Als redacteur bij Cordaid schrijft Frank van Lierde regelmatig over mensen op plekken waar veel mis gaat. Maar zodra je bericht over wat er zich afspeelt in Gaza of de andere bezette Palestijnse gebieden, weet je als redacteur dat je op je hoede moet zijn. ‘Je dreigt in een web terecht te komen  waarin elk woord dat je schrijft irritaties oproept bij partijen voor en achter de schermen, bij overheid, publiek en lobbygroepen.’ Op persoonlijke titel schreef hij deze blog.

Gaza. Ik ben er nooit geweest. Ooit stond ik een hele dag bij de grensovergang van Erez, met alle vergunningen en andere papieren. Maar de poort bleef dicht en de Israëlische jongen met automatisch wapen kauwde onverstoorbaar op zijn kauwgom.

Als redacteur bij Cordaid schrijf ik dagelijks over mensen op plekken waar veel mis gaat. En over wat ze doen om het leven er wat minder misselijk te maken. Mensen die vluchten uit vluchtelingenkampen in de CAR. Een jonge verpleegster in Oost-Congo die verkrachtte meisjes opvangt. Een Nederlands-Syrische vrouw die na een lange reis op de bus stapt naar Homs om er overlevenden te helpen. Weduwen in Noordoost-India die eerherstel willen voor hun van terrorisme verdachte en geëxecuteerde echtgenoten. De lijst is eindeloos.

Schrijven over deze mensen, over wat zij doen en wat wij met hen voor elkaar proberen te krijgen, dat is mijn werk. Hun verhalen delen. Hun stem laten horen. Solidair zijn.

Het voelt altijd voelt het goed als er weer een verhaal is gedeeld, als een stem is gehoord. Omdat ik als persoon en wij als organisatie staan achter de boodschap. Een boodschap die gehoord moet worden. Ook als het politiek gevoelig ligt en we een boodschap verkondigen die tegen de haren instrijkt van machtige instanties, overheden of bedrijven. Voor een organisatie die opkomt voor de ‘bottom billion’ en rechtvaardigheid en die zich richt op conflictgebieden, gebeurt dat laatste regelmatig. Sterker nog, wie opkomt voor rechtvaardigheid kan niet anders dan de schenen raken van wie gebaat is bij onrecht.

Web

Maar bij Gaza wordt communiceren plots moeilijker. Dan spelen er belangen en gevoeligheden die het spel van communiceren verstoren. Je dreigt in een web terecht te komen  waarin elk woord dat je schrijft irritaties oproept bij partijen voor en achter de schermen, bij overheid, publiek en lobbygroepen. Zodra je bericht over wat er zich afspeelt in Gaza of de andere bezette Palestijnse gebieden, weet je als redacteur dat je op je hoede moet zijn. Je gezonde verstand en morele principes staan plots tegenover de angst om als organisatie op sociale media voor antisemitisch te worden uitgescholden.

Bij sommigen heerst de wat schele gedachte dat het gruwelijke lot van de Joden, met name in de 20^ste eeuw, de staat Israël een politieke en morele ‘iron dome’ verschaft voor zware kritiek en sancties. Andere propageren de stelregel om steeds ‘neutraal’ en ’evenwichtig’ te communiceren over ‘het conflict’. Waar het dan op neerkomt is dat Palestina en Israël in gelijke mate verantwoordelijk zijn voor zowel de ellende als de oplossing.

Dat is bizar. Palestina is bezet gebied en wie neutraal wil zijn in een situatie van bezetting kiest de kant van de bezetter. Palestina heeft geen leger, geen haven, geen luchthaven. Het heeft de facto geen macht of soevereiniteit over het eigen grondgebied, over het verkeer van mensen en goederen, over water. Het is een tot kruimels verpulverd, vernederd en door de bezetter beheerst geheel van afgesloten getto’s. Als de onderdrukking zo groot is en de macht over het eigen land zo klein, dan ben je nooit ‘in gelijke mate aan zet’ in om het even welk ‘vredesproces’.

De klap van het zwijgen

Sinds 7 juli zijn er meer dan 2000 mensen gedood door Israëlische aanvallen, waaronder honderden kinderen. 10.000 mensen zijn gewond. 17000 woningen zijn verwoest. Bijna 400.000 mensen zijn ontheemd. Ontheemd in een hermetisch gesloten gebied waar veel van 1,8 miljoen mensen van oudsher al leven in vluchtelingekampen. 25 scholen zijn weggebombardeerd, 250 scholen zijn deels vernield. 15 ziekenhuizen en 18 klinieken zijn aangevallen. Hele wijken zijn verdwenen. En met de vernietiging van de ‘Hamas tunnels’ heeft het al sinds 2007 ter zee, ter land en in de lucht afgesneden Gaza ook een levenslijn voor goederen, voedsel, medicijnen en andere noodzakelijke goederen verloren.

En o ja, sinds diezelfde 7 juli zijn er drie nieuwe illegale Israëlische ‘outposts’ bijgebouwd in de bezette Westbank.

Boven de klap van de verwoesting komt de klap van het zwijgen en stilzwijgen van een groot deel van de internationale gemeenschap. Het zich niet voluit durven uitspreken tegen wat er in Gaza gebeurd en daarmee het versterken van de cultuur van straffeloosheid. Tuurlijk, Gaza is niet weg te slaan uit het nieuws en Palestina-activisten gaan de straat op. Maar de gevestigde politieke en maatschappelijke orde zwijgt. Geen politicus in Nederland die zijn of haar ontzetting omzet in politieke actie. Niemand die eraan denkt de Israëlische ambassadeur op het matje te roepen.

Geen enkele staat in de wereld zou wegkomen met de hierboven opgesomde verwoesting, niet in de VN Veiligheidsraad, niet in Brussel, niet in Genève, niet in Washington. Niet in Den Haag. Toch komt er maar geen einde aan de verwoesting en de blokkade. De wederopbouw waar Nederland en ook wij als organisatie nu aan bijdragen dreigt, net als in het verleden, in de komende jaren weer aan flarden te worden gebombardeerd. Wie spreekt zich uit?

Uitspreken

Het stilzwijgen is wat Palestijnse ontwikkelings- en mensenrechtenorganisaties, met name degene die de bommenregens in Gaza trotseren, veroordelen. “We note with dismay the overall weakness of the international NGO community’s voice at the political level”, verklaarden ze onlangs nog.

Ze vragen ons, internationale donoren en organisaties, om slim mee te denken en te werken aan de wederopbouw van Gaza. Waar blijven die zonnepanelen, ontziltingsapparaten, ‘power ships’ en shelter units? Ja waar blijven ze? De laatste keer dat er een internationale vloot met hulpmiddelen richting Gaza ging, vielen er doden op zee.

Ze vragen ons om ons uit te spreken.

Bij dezen dus. Zonder angst voor het A-woord. En in de volle overtuiging dat elke Gazaanse burger, net als elke onderdrukte en vernederde medemens, recht heeft op onze medemenselijkheid en steun in de strijd om een vrij, rechtvaardig en menselijk bestaan

Frank van Lierde is bedrijfsjournalist bij ontwikkelingsorganisatie Cordaid.