staart uitroeit. En daar ga ik jullie de komende weken meer over vertellen. Maar ook over mijn diepste verlangens, angsten, hoop en blijdschap. En de liefde. Want die overwint altijd.

Gerard van Mourik, Vientiane, Laos