INTERVIEW – December jongstleden werd bekendgemaakt welke organisaties subsidie zouden ontvangen via het Funding Leadership Opportunities for Women (FLOW) II fonds. Het werd duidelijk dat minister Ploumen een totale ommekeer had gemaakt: lokale organisaties visten achter het net en grote, noordelijke ngo’s die gendergelijkheid en vrouwenrechten niet als core business hebben konden de 93 miljoen verdelen. D66-Kamerlid Stientje van Veldhoven stelde hier begin deze maand Kamervragen over.

In je eerste Kamervraag spreek je van ‘geuite zorgen’ omtrent de manier waarop subsidies via FLOW II verleend zijn. Waar doel je op?

‘Ik was in Parijs voor de klimaatconferentie. Daar was een grote hal waar allerlei ngo’s bijeen waren. Ik kwam daar in gesprek met een van de Nederlandse vertegenwoordigers van vrouwenorganisaties die daar een gezamenlijke stand hadden. Zij maakte zich grote zorgen over de toekomst. Regimes zetten deze organisaties soms op de terrorismelijst waardoor ze moeilijk aan geld of iets basaals als een bankrekening kunnen komen. Sowieso wordt hun werk op veel plekken bemoeilijkt door onderdrukking. Support vanuit het buitenland is daarom essentieel om deze vrouwen in staat te stellen hun werk te doen. Het veranderde subsidiekader heeft tot gevolg dat juist die lokale organisaties geen directe steun meer ontvangen. Ik wilde hun zorgen kracht bijzetten en koos ervoor dat via Kamervragen aan de kaak te stellen.’

Wat zit jou dwars over de manier waarop nu subsidies worden verleend via FLOW II?

‘Er was een kader dat afliep; er brak een nieuwe financieringsperiode aan. Organisaties moesten dus opnieuw een aanvraag indienen. In het blog van Saskia Brand van MDF is uiteengezet hoeveel tijd en geld daarin is gaan zitten voor organisaties die dachten op basis van de eerste FLOW periode dat ze een goede kans maakten. Als je dan ziet dat er zoveel is uitgevallen is en zo weinig is gehonoreerd…Zeker in het Zuiden kan er een enorme kaalslag plaatsvinden. Dat is reden voor zorg. Je zou als organisatie niet volledig afhankelijk moeten zijn van een Nederlandse subsidie, maar het is dan in ieder geval belangrijk dat beleid voorzienbaar is en in de overgang naar andere bronnen van financiering geholpen wordt.

‘De meeste organisaties kregen hele positieve signalen tijdens de vorige financieringsperiode. Ze gingen er vanuit dat ze een redelijke kans hadden om door te kunnen gaan. Dan ben je als organisatie misschien ook minder bezig met voorbereidingen om andere financiële bronnen aan te boren.’

Er staat heel duidelijk aangegeven in het nieuwe subsidiekader van FLOW II dat alleen Nederlandse of internationale ngo’s in aanmerking komen die werkzaam zijn in minimaal twee aangemerkte landen. Lokale organisaties worden zo per definitie uitgesloten. Waarom, denk jij, heeft minister Ploumen ervoor gekozen zo’n andere weg in te slaan?

‘Natuurlijk mag je eisen stellen aan organisaties die subsidie ontvangen. Maar als je van de een op de andere dag die eisen extreem wil veranderen, dan is het logisch dat je daarover overleg hebt met het veld. Ik weet niet of Ploumen zich vantevoren gerealiseerd heeft wat voor een kaalslag dit kan betekenen voor veel van die vrouwenorganisaties. Vrouwenrechten en de positie van vrouwen is nou bij uitstek een van de onderwerpen waar Nederland als een van de weinige landen internationaal een verschil kan maken. Wees daar dan extra voorzichtig mee als je de boel helemaal overhoop gooit.’

Waarschijnlijk moeten deze grote noordelijke ngo’s en allianties om hun plannen te kunnen uitvoeren gebruik maken van lokale organisaties.

‘Je komt dus eigenlijk op hetzelfde uit maar dan via een omweg. En daarnaast ondermijn je dan het lokale eigenaarschap omdat de agenda’s van lokale ngo’s dan worden bepaald door de grote noordelijke allianties. Je had best met die kleinere initiatieven modellen kunnen bedenken, zoals het vormen van een netwerkorganisatie, waardoor ze wél in aanmerking komen voor het vernieuwde kader. Waarom is er gekozen voor één aanspreekpunt via de grotere organisaties – vaak in Nederland gevestigd – in plaats van het nadenken met de sector over hoe de doelen het beste verwezenlijkt kunnen worden? Ik vind dat een gemiste kans. Misschien zal minister Ploumen alsnog in gesprek gaan met die organisaties zoals ze laatst aangaf; ik hoop dat ze dat snel doet.’

In een van je Kamervragen vraag je je af of minister Ploumen beseft dat ze een verontrustend signaal afgeeft door deze directe financiering van lokale organisaties stop te zetten. Welk signaal bedoel je?

‘Hoe zou het geïnterpreteerd kunnen worden door onderdrukkende regeringen dat Nederland nu ineens die subsidie stopzet voor die lokale initiatieven? Regimes die niet gediend zijn van emancipatoire bewegingen zouden zich gesteund kunnen voelen als Nederland haar subsidies terugtrekt voor dit soort organisaties of daar in ieder geval in minder direct contact mee staat. Ik kan me niet voorstellen dat minister Ploumen dat beeld zou willen opwekken. Maar door te tonen dat we dit soort kleinschalige initiatieven niet meer direct ondersteunen, kunnen we het extra moeilijk maken voor dit soort organisaties, die erg risicovol werk doen. Als ook het internationale oog wegtrekt, kan dat toch, onbedoeld, een verontrustend signaal afgeven.’

Waarom grijpt dit onderwerp jou aan?

‘Ik heb veel gereisd en een van de dingen die me altijd ontzettend aan het hart ging is om in al die landen de positie van vrouwen en meisjes te zien en ervaren. Het heeft me doen beseffen dat ik zo ontzettend veel geluk heb, dat ik op deze kleine postzegel op de wereld ben geboren en opgegroeid. Er zijn zo ontzettend veel vrouwen en meisjes die niet als gelijkwaardig worden beschouwd. Ik wil dat graag helpen veranderen.

‘Ik moet hierbij ook altijd terugdenken aan een week die ik doorbracht in Bahrein. Toen ik 19 jaar was woonde en studeerde ik in Parijs. Ik werkte daar in een prestigieuze traiteur waar een Bahreinse prinses een taart bestelde voor haar bruiloft. Ik ben toen een week in Bahrein geweest om de bruidstaart te maken. Ik was 19 en ik liep daar rond en van mij werden een hoop dingen geaccepteerd omdat ik een Westers meisje was. Maar de vrouwen, die prinses zelf…Als zij van het paleis naar de feestlocatie wilde, moest ze eerst helemaal in chador. Ze kon niets alleen doen, nergens onbedekt naartoe. Het was letterlijk een gouden kooi. Ze hebben alle welvaart die ze zich maar kunnen wensen, maar geen enkele vrijheid. Hoe arm ben je dan toch eigenlijk? Dat heeft zoveel indruk op mij gemaakt – het verschil tussen de vrijheid van de mannen en die van meisjes en vrouwen. Totaal oneerlijk.

‘Ik vind dat de positie van meisjes en vrouwen echt een onderwerp is dat Nederland kan dragen, zich hard voor kan maken. We doen dat al, maar dat kunnen we nog veel meer uitbouwen. En ik denk dat lokale organisaties daarin een belangrijke rol kunnen hebben. Zij weten hoe ze de vrouwen die onder druk staan het beste kunnen steunen – zij leven dagelijks in die realiteit. We zouden dat niet zo radicaal moeten laten vallen. Ik snap die keuze niet en daarom heb ik deze Kamervragen gesteld.’