BLOG – De Nederlander is boos op de boze buitenwereld en tweederde van de bevolking vindt dat onze regering zich minder zou moeten richten op het buitenland en meer op de problemen in eigen land. Zo  bleek op de valreep van 2015 uit een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Dit krijg je wanneer er niet meer geïnvesteerd wordt in mondiaal burgerschap, betoogt hoofdredacteur Marc Broere in deze eerste column van het jaar. Een pleidooi voor een revival van mondiaal burgerschap in het ontwikkelingsbeleid.

Om te beginnen wens ik een ieder namens het hele team van Vice Versa alle goeds toe in 2016. Vooral wil ik onze trouwe abonnees en samenwerkingspartners bedanken dat ze er ons ieder jaar weer doorheen slepen. Zonder u had Vice Versa allang niet meer bestaan. Het is niet eenvoudig om zonder enige basissubsidie een journalistiek platform overeind houden in een sector die noodgedwongen moet bezuinigen, kan ik u verzekeren. Tegen alle niet-abonnees die regelmatig deze website bezoeken zou ik daarom willen zeggen: begin het jaar goed met het afsluiten van een abonnement op Vice Versa. Daarmee steunt u verdiepende journalistiek over mondiale samenwerking.

Mijn eerste goede voornemen heb ik op de eerste dag van het nieuwe jaar al waargemaakt: weer eens wat vaker een ‘Vrijdagmiddagborrel’ schrijven, mijn wekelijkse column die in de loop van het afgelopen jaar geruisloos verdween. Ik beloof beterschap. Het gaat niet iedere week lukken, maar wel wat regelmatiger. Mijn andere goede voornemen is om te helpen dat Queen volgend jaar weer op nummer 1 staat van de Top 2000, hoewel ik ook goed kon leven met Imagine van John Lennon. Want stel je inderdaad voor dat de wereld in 2016 wat meer de goede kant op zou gaan….

Boemerang

In deze eerste column van het jaar wil ik er een belangrijk onderwerp uitpikken dat wat onderbelicht is geraakt en waarover ik me zorgen maak, namelijk mondiaal burgerschap. Als een minister voor Ontwikkelingssamenwerking niet in mondiaal burgerschap investeert, dan krijgt ze dat als een boemerang terug op haar bord.

Dat bleek ook wel toen ik woensdag 30 december de krant opensloeg. ‘De Nederlander is bang voor de grote boze wereld’, kopte de NRC.  Het was een stuk over de jongste kwartaalrapportage van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) uit de reeks ‘Burgerperspectieven.’ In het rapport staat dat uit onderzoek van het SCP blijkt dat Nederlanders zich vooral zorgen maken over de komst van vluchtelingen en  bang zijn voor verdringing en verlies van de eigen cultuur. De Nederlandse burger is bang voor de buitenwereld en neemt dat de overheid kwalijk.

Wat mij vooral opviel aan de kwartaalrapportage is dat tweederde van de ondervraagden (ruim 69 procent) het eens is met de stelling dat de Nederlandse regering zich minder zou moeten richten op het buitenland en meer op de problemen in eigen land. Ik vond dat best schokkend om te lezen.

Bloeiende beweging van wereldburgers

Nederland behoorde decennia lang en tot voor kort altijd tot de koplopers in de wereld als het gaat om een open houding naar de wereld;; een open houding waarin een groot draagvlak voor zaken als armoedebestrijding en mensenrechten vanzelfsprekend was. Dat kwam mede omdat we daar in investeerden.

Conform een VN-resolutie uit 1970 investeerde de Nederlandse overheid vanuit het budget voor ontwikkelingssamenwerking ruimhartig in draagvlakversterking en mondiaal burgerschap. Eerst via de Nationale Commissie Ontwikkelingssamenwerking (NCO, waar prins Claus nog voorzitter van was) en daarna via de Subsidiefaciliteit voor Burgerschap en Ontwikkelingssamenwerking (SBOS). Deze investeringen leidden tot een bloeiende beweging van wereldburgers in Nederland, een beweging ook die er mede voor zorgde dat het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking hoog was en wij zo een van de weinige landen waren die zich aan de afspraak van 0,7 procent uit het BNP voor Ontwikkelingssamenwerking hielden.

Linkse hobby

Totdat de kabinetten Rutte kwamen. Onder Rutte 1 werd SBOS door staatssecretaris Ben Knapen tijdelijk gesloten, mede omdat het aantal aanvragen het beschikbare budget overtrof. Of dat de echte reden was, vraag ik me tot op de dag van vandaag af omdat mondiaal burgerschap natuurlijk bij uitstek een ‘linkse hobby’ was in de ogen van gedoogpartner PVV en ook de VVD er weinig affiniteit mee heeft.

Tot veler verrassing besloot zijn opvolger, de PvdA’er Lilianne Ploumen, het loket echter niet meer te heropenen. Ondanks de traditionele wortels van haar partij in die beweging van wereldburgers, voerde Ploumen mondiaal burgerschap geruisloos van haar begroting af. Met één pennenstreek kwam er een roemloos einde aan tientallen jaren investeren vanuit de Nederlandse overheid in mondiaal burgerschap en draagvlakversterking. Naar verluidt zijn de termen mondiaal burgerschap en draagvlakversterking zelfs besmette woorden geworden op het ministerie van Buitenlandse Zaken.

De middengroep

Nog een paar opvallende punten uit het rapport van het SCP. Uit het onderzoek blijkt dat ouderen doorgaans welwillender tegenover de komst van vluchtelingen staan dan jongeren. Ook blijkt dat hoger opgeleiden weer welwillender zijn dan lager opgeleiden. In het rapport is speciaal aandacht gegeven aan de positie van mensen met een Middelbaar Beroepsonderwijs. Zij blijken in hun opvattingen dichter bij de lager dan de hoger opgeleiden te staan.  MBO’ers beschouwen zich als de middengroep van Nederland en voelen zich bedreigd door ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en door de komst van migranten.

Ik denk dat het een heel goed voornemen voor 2016 kan zijn om met activiteiten op het gebied van mondiaal burgerschap te gaan investeren in deze middengroep. Zij kunnen immers het verschil maken in de discussie over vluchtelingen en andere mondiale vraagstukken in Nederland. Imagine dat deze groep nu eens gaat opschuiven….

Als minister Ploumen het niet doet, dan zouden maatschappelijke organisaties het zelf moeten oppakken. Dit lijkt me bij uitstek een onderwerp ook waarin ontwikkelingsorganisaties, mensenrechtenorganisaties, diasporaorganisaties en vluchtelingenorganisaties gezamenlijk kunnen optrekken en verantwoordelijkheid kunnen tonen. Let’s do it!

Marc Broere is hoofdredacteur van Vice Versa