BLOG – Gisteren debatteerde de Tweede Kamer over belastingontwijking. Staatssecretaris Wiebes van Financiën durfde te beweren dat ons belastingbeleid onberispelijk is. Dit is een grove belediging van de Nederlandse burger, vinden Giuseppe van der Helm, voorzitter en Maaike van Diepen, coördinator Tax Justice Nederland.

Nederland faciliteert op grote schaal belastingontwijking door multinationals. De Europese Commissie onderzoekt momenteel een zogenaamde tax ruling, een belastingafspraak, tussen de Nederlandse belastingdienst en Starbucks. Deze afspraak is een vorm van illegale staatssteun, zo luidt de voorlopige conclusie. Een speciaal opgerichte onderzoekscommissie van het Europees Parlement bezocht vrijdag 29 mei Nederland, in een tour langs notoire Europese belastingparadijzen.

De Europarlementariërs zijn heel wat minder overtuigd van de onberispelijke rulingpraktijk van Wiebes. Begrijpelijk, want er zijn meer voorbeelden van bedrijven die dankzij bijzondere rulings over een deel van hun inkomsten in Nederland geen belasting hoefden te betalen. De Belgische co-voorzitter van de Groenen, Philippe Lamberts noemde Wiebes’  antwoorden zelfs “soms complete bullshit”.

De Europarlementariërs zijn heel wat minder overtuigd van de onberispelijke rulingpraktijk van Wiebes

Onnodige voordeeltjes voor bedrijven

Oxfam Novib berekende dat ontwikkelingslanden minstens € 460 miljoen verliezen door belastingontwijking van multinationals via Nederland. SOMO liet zien dat via brievenbusfirma’s in Nederland miljoenen aan Grieks belastinggeld worden weggesluisd naar belastingparadijzen in bijvoorbeeld het Caribisch gebied. Nederland als doorsluisland. Een term die ook het IMF gebruikt voor ons land.

Met Wiebes aan het roer blijft Nederland onveranderd voorop lopen in de internationale belastingwedloop. Onder het mom van het realiseren van een ‘fiscaal gunstig vestigingsklimaat’ deelt Nederland onnodige voordeeltjes uit aan multinationals. Dit gaat niet alleen ten koste van andere landen, waaronder ontwikkelingslanden, maar wordt ook afgewenteld op de gemiddelde Nederlandse belastingbetaler. Terwijl de winst van bedrijven met € 8,1 miljard steeg in de periode 2000-2011, zorgden tariefverlagingen ervoor dat we ongeveer € 4,3 miljard minder aan vennootschapsbelasting ontvingen in diezelfde periode. In dezelfde periode steeg de belastingdruk op arbeid met zo’n € 47 miljard en zijn er tevens enorme bezuinigingen doorgevoerd.

Met Wiebes aan het roer blijft Nederland onveranderd voorop lopen in de internationale belastingwedloop

De rekening als gevolg van belastingontwijking en de belastingwedloop wordt dus doorgeschoven. Uit recent opinieonderzoek van ActionAid en Oxfam Novib bleek dat acht op de tien Nederlanders het oneerlijk vindt dat internationale bedrijven belasting kunnen ontwijken, terwijl de gemiddelde Nederlander steeds meer belasting moet betalen.

Wiebes weigert verantwoordelijkheid

De Nederlandse overheid wordt telkens weer aangesproken op haar belastingbeleid: door internationale organisaties, door buurlanden, door de Europese Unie, door vakbonden, ngo’s en burgers. De Kamer heeft in het afgelopen half jaar meerdere moties aangenomen om de staatssecretaris tot actie op te roepen. Zo werd de staatssecretaris gemaand zich in te zetten voor publieke rapportage door multinationals over hun belastingafdrachten, voor transparantie over de feitelijke eigenaren van bedrijven (waar eindigt het geld) en voor een aanpak van de Europese excessieve belastingconcurrentie. Maar Wiebes blijft weigeren verantwoordelijkheid te nemen en daadkracht te tonen.

De tijd van struisvogelpolitiek is voorbij. Laat Wiebes beginnen met de erkenning dat Nederland schoon schip moet maken en deze belastingontwijkingspraktijken ontmoedigt.  Wij willen een staatssecretaris die concrete actie onderneemt en internationaal voorop loopt. Dat is pas onberispelijk.

Giuseppe van der Helm, voorzitter en Maaike van Diepen, coördinator Tax Justice Nederland