Vandaag het antwoord van Save the Children op alle commotie rondom de tv-spot over Firdaoussi. ‘Het is jammer dat in de huidige discussie over framing en reframing de totaliteit en diversiteit van het werk van Save the Children is ondergesneeuwd en verengd tot het beeld dat in een 60 seconden durende spot wordt getoond. Over framing gesproken. Juist van degenen die werkzaam zijn in onze sector hadden wij verwacht dat zij het bredere beeld dat op onze website en in andere communicatie uitingen naar voren komt, op waarde hadden kunnen schatten’, aldus directeur Holke Wierema in deze opiniebijdrage.

Onze tv-spot over het meisje Firdaoussi heeft veel stof doen opwaaien en komt in het Vice Versa debat over ‘framing’ en ‘reframing’ veelvuldig aan de orde. In de discussie is deze spot inmiddels erg op zichzelf komen te staan zonder dat achterliggende feiten en boodschappen worden meegenomen. De spot is slechts één uiting die we gebruiken om aandacht en financiële steun te krijgen voor de stille ramp die kindersterfte is en die helaas, als we die met andere beelden naar voren brengen, niet tot actie aanzet. Samen met de andere uitingen past de spot in ons ‘totaalpakket’ van armoedebestrijding, pleitbezorging en voorlichtingsactiviteiten en is zij onderdeel van de wereldwijde campagne die Save the Children sinds 2011 voert tegen kindersterfte.

De vraag is welke verhalen we vertellen en welke beelden we waar, wanneer en waarom tonen. En hoe we ervoor zorgen dat niet alleen het probleem maar ook de (structurele) oplossing aan de orde komen.

De schande van kindersterfte

Laten we onze campagne tegen kindersterfte, waarvan het filmpje over Firdaoussi deel uitmaakt, eens tegen het licht houden. Met haar campagne ‘Everyone’ zet Save the Children zich sinds 2011 wereldwijd in om kindersterfte uit te bannen. Save the Children Nederland is één van de 30 lidorganisaties van de internationale kinderrechtenorganisatie Save the Children die gezamenlijk campagne voeren, voorlichten, belangen behartigen, projecten uitvoeren en fondsen werven om onder meer dit doel dichter bij te brengen. Wij dragen daarmee bij aan het realiseren van de Millenniumdoelen en in het bijzonder aan het bestrijden van (voorkombare) kinder­- en moedersterfte. Een bezoek aan onze website en die van onze internationale collega’s maakt duidelijk dat met een stroom van uitingen, publicaties, onderzoeken, beleidsadviezen en concrete projecten Save the Children werk maakt van een betere wereld voor kinderen. Niet alleen eenmalig en voor dit moment, maar structureel en voor de langere termijn. Om onze doelen te bereiken informeren wij onze donateurs en bredere achterban, hebben wij contacten met de politiek en verschijnen wij met onze rapporten, standpunten en resultaten regelmatig in de media. En vragen wij een financiële bijdrage om onze doelen dichterbij te brengen. Fondsen zijn nu eenmaal nodig om ons werk te kunnen doen. Het veelbesproken filmpje over Firdaoussi is een onderdeel van dit totaal aan uitingen.

Spanningsveld tussen voorlichting en fondsenwerving

In al onze uitingen laten wij kinderen spreken; wij zien graag dat zij ons inspireren en aanzetten tot handelen. Onze brede en veelomvattende aanpak is echter niet in één beeld of verhaal te vatten. Ook de mensen die wij willen bereiken zijn divers. Ze laten zich niet allemaal door één en hetzelfde beeld of verhaal aanspreken. Onze uitingen zijn daarom ook verschillend, afhankelijk van het doel en op wie ze zijn gericht. We bieden mensen verschillende mogelijkheden om hun betrokkenheid te tonen. Dat kan door een actie te organiseren, door een donatie te doen, door vrijwilliger te worden en voorlichting op scholen te geven of door ons te ondersteunen in onze beleidsbeïnvloeding op nationaal en internationaal niveau.

De laatste jaren maakt de Nederlandse overheid een terugtrekkende beweging. Van maatschappelijke organisaties wordt in toenemende mate verwacht dat zij hun steun via de wetten van de markt genereren. En volgens die wetten is het veel moeilijker en veel minder effectief om veel en ingewikkelde boodschappen in één beeld te pakken. Onze fondsenwerving moet grote groepen mensen aanspreken en niet alleen de mensen die in de eerste plaats vanuit een (politiek) engagement steun geven aan ons werk. De rol van het brein bij donaties aan goede doelen is al jarenlang een gewillig onderwerp van neurologisch onderzoek. Het geefgedrag van het publiek is interessante materie. Waarom geven mensen massaal na de Tsunami, maar blijft de portemonnee gesloten voor de Syrische slachtoffers? Dat geefgedrag een zekere aanpak vereist, waarin urgentie, ‘human interest’, een korte bondige en vooral eenvoudige boodschap de hoofdingrediënten zijn, wordt door fondsenwervers al jaren in de praktijk gebracht. En met succes.

Nadat we bij Save the Children onze communicatie- en fondsenwervende uitingen, inclusief de uitzending van het Firdaoussi filmpje, in lijn hebben gebracht met onze internationale en interne strategie en communicatiebeleid hebben we een duidelijke groei gezien in onze fondsenwerving.  De donateur wil het gevoel hebben dat de donatie er toe doet, wenst het effect van de donatie te zien en respondeert vooral op urgentie.

Dit levert een spanningsveld op tussen beeldvorming en draagvlakversterking aan de ene kant en het werven van fondsen ten bate van de ‘kansen voor kinderen’ aan de andere kant. De kunst is een balans te vinden tussen beide en zo het hele spectrum van kracht en wanhoop te laten zien. Save the Children heeft deze balans gezocht aan de hand van een aantal richtlijnen: we laten de kracht van kinderen zien én we laten de wanhoop en daarmee de nood van kinderen zien. Beide altijd aan de hand van participatie van de kinderen en hun families. Niet wij, maar de kinderen en/of hun ouders bepalen de grenzen van hetgeen wij mogen vertellen en verbeelden namens hen.

Schurende beelden

Dan blijft nog de vraag of de beelden die in het besproken filmpje worden getoond de toets van respect en menselijke waardigheid kunnen doorstaan. Natuurlijk ging er een interne discussie vooraf aan de beslissing om deze beelden te gebruiken. We sloegen ermee een weg in die wij zelf ook nog niet eerder hadden bewandeld. De harde realiteit van oorlog, kinderen die gemarteld worden, misbruikt, verhandeld en die sterven als ze nog maar net geboren zijn, is vreselijk om aan te zien. Het schuurt, het is naar, het komt binnen. Het maakt bovendien kwaad en dat is terecht. Dergelijk onrecht in de wereld anno 2013 is niet te verkroppen. Maar wij komen het nog elke dag tegen. De collega die Firdaoussi filmde was daarvan behoorlijk van de kaart, hij zag deze beelden in het echt, waar wij ze slechts via de televisie tot ons nemen. Wij kiezen er dus voor ook deze kant te laten zien en zo het publiek mee te nemen in de verontwaardiging over het wereldwijde onrecht van ondervoeding en kindersterfte. We krijgen daarop vele positieve reacties, mensen die ons steunen en aanmoedigen om te werken aan een wereld die goed is voor kinderen. En die daarvoor graag een financiële bijdrage willen geven. Wij hebben nieuwe doelgroepen bereikt en mensen aangesproken die eerder niet bij ons werk betrokken waren.

Aan ons de taak om deze mensen te laten zien wat er vervolgens met hun steun gebeurt. Hoe wij gezondheidsposten opzetten, vaccinatieprogramma’s uitvoeren, leraren trainen en scholen faciliteren. Hoe we overheden, ouders, leraren, politie laten zien dat kinderen rechten hebben en hoe zíj ervoor kunnen zorgen dat deze worden nageleefd. En wat dat betekent voor kinderen. Hoe zij kansen krijgen om gezonde en goed opgeleide burgers te worden die hun land helpen opbouwen. Hoe het met Firdaoussi verder is gegaan laten wij zien in de nieuwsbrieven die donateurs ontvangen. Het laat zien dat verandering mogelijk is en dat spreekt veel mensen aan.

Meer nodig

En natuurlijk zijn we er daarmee niet. Politieke verhoudingen, handelsrelaties, migratiestromen houden de wereld in de greep en houden armen arm en onderdrukten onderdrukt. Daar moet iets aan gebeuren, heel belangrijk. Maar dat is niet uitsluitend het domein van de hulporganisaties, daar speelt de (internationale) politiek een rol. Natuurlijk laten de organisaties zich horen, spreken ze zich uit binnen de Verenigde Naties, de Europese Unie en andere internationale organen, geven zij hun mening en proberen de druk op te voeren. Save the Children zet zich ook daar met kracht in, heeft een belangrijke stem in internationale organen en werkt in vele landen aan een goed beleid van nationale overheden.

Eenzijdig beeld

Save the Children doet levensreddend werk en creëert kansen voor kinderen. Dat laten wij zien, soms in al zijn rauwheid, maar altijd met daarbij het wenkend perspectief van verandering. Het is jammer dat in de huidige discussie over framing en reframing de totaliteit en diversiteit van het werk van Save the Children is ondergesneeuwd en verengd tot het beeld dat in een 60 seconden durende spot wordt getoond. Over framing gesproken… Juist van degenen die werkzaam zijn in onze sector hadden wij verwacht dat zij het bredere beeld dat op onze website en in andere communicatie uitingen naar voren komt, op waarde hadden kunnen schatten. Dat dit desondanks tot discussie kan leiden is een belangrijk leerpunt. Firdaoussi bestaat echt en wij blijven van mening dat we dat ook moeten laten zien. De conclusie is wat ons betreft wel dat we minder bescheiden en met meer kracht en zichtbaarheid de resultaten van ons werk over het voetlicht moeten brengen. De stem zijn van kinderen, kansen creëren en daarbij innovatief te werk gaan, in samenwerking met alle betrokkenen en op een zo groot mogelijke schaal, dat is de opdracht die Save the Children zich heeft gesteld. En dat is het verhaal dat wij graag willen vertellen.