Gisteren vond een seminar plaats in het kader van Ready for Change, een gezamenlijk initiatief van Partos, Woord en Daad en de Foundation Max van der Stoel. Marc Broere was erbij en werd er niet vrolijk van. Ontwikkelingsprofessionals spreken onder elkaar een jargon dat er vooral op gericht lijkt buitenstaanders af te schrikken. Hij stelt voor om een boetepot in te stellen voor woorden als ‘stakeholders’  en ‘implementatieproces.’

Ik was gisteren bij een bijeenkomst van Partos, Foundation Max van der Stoel en Woord en Daad over de Sustainable Development Goals (SDG’s).  De zin uit het programma dat een van de sprekers ‘uitleg zal geven over belangrijke stakeholders in het implementatieproces’ deed mij al een beetje bevroeden wat voor soort bijeenkomst het zou worden en die vrees werd helaas bewaarheid.

Professionals uit de ontwikkelingssector spreken doorgaans een soort jargon dat er vooral op gericht lijkt om het onderwerp voor zichzelf te houden en mensen van buiten zo bang mogelijk te maken voor internationale samenwerking en zo te ontmoedigen om enige interesse te tonen.

Voorzitter Europese Unie

Nederland is de eerste zes maanden van 2016 voorzitter van de Europese Unie en de drie genoemde organisaties zien hierin kansen om het onderwerp van de duurzame ontwikkelingsdoelen -gisteren consequent Global Goals genoemd-  op de agenda te zetten, zowel in Nederland zelf als binnen EU-verband. Want hoe zorg je er nu voor dat die doelen op coherente wijze in het Nederlandse en Europese beleid worden opgenomen?

Nog even een geheugensteuntje. Afgelopen september nam de VN deze 17 nieuwe doelen aan als opvolger van de acht zogeheten Millenniumdoelen die in 2015 afliepen.

Voor Partos, Woord en Daad en de Foundation Max van der Stoel sluiten de nieuwe doelen naadloos aan op de coherentiebarometer die ze vorig jaar zijn gestart en waarbij ze het beleid van minister Ploumen langs de coherentiemeetlat legden. Dat leverde in 2015 een kritisch rapport op over de minister die ondanks haar ambities op het terrein van coherentie nogal wat steken bleek te laten vallen.  Ploumen reageerde nogal stekelig op het rapport, maar had wel een terecht punt toen ze zei dat het verstandig was om voortaan ook het coherentiebeleid van andere ministeries onder de loep te nemen.

Meer focussen op andere beleidsterreinen

Dit jaar wordt er dan ook meer gefocust op andere beleidsterreinen dan Buitenlandse Zaken alleen en dit sluit dan weer naadloos aan op die nieuwe Sustainable Development Goals. Waren de Millenniumdoelen namelijk vooral gericht op ontwikkelingshulp van Noord naar Zuid, bij de SDG’s gaat het nadrukkelijk ook om ons eigen beleid of dat van het bedrijfsleven dat coherent en duurzaam moet zijn en ontwikkelingslanden niet mag benadelen.

Er was ook zeker reden om bij elkaar te komen. Paul Engel van het European Centre for Development Policy Management (ECDPM) had in december vorig jaar gezegd dat het maatschappelijk middenveld ‘sterker, beter en meer georganiseerd’ in actie moet komen om coherentie aan de orde te stellen, want anders gebeurt er niets. De ministeries gaan niet vanzelf duurzaam en coherent beleid voeren, of beleid dat niet ten koste gaat van ontwikkelingslanden.

Pepermuntje

Anna Knoll van de ECDPM hield gisteren een keynote speech van 45 minuten waarin ze inging op ‘het implementatieproces van de SDG’s in Nederland en de EU, en hoe een coherente SDG’s implementatie eruit ziet voor Nederland en de EU.’  Volgt u hem nog? Mijn gedachten dwaalden na het tweede pepermuntje af. Waarom lukt het maar zo weinig mensen uit de ontwikkelingssector om op een aantrekkelijke en gepassioneerde wijze een verhaal te vertellen? Waarom verzanden we meteen in een vreselijk jargon?

Naast MDG’s en SDG’s strooide Knoll er kwistig op los met voor mij nieuwe afkortingen zoals PCD’s  (iets met Policy Coherence Development) en verschillende varianten daarvan, en ingewikkelde schema’s, sheets en tijdlijnen. Misschien lag het wel aan mij en het feit dat ik maar een simpele journalist ben, want Paul van den Berg van Cordaid vond het juist een uitstekende inleiding en wees me erop dat de SDG’s nu eenmaal  ‘zware kost’ zijn.

Bedrijfsleven

Tijdens de vragen na afloop ging het lang over de vraag waarom er toch vooral weer vertegenwoordigers van ngo’s in de zaal zitten en geen mensen uit het bedrijfsleven. De organisatoren verklaarden er alles aan te doen om ook bedrijven te interesseren. Dat lukt nog niet erg.

Alide Roerink van het Earth Charter merkte terecht op dat we het thema meer tot leven moeten brengen, anders gaat het nooit lukken om bedrijven te interesseren. Organiseer themabijeenkomsten over bijvoorbeeld de duurzame stad, suggereerde ze. Dan kan het interessant worden voor bedrijven om ook te komen.

Belangrijkste conclusies

Ik heb nog even de belangrijkste conclusies van het seminar op een rij gezet.

1-We hebben een mindset change nodig. Bij de Sustainable Development Goals gaat het niet alleen meer om hulp van Noord naar Zuid, maar er ook om dat ons eigen binnenlandse beleid coherent en duurzaam is en dat er op andere ministeries rekening wordt gehouden met de gevolgen van het beleid voor ontwikkelingslanden.

2-Van die mindset change komt vooralsnog helaas weinig terecht. Op het ministerie van Buitenlandse Zaken is een SDG-unit opgericht, evenals een taakgroep beleidscoherentie. Maar bij andere ministeries is het nog volstrekt onduidelijk of er ‘focus points’  of aanspreekpunten zijn die gaan over de uitwerking van de SDG’s op het betreffende ministerie.

3-Hoewel het op Buitenlandse Zaken weliswaar formeel geregeld is, blijkt ook daar het animo voor de SDG’s vooralsnog niet heel groot te zijn. Dat geldt overigens ook voor de Nederlandse politiek waar je vandaag de dag al blij mag zijn als er meer dan anderhalve man en een paardenkop aanwezig is tijdens een Algemeen Overleg over onderwerpen die over deze duurzame doelen gaan. Om deze reden werden organisaties gisteren ook opgeroepen om vooral niét bij politici te gaan lobbyen maar bij beleidsmedewerkers op de ministeries. Paul van den Berg van Cordaid kwam overigens met de goede suggestie om een fractievoorzittersdebat te organiseren over de SDG’s.

4-Toen de Millenniumdoelen werden gelanceerd waren er voldoende campagnemiddelen om bijvoorbeeld onderwijsmateriaal te ontwikkelen en door middel van de ‘EEN-campagne’  gezamenlijk campagne te voeren. En er was ook een soort van nieuw elan. Zowel de middelen als het elan ontbreken op dit moment. Daarnaast is de boodschap van de duurzame ontwikkelingsdoelen veel complexer dan die van de Millenniumdoelen.

En zelfs 15 jaar campagne voeren over de  Millenniumdoelen leverde maar een naamsbekendheid op voor de doelen van slechts 18%.

Niet vrolijk

Het was kortom geen ochtend om heel vrolijk van te worden. Gelukkig waren de broodjes goed,  heb ik nog goed kunnen netwerken, een ruzie bijgelegd met iemand en wat vette roddels gehoord.

Een reden om bij de pakken neer te zitten? Nee, uiteraard niet. Er liggen voldoende interessante uitdagingen, juist omdat die nieuwe ontwikkelingsdoelen een verbinding leggen tussen hier en daar en de mogelijkheden bieden om beleidscoherentie op te pakken. Maar aan de sector de uitdaging om nu eens uit dat verschrikkelijke jargon te breken en de ramen open te zetten.

Laten we om te beginnen een boetepot instellen voor iedereen uit de sector die nog één keer het woord ‘stakeholder’ of ‘implementatieproces’ gebruikt.