Een teambuilding dag voor de OS-sector waarop verbroedering, humor en zelfrelativering centraal staat. Wetenschapper Sara Kinsbergen pleitte hier oktober vorig jaar voor tijdens de bijeenkomst over 65-jaar ontwikkelingssamenwerking. Een prima idee, vindt Marc Broere die dit idee verder met haar besprak. Meer humor en het vermogen je zelf wat meer op de hak te nemen zou een van de belangrijkste goede voornemens van de ontwikkelingssector in 2015 moeten zijn.

Op 3 oktober 2014 hadden we met Lokaalmondiaal, OxfamNovib en Partos een interessante dag georganiseerd over 65 jaar Nederlandse ontwikkelingssamenwerking. Na Partos Plaza en onze Vice Versa talkshow stond het avondprogramma in het teken van het boek ‘Hoe nu verder -65 jaar Nederlandse ontwikkelingssamenwerking.’ Naast alle hele serieuze bijdrages was het optreden van Sara Kinsbergen een verademing. Sara is een onovertroffen geestige Vlaamse wetenschapper aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze promoveerde vorig jaar met een proefschrift over de opkomst van het zogeheten Particulier Initiatief (PI), burgerinitiatieven van Nederlanders die hun eigen kleinschalige projecten in ontwikkelingslanden zijn gestart. Tijdens de bijeenkomst hield ze een klemmend pleidooi voor meer humor binnen de ontwikkelingssector.

Ze was de ochtend van de bijeenkomst teruggekomen uit Noorwegen en had daar een sessie bijgewoond waar vier Noorse vrouwen vertelden wat volgens hen de sleutel tot succes was voor gezamenlijke onderzoeksprojecten. Het  ging om vertrouwen, openheid, gelijkwaardigheid en….. om humor.

Op haar kenmerkende grappige wijze vertelde Sara aan een volle zaal: ‘Ik dacht: dat is het, het 8e, cruciale, maar vergeten, drempelcriterium van het beleidskader van minister Ploumen, hét criterium waarop elk partnerschap als eerste gecheckt zou moeten worden.’

Ondraaglijke protestantse zwaarte

Eenmaal op stoom, vervolgde Sara:  ‘Humor als tegengeluid voor de soms ondraaglijke protestantse zwaarte van het OS- bestaan. Humor als zalf voor de wonden van de zelfkastijding. Humor als tegengeluid voor de grote mate van “ons zelf serieus nemen”. Humor als middel om machtsverhoudingen om te gooien. Humor als medicijn tegen het “wij-zij venijn”. Humor als countervailing power voor de schone schijn van de mooie resultaten. Humor als motor voor het relativeren.’

Nadat ze de zaal, uitgezonderd een verbijsterde dagvoorzitter Frénk van der Linden (dat is overigens iemand anders dan Frank van der Linde), helemaal voor zich had gewonnen, ging Sara onverdroten door: ‘Humor als 8e drempelcriterium, daarvoor is het denk ik wat te laat. Maar humor als 11e (organisatie)gebod: gij zult af en toe eens om uzelf, uw organisatie en de wereld lachen, als dat zou lukken dan geloof ik al meer in oprechte partnerschappen, tussen de overheid, het bedrijfsleven en de civil society, tussen organisaties die zich dan wel helemaal toespitsen op het bepleiten en beïnvloeden en organisaties die voor een integrale aanpak kiezen, tussen groot en klein, tussen organisaties hier en daar.’

Sara eindigde met een hele concrete oproep. ‘We zouden kunnen beginnen met de jaarlijkse OS teambuilding dag: een dag waarop Frank van der Linde gaat zakspringen met Farah Karimi, mevrouw Karimi wint waarna ze elkaar uitgeput in de armen vallen. Een dag waarop Marc Broere, in korte broek, een rondje hardloopt tegen minister Ploumen. Een dag waarop 5 particuliere initiatieven een potje touwtrekken winnen van Cordaid, ICCO en nog zo’n grote. En aan het eind van de dag zitten we allemaal rond het kampvuur en ok, dan vertel ik een écht goeie Belgenmop.’

Een belangrijk jaar

Vorige week, voorafgaande aan een kleine borrel die we hadden georganiseerd met mensen uit het netwerk van Vice Versa en Bureau Wyser (het oude PI-Wijzer) had ik met Sara afgesproken om het idee van de teambuildingdag verder te bespreken.

We namen het jaar dat in het verschiet ligt met elkaar door. 2015 wordt een belangrijk jaar voor onze sector. De millenniumdoelen lopen af en gaan over in sustainable development goals, het MFS-2  stopt eind van het jaar, de verdere procedures rondom de strategische partnerschappen zullen in gang worden gezet, organisaties moeten op zoek naar andere fondsen en zijn al volop bezig met reorganisaties en saneringen; kortom typisch zo’n jaar waarin de sector wel eens heel serieus vooral met zichzelf bezig gaat zijn. En dat vinden wij geen goed idee. We vinden juist dat er meer luchtigheid en humor in de sector moet komen.

Au met Lau

Tijdens de daaropvolgende borrrel deed Maarten Kuijpers van Bureau Wyser me nog een aantal andere gratis adviezen en goede voornemens cadeau. Hij kwam met het idee voor een serie op onze website of in het blad waarin mensen kunnen vertellen over vergeten niet sexy-thema’s of landen binnen de internationale samenwerking waar ze tegen de stroom in al jaren voor strijden en pleiten.

En met het idee voor een tweemaandelijkse video op de website van Vice Versa waarin wetenschapper Lau Schulpen in de confronterende stijl van Sven Kockelman in Oog om Oog of het programma Hard Talk in Engeland zes keer per jaar een directeur van een OS-organisatie helemaal binnenste buiten keert. ‘Au met Lau’, zou dat gaan moeten heten.

Ik zie het al helemaal voor me, Au met Lau. Vlijmscherp maar ook met de nodige zelfspot en humor. Dan krijgt Farah Karimi confronterende vragen over waarom er in de bedrijfskantine van OxfamNovib maar vijftig procent duurzame producten liggen terwijl haar organisatie andere ‘onduurzamen’ in deze wereld -overigens zeer terecht- de maat neemt; dan mag Edwin Huizing van Hivos, een organisatie die decent work wereldwijd hoog in het vaandel heeft staan, uitleggen hoe decent de eigen reorganisatie van Hivos is gegaan; dan mag Arie de Ruijter uitleggen waarom hij als reeds gepensioneerd hoogleraar met een uitstekend pensioen nog zulke forse vergoedingen vraagt voor zijn werk als interim- bestuurder van de NCDO (143.000 euro in 2013 voor 10,5 maand werken) en waarom de leden van de Raad van Toezicht  van de NCDO (uitgezonderd Shell-topman Dick Benschop, die ziet af van een vergoeding) naast een fors bedrag voor onkosten ook nog enkele duizenden euro’s per jaar aan ‘vacatiegeld’ ontvangen voor het lezen van de vergaderstukken en het verrichten van hun toezichthoudende  activiteiten. Dit terwijl er vele honderden bestuurders en toezichthouders binnen de ontwikkelingssector zijn  (zowel bij grote professionele organisaties als bij Particuliere Initiatieven) die dit helemaal belangeloos doen, gewoon uit idealisme en niet om te schnabbelen.

Schandpaal

Terug naar de kwestie van de humor.  Voor Sara Kinsbergen en mij wordt dit naast alle andere welbekende goede voornemens een van onze belangrijkste goede voornemens voor 2015. Meer humor en misschien een leuke teamdag voor de sector waarop verbroedering, luchtigheid en jezelf relativeren centraal staat. Tijdens de bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger was er al iemand naar Sara toegekomen die over een park achter zijn huis in Velp beschikt. Dat park bood hij gratis aan voor de teambuildingdag.  We mikken op een datum eind juni.

Ik ga vast nadenken over de vraag of ik naast de al geopperde activiteiten door Sara (hardlopen, touwtrekken en zaklopen) nog meer ludieke en verbroederende dingen weet. In ieder geval ben ik zelf bereid om mijn Freddie Mercury-imitatie-act te doen. Hardop denkend kom ik op nog een aantal activiteiten. Campagne-directeur Pascal Husting van Greenpeace, die per vliegtuig op een neer forensde tussen Luxemburg en Amsterdam, komt via een wandeling van enkele dagen over het Pieterpad naar de teambuilding dag toe; Farah Karimi bereidt hoogstpersoonlijk een duurzame lunch voor alle deelnemers; Arie de Ruijter betaalt alle drankjes voor de aanwezigen uit eigen zak en kondigt plechtig aan dat hij dit jaar naast zijn onkosten slechts het symbolische bedrag van 1 euro in rekening zal brengen bij de NCDO, net als Eveline Herfkens dat ooit deed voor de VN;  we gaan een rondje joggen door de bossen onder leiding van oud-minister Jan Pronk; hoogleraar en wijnkenner Paul Hoebink organiseert een wijnproeverij; mijn oud-collega Stefan Verwer loopt de hele dag in Star Wars-outfit rond; Dick Benschop van Shell overtuigt tijdens een Socratische sessie zijn mede Raad van Toezicht-leden van de NCDO ervan dat ze net als hem moeten afzien van hun vacatiegeld en dat ze  ook best vrijwillig hun burgerplichten kunnen vervullen; we vragen Plan-directeur Monique van’t Hek om haar broer Youp mee te nemen die een conference over de sector houdt. En zo komen we de volgende maanden ongetwijfeld nog op een heleboel andere leuke activiteiten.

Sara en ik zijn er klaar voor. Ideeën en handjes om te helpen zijn zeer welkom en kun je mailen aan marc[at]lokaamondiaal.net en naar s.kinsbergen[at]maw.ru.nl