Dit jaar is er speciale aandacht voor de rol van arbeidsmigranten, vluchtelingen en asielzoekers in de implementatie van de SDG’s tijdens het Global Forum for Migration and Development (GFMD). Gisteren was de opening van het tweedaagse civil-society forum in het Turkse Istanbul.

Ondanks de nationale periode van rouw, startte maandag vroeg in de ochtend de achtste editie van het GFMD in Istanbul. Diversiteit en inzet zijn verzekerd: 265 maatschappelijke organisaties uit 77 landen nemen deel aan het Forum. Voor de overheidsdagen later in de week worden meer dan honderd regeringsvertegenwoordigers verwacht.

Migratie staat al maanden hoog op de Europese agenda. Overheden worstelen met het vinden van een oplossing voor de vluchtelingen- en migratiestroom uit onder andere het Midden-Oosten en Afrika. Ook maatschappelijke organisaties spelen hier een belangrijke rol. Het jaarlijkse GFMD biedt hen een platform om een agendasettende rol te spelen in de mondiale migratie –en ontwikkelingsagenda.

Het is dit jaar al diverse keren ten gehore gekomen: 2015 is een belangrijk jaar. Dat geldt ook voor het GFMD. De Millennium Development Goals (MDG’s) lopen af en worden opgevolgd door de Sustainable Development Goals (SDG’s). Met het thema ‘Leave no one behind’ vormen migranten een interessante doelgroep bij uitstek. Migratie is een wereldwijd fenomeen en sinds het begin van de 21e eeuw niet meer los te denken uit de ontwikkeling van bestemmingslanden en herkomstlanden van migranten. Migratie heeft dan ook een welverdiende plaats gekregen in de SDG’s. De uitdaging ligt nu in het faciliteren van gestructureerde, veilige, reguliere en verantwoordelijke migratie en mobiliteit van mensen. Migranten vormen ook een risicogroep: zonder de juiste papieren vallen zij al snel buiten het systeem van beschermingen lijkt de zoektocht naar fatsoenlijk werk haast een misdaad geworden.

Daarom zijn de vluchtelingen en asielzoekers – nieuw dit jaar op de agenda – een vreemde eend in de bijt van de traditionelemigratie –en ontwikkelingsagenda. Het faciliteren van gestructureerde, veilige, reguliere en verantwoordelijke migratie en mobiliteit van mensen en de huidige actualiteit maken het thema onmisbaar op de GFMD-bijeenkomst. Onveilige migratie is onacceptabel, zo luidt het algemene oordeel van de deelnemende maatschappelijke organisaties. Vluchtelingen en asielzoekers worden te vaak bestempeld als criminelen. Deze groep strijdt voor haar leven en verdient een kans op een toekomstperspectief, om vervolgens bij te kunnen dragen aan de opbouw en ontwikkeling van het thuisland. Echter, de nadruk op vluchtelingen en asielzoekers gaat ten koste van de aandacht voor arbeidsmigratie. Als belangrijk onderdeel van de migratie –en ontwikkelingsagenda, lijkt erweinig aandacht voor het belang van arbeidsmigratie en de vormgeving ervan. Wel is er extra aandacht om de positie van vrouwen en kinderen in de migratie –en ontwikkelingsagenda te verbeteren. Er zijn dit jaar speciale rapporteurs die waken over voldoende vertegenwoordiging van vrouwen –en kinderenkwesties in de input en uitkomsten van het GFMD.

Overal ter wereld wordt de ruimte voor de stem van het maatschappelijke middenveld ingeperkt. Tegelijk is een sterk maatschappelijk middenveld nodig om de mensenrechten te beschermen en te verbeteren. Zo ook die van migranten, vluchtelingen en asielzoekers. De uitdaging ligt de komende dagen bij de delegaties om hun verantwoordelijkheid te nemen en bij te dragen aan de internationale agenda voor migratie en daarbij vooral de ontwikkelingsdimensie niet te vergeten.

Wat is het Global Forum for Migration and Development?

Het GFMD is een vijf dagen durende informele bijeenkomst van maatschappelijke organisaties en overheidsvertegenwoordigers over de hele wereld, die actief zijn op het gebied van migratie en ontwikkeling. De eerste twee dagen is het woord aan de maatschappelijke organisaties, op woensdag komen maatschappelijk middenveld en overheden bij elkaar, waarna op donderdag en vrijdag de laatsten met elkaar afsluiten.

Het GFMD vloeide voort uit de eerste UN General Assembly High Level Dialogue on Migration and Development in 2006. Sindsdien wordt het Forum jaarlijks gehouden.

Het Forum is een informele samenkomst, dus deelnemende overheden verplichten zich niet noodzakelijkerwijs tot bindende afspraken. Het Forum heeft voornamelijk een agendabepalende rol en fungeert als platform om belangrijke kwesties onder de aandacht te brengen. Het maatschappelijk middenveld heeft als doel om kennis te delen en strategieën te ontwikkelen en te promoten. Hieruit volgt een gezamenlijk statement en een aantal aanbevelingen voor de overheden.

De verwachting is dat het GFMD vooral als inspiratiebron zal dienen voor de EU Top over Migratie die komende november in Valletta gaat plaatsvinden.