INTERVIEW – In september en oktober woedden er vreselijke bos- en veenbranden in Indonesië. De effecten op klimaatverandering, op de volksgezondheid, en de economieën van de getroffen gebieden waren enorm. Gouverneur van Zuid-Sumatra Alex Noerdin en IDH-directeur Joost Oorthuizen denken de oplossing te hebben gevonden: Zuid-Sumatra moet een eco-regio worden. Op woensdag 2 december tekenden ze een ‘Memorandum of Understanding’ wat staat voor de gezamenlijk inzet die IDH en Alex Noerdin gaan leveren om het gebied op een duurzame manier te ontwikkelen. Vice Versa interviewde de gouverneur na afloop.

IDH. The Sustainable Trade Initiative, helpt internationale handelsketens verduurzamen. Door coalities te bouwen van bedrijven, NGO’s, overheden en andere partners kunnen er gezamenlijke, concrete actieplannen worden opgesteld om bijvoorbeeld gebieden duurzaam te ontwikkelen. Het Memorandum of Understanding dat Gouverneur Alex Noerdin zojuist heeft getekend is het resultaat van zo’n inspanning.

Wat voor plan is er voor Zuid-Sumatra bedacht?

‘Vandaag heb ik het Green Growth actieplan ondertekend dat we hebben opgesteld voor Zuid-Sumatra. We willen zorgen dat hiermee de productiviteit van kleinere boeren en plantages vergroot wordt op zo’n manier dat de veen- en bosgebieden geen gevaar lopen en beter beschermd worden. Samen met het IDH hebben we alle partijen om de tafel gekregen die bij dit plan betrokken zijn: de lokale overheden, bedrijven, ngo’s en omwonenden.’

Waarom moeten die veen- en bosgebieden beschermd worden?

‘Ieder jaar branden er gebieden af in het droogseizoen. Dit jaar waren de branden op ongekende schaal: in de maanden september en oktober is een gigantisch gebied in Indonesië in de fik gevlogen. De mist en rook die ontstond is schadelijk voor de gezondheid en de CO2-uitstoot was enorm. Daarnaast herbergen deze gebieden een grote biodiversiteit.

Het vuur is uitzonderlijk moeilijk te blussen: je hebt te maken met zowel tornado-vuren die zich over hele grote afstanden kunnen verplaatsen en veenbranden die ondergronds smeulen en zeer grote gebieden beslaan.’

We lezen in media dat de branden mede veroorzaakt zijn door de palmolie en papier en karton plantages die stukken grond in brand steken om te kunnen cultiveren. Wat is de rol van die grotere bedrijven in dit verhaal?

‘In dit geval moeten we voorzichtig zijn met conclusies trekken. Het is niet na te gaan waar de branden begonnen zijn. Daarnaast is het heel onlogisch dat bedrijven hun eigen plantages in brand steken terwijl ze afhankelijk zijn van die stukken grond voor hun productie.’

Maar ze branden wel stukken af om nieuwe ruimte te kunnen cultiveren.

‘De ‘slash and burn’ techniek is inderdaad de goedkoopste manier om nieuwe stukken grond vrij te maken voor productie. Dit mag dan ook niet meer worden gebruikt. We gaan hier veel meer toezicht op houden en sancties instellen. Bedrijven kunnen boetes krijgen die oplopen tot honderdduizend dollar en als we mensen op heterdaad betrappen die brand stichten in de bossen en veengebieden, kunnen ze een celstraf krijgen.

We willen ook zorgen dat er meer ‘brand-vrije dorpen’ ontstaan. Door machines beschikbaar te stellen en ze te helpen met leningen gaan we de kleinere producenten motiveren om niet meer naar het vuur te grijpen. Want zij verbranden de veen- en bosgebieden om in hun onderhoud te kunnen voorzien. Ze hiervoor straffen zal dus niet veel gaan opleveren.’ 

Wat moet er gebeuren om te zorgen dat die branden niet meer op zo’n enorme schaal kunnen uitbreken?

‘We moeten ten eerste een veel beter watermanagement gaan voeren. Hierin kunnen we veel leren van Nederland. Het waterpeil in de veengebieden mag niet zoveel zakken dat het veen uitdroogt en zeer ontvlambaar wordt. Dit kunnen we alleen door met alle belanghebbenden afspraken te maken en samen te werken. Hier helpt IDH ons bij.

Daarnaast mogen er geen nieuwe veen- en bosgebieden meer ontgonnen worden. Het land dat nu in gebruik is moet dus meer gaan opleveren om de productiviteit te verhogen. Hier zijn gigantische investeringen voor nodig. Maar alleen zo kunnen we een eco-regio realiseren.’

Wat betekent dat, een eco-regio?

‘Dit is een gebied dat ontwikkeld wordt maar alleen op zo’n manier dat het ecosysteem intact blijft. We nemen daarbij het hele landschap in oogschouw. Het is gebaseerd op IDH’s Sustainable Landscape initiatief. Het komt voort uit het idee dat wij moeten zorgen dat onze kleinkinderen ook nog kunnen genieten en gebruik maken van wat de aarde ons te bieden heeft.’

Was het moeilijk om de bedrijven bij het Green Growth actieplan te betrekken?

‘De meeste grote bedrijven zijn al aan boord; zij vinden ook dat het land beter beschermd moet worden. En ik ga ervoor zorgen dat iedereen mee gaat doen. Als ze zich niet committeren aan Green Growth, dan zal ik sancties instellen. De hele supply chain moet duurzaam worden. Bedrijven als Unilever en Nestle willen dit, maar ook de grotere Aziatische bedrijven. Ze zullen voor hun productie de voorkeur gaan geven aan gebieden die duurzaam worden gecultiveerd zodat er verantwoorde groei kan plaatsvinden.’

U gaat deze week spreken tijdens de klimaattop in Parijs. Wat is uw doel voor die top? 

‘Ik ga erheen om dit plan te presenteren en samenwerkingen aan te gaan met andere organisaties. Ook ga ik praten over de bos- en veenbranden die zo’n grote invloed hebben gehad op de CO2-uitstoot in de regio; ik ga me niet verbergen. Mijn ambitie is dat volgend jaar er geen veenbranden meer plaatsvinden op Zuid-Sumatra.’