De tweede dag van het begrotingsdebat, waarop minister Ploumen antwoord gaf op de vragen uit de eerste termijn en de volledige tweede termijn aan bod kwam, had een rommelig karakter. In een sneltreinvaart raasden de minister en Kamerleden door het debat. Noodgedwongen. En daar was niet iedere deelnemer blij mee.

‘Mag ik een kort en puntig antwoord van u?’ Plaatsvervangend Kamervoorzitter Martin Bosma begint halverwege het begrotingsdebat  een beetje op een papegaai te lijken. Hij lijkt constant hetzelfde zinnetje uit te spreken. Haast is dan ook geboden, want minister Ploumen moet nog talloze vragen uit de eerste termijn beantwoorden. Verscheidene hiervan worden niet eens behandeld en bij anderen is dus een ‘kort en puntig’ antwoord gewenst.

‘Ik begrijp dat er een hoop besproken moet worden tijdens zo’n groot debat, maar op deze manier begint het op een haastklus te lijken’, beklaagt Jasper van Dijk (SP) zich over de situatie. ‘Het geeft een erg onbevredigend gevoel om het op deze manier te doen’, voegt hij daar aan toe.

Van Dijk krijgt hierin bijval van onder meer Bram van Ojik (GroenLinks), die constateert dat er op deze wijze onvoldoende tijd is voor de beantwoording van de fundamentele vragen die in een dergelijk debat gesteld horen te worden. Hij hoopt dan ook op wat coulance van Bosma en een eventuele mogelijkheid tot uitloop van het debat. Het stikt dezer dagen echter van de begrotingsdebatten in de plenaire zaal van de Tweede Kamer, waardoor daar geen mogelijkheid toe is. Ook de agenda voor vandaag zit helemaal vol. ‘Ik krijg de grootst mogelijke ruzie met Kamervoorzitter Van Miltenburg als ik dat doe. Direct na afloop van dit debat begint het volgende alweer’, laat Bosma weten.

Antwoorden

Dan maar als de wiedeweerga verder met het debat. De onderwerpen blijven de toehoorders om de oren vliegen. Meermaals moeten Kamerleden de minister aan eerder gestelde vragen herinneren. Veel van de voorstellen worden door de minister afgeschoten. Zo is zij niet van plan om in te gaan op het plan van Van Ojik om het vasthouden aan de fatsoensnorm van 0,7 procent wettelijk te verankeren. Ook stelt zij dat de balans tussen hulp en handel in haar beleid, ondanks de twijfels van diverse Kamerleden, in orde is. Mocht dit uiteindelijk niet het geval zijn, dan is zij wel bereid om te kijken of op bepaalde punten met het budget kan worden geschoven.

Door het hak-op-de-tak-karakter van het debat lijkt het alsof de regie soms door Ploumen’s vingers glipt. Uiteindelijk herstelt de minister zich en belooft zij met een groot aantal vragen vanuit de Kamer aan de slag te gaan en de Kamer hier per brief over te informeren.

Zo belooft zij Van Dijk om desgevraagd een blik te werpen op de nota van haar Noorse collega en voegt daar aan toe al lange tijd goed contact te hebben met Oslo. De Noren blijken namelijk – net als de Belgen, Britten en ook de VN en Wereldbank – zeer geïnteresseerd in de moderne Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingsaanpak, waarbij hulp en handel  gecombineerd worden. Voor Ploumen is dit aanleiding om te onderstrepen dat zij zelf met tevredenheid terugkijkt op haar eerste bewindsjaar. Dit neemt niet weg dat zij bereid is om van de Noorse nota te leren en speciale aandacht te besteden aan het Noorse plan voor een valutatranscatietaks. Tot tevredenheid van Van Dijk.

Handelsakkoorden

Een ander voorstel dat op goedkeuring van de Kamerleden kan rekenen is het onderzoeken van de mogelijkheid tot het opstellen van een arbitragesysteem bij het eventuele sluiten van een vrijhandelsakkoord tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten. Zo wordt gewezen op het gevaar van spionage door de VS en multinationals die buiten de gewone rechtsspraak om claims kunnen indienen bij landen over winst die zij in de toekomst zouden mislopen.

Marianne Thieme (Partij voor de Dieren) wil op haar beurt opheldering over de grote Nederlandse zuiveldeal met China. Ten eerste omdat de productie enorm milieuvervuilend is en ten tweede omdat negentig procent van de Chinezen lactose-intolerant is, waardoor Nederland munt slaat uit het ‘ziek maken’ van Chinezen. De minister belooft in een brief op de vragen van Thieme in te gaan.

Op het gebied van eerlijkere handel dient Jan Vos (PvdA) een motie met betrekking tot transparantie over de herkomst van steenkolen. ‘Geen enkele Nederlander die zijn verwarming opendraait weet of deze verwarmt wordt door ‘normale’ Poolse kolen of zogenaamde bloedkolen uit Colombia, waar allerlei conflicten spelen en vakbondsleiders worden afgeslacht’, legt hij uit. ‘Hier moet duidelijkheid over worden verschaft’, zegt Vos, die op brede steun voor zijn motie kan rekenen en bovendien een van de weinige moties indient die niet door de minister ontraden wordt. Bovendien belooft Ploumen de kwestie tijdens een gesprek met de CEO’s van Nederlandse energiemaatschappijen op 19 december aan te kaarten.

Vrouwen

Een ander punt waar de minister en verscheidene Kamerleden elkaar weten te vinden is de positie van vrouwen. Ingrid de Caluwé (VVD) weet de minister ertoe te bewegen zich in te zetten voor de training van politievrouwen in Afghanistan. ‘Het gaat hier niet om basistrainingen, maar om extra coachingprogramma’s voor vrouwelijke agenten die al in dienst zijn. Hoe meer aanwezigheid van politievrouwen in het dagelijks leven, hoe groter de emancipatie. Als er bijvoorbeeld vrouwelijke agenten bij een stemlokaal staan, dan zal dat straks meer vrouwen bewegen om hun stem uit te brengen’, legt zij uit. Ook voorstellen van Sjoerd Sjoerdsma (D66) en Roelof van Laar (PvdA) met betrekking tot respectievelijk het tegengaan van vrouwenbesnijdenis en het in alle beleidsstukken aandacht besteden aan vrouwen en meisjes, ziet Ploumen als ondersteuning van haar beleid.

Zo sprokkelen sommigen Kamerleden punten binnen en blijven anderen met tamelijk lege handen staan. Een ding is in elk geval zeker: het merendeel van hen had graag langer en uitgebreider met Ploumen gediscussieerd. Over de ingediende moties mogen de leden aanstaande dinsdag stemmen. Twee dagen later mogen zij laten weten of ze akkoord gaan met de begroting voor 2014 of niet.