BLOG – Nu na de feestelijke SDG-top de rust in New York is wedergekeerd, is het tijd om de duurzame ontwikkelingsagenda te implementeren. Na jaren van onderhandeling moet er actie komen. Lotte Dijkstra was als jongerenambassadeur Seksuele Reproductieve Gezondheid en Rechten (SRGR) aanwezig in New York, en schreef deze blog over de rol van jongeren in het implementatieproces van de SDG’s. Zoals een van de delegatieleden van de top zei: ‘A little less conversation, a little more action’.

Actie, implementatie, monitoring, evaluatie, accountability, het waren veelgehoorde termen tijdens de top. De agenda is ook zodanig uitgebreid dat nadenken over de vraag hoe we hem gaan implementeren dan niet gek is. Richard Horton, hoofdredacteur van the Lancet, zei hier tijdens de top over: ‘This agenda is hugely complex, do governments even realise what they’ve signed up to?’

Dankzij die complexiteit was het motto in  New York dan ook ‘We can not continue business as usual’. Voorspellingen laten tevens zien dat de manier waarop we al bezig waren, ons nauwelijks verder gaat helpen, maar dat we snel actie moeten ondernemen en daar bovenal  inclusief in moeten zijn. De grote ambitie van deze agenda en de nadruk op ‘leaving no-one behind’ bieden kansen op het gebied van mensenrechten. Waar het de MDG’s aan een mensenrechtenbenadering ontbrak, hebben de SDG’s dan ook meer te bieden. Doel 1, 2, 3, 4 en 6 weerspiegelen veel meer het Internationale Verdrag op Economische, Sociale en Culturele rechten dan de MDG’s. Doel 16 gaat over ‘accountable and inclusive institutions and access to justice for all’ en bied daarmee erkenning van het belang van civiele en politieke rechten in ontwikkeling. Bovendien gaan doel 5 en 10 specifiek over gelijkheid en non-discriminatie – bij uitstek mensenrechtenprincipes.

Participatie

Een belangrijk deel van de mensenrechtenaanpak is participatie. Participatie in je overheid, de politiek en publieke zaken is immers een mensenrecht. Om de 2030 agenda werkelijk transformatief te maken, moet deze dus ook geïmplementeerd, gemonitord en geëvalueerd worden  door de doelgroepen op wie de agenda betrekking heeft. Jongeren, vrouwen, en de meest kwetsbaren in de samenleving.

Als jongere, kom ik op voor het belang van jongerenparticipatie, omdat jongeren unieke behoeftes hebben en zelf het beste kunnen aangeven wat ze belangrijk vinden. Bijvoorbeeld binnen SRGR zie je dit heel duidelijk; vaak is men terughoudend om met jongeren over seks te praten en wordt het gezien als een taboe. Terwijl het juist belangrijk is om jongeren te informeren én te consulteren als het op deze thema’s aankomt. Jongeren weten zelf immers het beste waar ze tegenaan lopen in het ontdekken van hun seksualiteit, maar hebben tegelijkertijd ook informatie nodig om dit op een prettige en veilige manier te kunnen doen.

Deze terughoudendheid zie je helaas ook terugkomen bij sexual and reproductive health services, waardoor deze diensten slecht toegankelijk worden voor jongeren. Als je jongeren echter laat participeren in het opzetten van en de uitvoering van diensten in klinieken, kun je deze toegankelijker maken voor jongeren. Bijvoorbeeld door jongeren als gezondheidswerkers in te zetten, of ze in ieder geval gezondheidswerkers te laten trainen. Klinieken kunnen dan veel beter op de unieke behoeftes van jongeren inspelen.

Betekenisvolle participatie van jongeren is echter niet alleen een vereiste voor het functioneren van een kliniek, maar voor alles wat jongeren aangaat. Zoals de nieuwe ontwikkelingsagenda, die gaat immers over onze toekomst!  Succesvolle jongerenparticipatie in the 2030 agenda moet gebaseerd worden op de volgende pijlers:

1. Participatie in beleidsontwikkeling op nationaal niveau
   Jongeren hebben de kans gekregen  om op vele manieren input te geven op  het internationale SDG framework. Het is nu aan beleidsmakers om het beleid op nationaal niveau concreet vorm te geven in nationale actieplannen en hier jongeren actief bij te betrekken, bijvoorbeeld door een plek voor jongeren te creëren in technische werkgroepen . UNAIDS en the Global Fund hebben bijvoorbeeld al een handleiding uitgebracht voor jongerenparticipatie in de Country Coordinating Mechanisms, waar ook voor  nationale organen en overheden inspiratie uit te halen is.
2. Participatie in implementatie
   Ook in de implementatie is jongerenparticipatie essentieel. Dit geldt voor het grassroots level, waar jongeren bijvoorbeeld als peer educators ontzettend waardevol werk doen, maar ook op nationaal en internationaal level telt dit. Zo zouden VN instanties en overheden  jongeren als betaalde stagiaires in dienst kunnen hebben om de jongerenstem in het uitvoeren van hun werk te garanderen.
3. Participatie in evaluatie en accountability
   Als laatste moeten jongeren ook betrokken worden in het monitoren en evalueren van de agenda. Jongerenparticipatie draagt bovendien bij aan accountability voor de agenda, doordat zij als rightholders direct in contact komen met de verantwoordelijke uitvoerders (dutybearers). Accountability door jongeren kan verder worden versterkt wanneer jongeren ook zelf data verzamelen over de doelen en hun persoonlijke verhalen delen met beleidsmakers.

Door bovenstaande pijlers als leidraad gebruiken voor betekenisvolle jongerenparticipatie zal  de ontwikkelingsagenda kunnen bijdragen aan resultaten voor en door jongeren. Betekenisvolle jongerenparticipatie is een mensenrecht en bovendien maakt het programma’s gericht op jongeren effectiever. Daarnaast is het ook een vorm van capaciteitsopbouw, doordat jongeren er zich extra door kunnen ontwikkelen.

Jongerenparticipatie is geen nieuw concept, al in 1999 werd het eerste Youth Forum in Nederland georganiseerd en werden sterke jongerenorganisaties als  CHOICE for Youth and Sexuality en de Youth Coalition actief. Jongerenparticipatie moet echter alleen niet beperkt blijven tot jongerenorganisaties, maar algemeen geïntegreerd worden. Veel VN organisaties, ngo’s en overheden praten tegenwoordig wel over het belang van jongeren, maar dit wordt nog onvoldoende omgezet in beleid.  En zeker niet in beleid ter bevordering van jongerenparticipatie  We moeten daarom de Sustainable Development Goals aangrijpen als een kans om participatie geen lege term, maar werkelijkheid te maken. Elvis heeft gelijk, tijd voor ‘a little more action’.

Lotte Dijkstra is namens Nederland jongerenambassadeur voor Seksuele Reproductieve Gezondheid en Rechten (SGRG). Een unieke functie in de wereld, op initiatief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken.