ACTUEEL – Met de e-mailactie ‘post voor Diederik’, heeft een grote groep ontwikkelingsorganisaties hun achterban opgeroepen om in actie te komen tegen de disproportionele bezuinigingen op het maatschappelijk middenveld binnen de ontwikkelingssamenwerking. Met inmiddels meer dan 6000 e-mails binnen een paar dagen geeft het een duidelijk signaal af. Wat zal het voor rol spelen tijdens het algemeen overleg van vandaag?

De e-mail actie is uitgezet op de Oxfam campagne website en wordt gesteund en verspreid door verschillende ontwikkelingsorganisaties, zoals Hivos, ICCO, Cordaid, Prisma, het Liliane Fonds en branche-vereniging Partos. De organisaties vinden dat er binnen de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking buitenproportioneel veel wordt bezuinigd op het maatschappelijk middenveld en roepen op tot een verzachting van deze bezuinigingen. De actie speelt in op de uitspraak van PvdA leider Diederik Samsom in 2012 dat hij geen enkel bericht had gehad van de ontwikkelingssamenwerking sector over de bezuinigingen.

Alhoewel de bezuinigingen al langere tijd bekend zijn, worden de consequenties nu echt duidelijk, volgens Paul van den Berg, politiek adviseur bij Cordaid. Het is nu de tijd dat programma’s worden afgebouwd en de verhalen worden verzameld: elke organisatie kan zien welke programma’s en projecten niet meer gesteund kunnen worden. Door middel van de e-mail actie laten de organisaties aan hun achterban zien wat de gevolgen van het beleid zijn. Dat er nu zoveel reacties op zijn, laat zien dat er draagvlak is voor maatschappelijke organisaties, zegt Paul van den Berg: ‘De PvdA zal hier morgen wel wat over moeten zeggen.’

Rekensommen zien

De maatschappelijke organisaties hopen vandaag hardere toezeggingen te krijgen van minister Ploumen over dat 25% van het ontwikkelingssamenwerking budget via maatschappelijke organisaties zal worden besteed. De minister heeft hier al vaker toezeggingen over gedaan, maar in haar brief aan de kamer van vorige week werd duidelijk dat dit percentage in de praktijk lager uitvalt. Er wordt nu verwacht dat het in 2016 21% zal zijn. Dit lijkt procentueel niet zoveel, maar in euro’s komt het neer op 150 miljoen. Omdat er al disproportioneel veel wordt bezuinigd op maatschappelijke organisaties, mag je over deze 25% niet ook nog onduidelijkheid laten bestaan, vindt Bart Romijn, directeur van Partos.

Ook Roman Baatenburg van Hivos geeft aan dat de minister vaak uitspraken heeft gedaan, maar nooit een rekensom heeft laten zien. Kortom: de ontwikkelingsorganisaties hopen dat de Kamer zich vandaag hard hierover hard zal maken en de minister zal vragen om duidelijker en concreter te worden.

De vraag is waar er nog ruimte voor beweging en verzachting van de bezuinigingen is. Volgens de ontwikkelingsorganisaties zijn er mogelijkheden. Zo is er tijdens de begrotingsbesprekingen van afgelopen najaar een motie ingediend door Agnes Mulder (CDA) en Joël Voordewind (ChristenUnie) om 50 miljoen van multilaterale instellingen die kwalitatief minder goed scoren, te verschuiven naar de ngo’s. Deze is toen uitgesteld, maar zou opnieuw kunnen worden ingediend tijdens een vervolg op het algemeen overleg van morgen (moties kunnen niet worden ingediend tijdens een algemeen overleg van een Kamercommissie, maar wel tijdens een voortzetting van een algemeen overleg in de plenaire zaal van de Tweede Kamer). Paul van den Berg geeft ook de suggestie van een transitiefonds voor een soepelere overgang van het MFSII naar de strategische partnerschappen, dat zou kunnen worden gefinancierd door de stijging in het Bruto Nationaal Product.

De PvdA

Tenslotte zien ontwikkelingsorganisaties ruimte rond het speerpuntenbeleid van de minister. Bart Romijn pleit voor expliciete doelstellingen om maatschappelijke organisaties hierin te betrekken. De andere ontwikkelingsorganisaties willen ook een betere toegankelijkheid tot de financiële middelen binnen dit beleid. In het speerpuntenbeleid worden er via tenders fondsen beschikbaar gemaakt, maar in de praktijk lopen de maatschappelijke organisaties tegen administratieve blokkades aan, zoals strenge criteria, voorwaarden of eisen aan de uitkomsten. Dit maakt het moeilijk om hun programma’s bij de fondsen te laten aansluiten en in de praktijk lijken deze tenders vooral gericht op de private sector. De organisaties achter de e-mail actie pleiten er daarom ook voor dat deze mechanismes toegankelijker worden gemaakt voor maatschappelijke organisaties.

De meeste oppositie partijen zijn voor verzachting van de bezuinigingen op de maatschappelijke organisaties. De PvdA als regeringspartij kan dus een cruciale rol spelen in het scheppen van duidelijkheid en het hardmaken van de toezeggingen van minister Ploumen. ‘Het ligt nu echt bij Samsom en de PvdA’, zegt Peter Ras, senior beleidsadviseur bij Oxfam Novib De e-mail actie heeft in ieder geval een duidelijk signaal afgegeven vanuit de achterban van de ngo’s. ‘Samsom kan nooit meer zeggen dat hij geen bezorgde mails ontvangt over bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking’, aldus Peter Ras.