Judith van de Kamp doet promotieonderzoek in Kameroen en leert de lokale gewoontes en eigenaardigheden kennen. Het omkopen van politieagenten is natuurlijk een kwalijke praktijk, maar in het kader van je persoonlijke veiligheid en de opvoeding van je kind kan het soms ook best handig zijn.

De politie in Kameroen is er voor de burger. Tenminste, als je daar als burger wat voor over hebt. Want voor niets gaat de zon op. Als je overvallen bent en je wilt dat de politie op zoek gaat naar de dader en de gestolen goederen, dan betaal je. En denk goed na over de hoogte van het bedrag: als de dader meer geld betaalt aan de politie, loopt ‘ie meteen weer vrij rond. De politie is er dus voor de burger die betaalt.

Heft in eigen handen

Een dergelijk mechanisme zorgt ervoor dat er bij bepaalde overtredingen en misdrijven helemaal geen politie aan te pas komt. Burgers weten hoe kostbaar en zinloos het kan zijn om de politie in te schakelen. Soms worden kleine ruzies of gevechten opgelost dankzij de interventie van een dorpsoudste, buurthoofd of traditionele hoge pief. Soms vindt er geen bemiddeling plaats en nemen burgers het heft in eigen handen en dat kan dramatische gevolgen hebben. Toen de politie drie overvallers vrijliet terwijl het volk het daar niet mee eens was, werden ze verbrand teruggevonden.

Dat men het dus zelf wel oplost en niet altijd even zachtaardig en rechtvaardig, zorgt ervoor dat de politie ook mensen oppakt en in de cel gooit om ze te beschermen. Want als je door een meerderheid – terecht of niet – wordt beschuldigd van diefstal, berg je dan maar. Om je te helpen kan iemand een verzoek indienen bij de politie – uiteraard voorzien van geldenvelopje – om je op te pakken. In de tussentijd kan de woede koelen, waarna het hopelijk mogelijk is om vrede te sluiten.

Zoonlief leert les in cel

Wat doet de politie nog meer? Een paar weken terug klaagde een van onze buurvrouwen over haar tienerzoon. ‘Hij spijbelt, liegt en steelt.’ Ze is bang dat het erger wordt en dat de buurt in opstand komt, ook tegen haar. ‘Want een moeder hoort haar kinderen in toom te houden.’ Ze moet dus iets doen, maar wat? Als ik haar een paar dagen later spreek, vertelt ze dat ze goede hoop heeft dat haar zoon zijn lesje wel geleerd heeft. Ze heeft namelijk de politie gevraagd haar zoon op te pakken en twee nachten vast te houden. Geldenvelopje erbij en het gebeurde: zoonlief werd opgepakt, ontdaan van kleding en zat twee dagen en nachten in een natte cel zonder eten en drinken.

De Kameroenese politieman is misschien niet je beste vriend. Maar als je in nood zit, kan hij je familieleden en vrienden beschermen. Hij geeft ook eerste hulp bij opvoeding. En dat mag wel wat kosten, toch?