Cabaretier Dolf Jansen is al 15 jaar het vaste gezicht van Oxfam Novib. Waarom werd hij ambassadeur en waarom juist voor Oxfam Novib? En wat is zijn meerwaarde voor de organisatie? Vice Versa sprak over zijn motieven en op welke manier hij zich inzet voor een rechtvaardige samenleving. ‘Bij Oxfam klopt het helemaal. Zo kijk ik zelf ook naar de wereld.’

Waarom zet u zich in voor een goed doel? En waarom specifiek Oxfam Novib?

‘Eigenlijk is dat bijna logisch ontstaan. Een jaar of 15 jaar geleden is er contact gekomen en dat ze mij hebben benaderd  heeft denk  ik te maken met dat ik in voorstellingen, columns en soms ook andere plekken blijk geef van een bepaald wereldbeeld dat strookt met dat van Oxfam Novib. Zij streven naar meer rechtvaardigheid en een eerlijke wereld. Daarvoor kijk je naar het grote geheel en je eigen plek daarin. Dat bepaalt de keuzes die je maakt en wat je graag zou willen veranderen. Zo denk ik zelf en dus bleek  ik al uit te dragen wat Oxfam Novib ook probeert te vertellen. Ik heb Novib niet benaderd of ik voor ze mocht werken, maar we zijn in gesprek geraakt en daar kwam het vrij logisch uit voort. Ik kende de organisatie al en ik was er positief over en zo is onze samenwerking ontstaan. Ik kan effectief iets voor ze betekenen, omdat ik  een podium heb. Ik kan de boodschap uitdragen en zo ben ik me actief gaan inzetten voor deze club in plaats van het er alleen maar heel erg mee eens zijn.

En dat is eigenlijk nog steeds maar een klein beetje. Ik kan mijn bekendheid soms gebruiken, maar in vergelijking met de mensen die het werk doen is het minimaal. Ik heb het voordeel dat ik het op andere plekken kan laten horen en zien als het nodig is. Het is voor mij niet zo heel ingewikkeld om het naar buiten te brengen. Ik kan tegen een camera aanpraten of op de foto gaan en dat levert een goed beeld of een paar goede quotes op. Dat is voor mij een manier om mee te werken aan de veranderingen die ik nodig vind voor een rechtvaardige wereld.’

Zou u ook voor een andere organisatie kunnen werken of is het echt specifiek Oxfam wat goed past?

‘Dat is voor mij specifiek Oxfam. Dat heeft te maken met mijn wereldbeeld en hun werkwijze, naar de grote verbanden kijken. Voor mij klopt het helemaal bij Oxfam, juist omdat het zich niet op één onderwerp richt zoals een organisatie als bijvoorbeeld Warchild. Dat is aantoonbaar een hele goede club, die belangrijke dingen doet. Maar ik vind het goed om met het veranderen van wereldwijde structuren bezig te zijn. Zo kijk ik zelf naar de wereld en probeer ik daar een kleine rol in te spelen.’

Zijn er thema’s waar uw gezicht echt aan wordt gekoppeld?

‘In principe doe ik alles wat kan en dat doe ik op verschillende manieren: een stuk schrijven of voor een camera wat vertellen of de publiciteit opzoeken, zoals met de actie op de stoep van Coca-Cola. Daar kan ik dan over vertellen bij Pauw en Witteman en daarmee bereik je natuurlijk opeens een miljoen mensen meer. Gebruik maken van de publiciteit is voor mij een stuk makkelijker dan voor iemand die dat niet gewend is. Dat staat weer los van wat je zelf maakt, zoals de fotoserie van Maxi Jazz van Faithless en mij, waarvoor we met suiker en cola werden overgoten. Dan kun je zelf sterke beelden maken en dat is een manier die je zelf in de hand hebt.’

Is er wel eens iets geweest waar u niet achter stond?

‘Nee, en als het zo zou zijn dan doe ik het niet. Het was een bizarre situatie om een middag lang suiker en cola over je heen te krijgen, maar dat wil ik best ondergaan en het resultaat is erg goed geworden. Oxfam kent mij goed, ze weten dat het mij om de boodschap gaat en niet om de bekende jongen uit te hangen. Dat vind ik allemaal oninteressant. Als er iets wordt bedacht waar ik me niet lekker bij voel, dan gebeurt het niet.’

Vindt u zichzelf het gezicht van Oxfam?

‘Dat ben ik wel denk ik. De foto’s die ik net noemde zijn daar een duidelijk voorbeeld van. Dat is letterlijk mijn gezicht gebruiken. Zelf vind ik het niet zo van belang om het gezicht te zijn, ik vind van belang dat ik waar mogelijk dingen kan doen. Iemand als Marco Borsato is veel bekender als hét gezicht van Warchild, simpelweg omdat Borsato veel bekender is.’

Wat is het verschil dat een ambassadeur kan maken?

´Je maakt gebruik van het talent of de positie die je toch hebt. En er zijn mensen die vooral bekend zijn om het bekend zijn. Daar kun je natuurlijk gebruik van maken, maar dat past niet bij Oxfam Novib. Ik kan dit doen omdat ik feitelijk over deze materie het één en ander af weet of anders zorg ik dat ik me inlees. Ik kan het goed overbrengen. Bij mij zou je kunnen zeggen dat de manier waarop ik toch al in de wereld sta nog iets wordt uitvergroot en een breder publiek bereikt. Dat is wat anders dan iemand die heel beroemd is en dan voor een foto een baby’tje overeind houdt. Dat is hun keuze, maar zo zou ik het niet doen.´

Werkt zo´n beroemdheid ook wel? Is het altijd goed om een bekend gezicht aan een organisatie te koppelen?

´Nee absoluut niet. Ik denk dat het alleen werkt als diegene er inhoudelijk bij betrokken is en er voldoende vanaf weet. Het niet gaat om veel bekendheid en daar een organisatie aan koppelen. Het gaat om de boodschap.´

Is het die complexe boodschap van het grote geheel goed duidelijk te maken?

‘Ik denk het wel. Volgens mij kun je heel goed duidelijk maken: jij bent consument, je koopt dingen en je kunt de producent aanspreken op een eerlijke handelswijze. Dat is allemaal niet zo ingewikkeld. Sommige problemen zijn een stuk complexer, maar je hoeft niet alles te begrijpen. Basisdingen kun je absoluut uitleggen, daar geloof ik zeker in.’

Draagt een ambassadeur daar nog extra aan bij?

‘Ja, want ik kan veel mensen snel bereiken. Als er  een filmpje voor de site van een minuut moet worden gemaakt, dan kan ik dat binnen één of twee takes op een manier die veel mensen zullen begrijpen en met een groot bereik.’

Denkt u ook dat de beeldvorming over Oxfam verandert door uw ambassadeurschap?

´Ja dat denk ik wel. Ik weet bijna zeker dat ik de kans heb gehad in al die jaren om geregeld de thema´s van Oxfam te bespreken. Tijdens een interview dat eigenlijk over mijn voorstelling gaat of in een tv-programma. Het maakt een verschil dat mensen van mij hebben gehoord over Oxfam, in mijn rol als ambassadeur en omdat ik daar op andere plekken ook mijn mond niet over kan houden. Maar dat heeft niet zozeer te maken met mijn persoon en mijn bekendheid, maar vooral inhoudelijk. Dat vind ik ook prettiger dan dat mensen denken “ik vind die cabaretier zo goed dus nu ga ik ook geld geven aan die organisatie”. Dat komt ongetwijfeld goed terecht maar dat is toch iets heel anders.’

Is er een verschil tussen Dolf Jansen de cabaretier en Dolf Jansen de ambassadeur?

‘Het zijn geen twee verschillende dingen. Als ik in een programma thema’s raak, dan vertel ik ook hoe ik er naar kijk, maar een cabaretprogramma heeft een andere functie, dan ben ik met iets anders bezig. Als ambassadeur en woordvoerder kun je daar wat duidelijker in zijn, dat is ook een andere emotie. Hoewel humor ook dan de boodschap niet minder duidelijk maakt. Maar ik hoef geen andere modus aan te zetten, er zit voor mij heel weinig verschil in.’

Is uw publiek ook de doelgroep van Oxfam?

‘Dat weet ik niet. Ik denk  dat er bij mij wel mensen in de zaal zitten die nadenken over hoe de wereld in elkaar zit, maar het staat eigenlijk los van elkaar. Ik speel een voorstelling en daar komen mensen op af en er zal zeker een overlap zijn met mensen die Oxfam steunen. Het is denk ik niet zo van belang. Het is over het algemeen interessanter om mensen aan te spreken die het niet met je eens zijn. Ik spreek tegen wie er tegenover me staat en hoop ik dat mensen luisteren.’

En als we een brutale vraag mogen stellen: Krijgt u ervoor betaalt?

‘Die vraag mag  je zeker stellen, en het antwoord is natuurlijk nee! Dat zou ook een hele bizarre situatie zijn, vind ik in ieder geval. Het is wel een interessante vraag want ik krijg hier vaak een vraag of beschuldiging over, maar mensen willen ook graag een negatief beeld hebben.’

Kijkt u dan ook negatief naar mensen die er wel wat voor krijgen?

‘Nee dat is een keuze, maar er moet wel openheid over zijn. Op het moment dat mevrouw X voor organisatie Y ambassadeur is en daar elk jaar een onkostenvergoeding of een bedrag voor krijgt, vind ik dat heel raar. Het kan wel, maar het moet natuurlijk duidelijk in de boeken staan want dat moeten donateurs dan wel weten. Ik doe zelf ook geen commercials, maar dat betekent niet dat ik negatief kijk naar collega´s die dat wel doen. Dat moeten ze zelf weten. Ik vind niet dat je iets moet gaan aanprijzen, al was het maar omdat je dan niet meer serieus genomen wordt op momenten dat je kritisch bent.’

Wat vindt u van de kritiek op bekende mensen als ambassadeur?

‘Daar trek ik me niets van aan. Dat kost te veel tijd en energie. Als mensen mij specifiek op iets aanspreken, waar ik rustig op kan reageren doe ik dat maar de meeste kritiek trek ik me niks van aan. Want dat krijg ik ook over me heen als ik iets anders doe.’