Het nieuwe begrotingsakkoord lijkt een wig te drijven in de oppositie tegen de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking. De SP en GroenLinks zijn teleurgesteld in hun voormalige samenwerkingspartners D66, ChristenUnie en SGP. Ze vrezen dat de partijen met hun steun aan het kabinet ruimte voor kritisch oppositievoeren hebben ingeleverd.

Tijdens de algemene beschouwingen toonden met name de ChristenUnie en D66 zich uitgesproken tegenstanders van de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking. In het nieuwe begrotingsakkoord wordt OS echter buiten beschouwing gelaten, al zeggen Arie Slob en Alexander Pechtold beiden het te betreuren dat de bezuinigingen niet zijn teruggedraaid.

Aan handen en voeten gebonden

Jasper van Dijk (SP) is teleurgesteld en vreest dat het oppositieblok nu verdwenen is: ‘Frappant, want ik dacht dat met name D66 en de ChristenUnie ontwikkelingssamenwerking belangrijk vonden.’ Van Dijk had meer verwacht van de partners waarmee hij zoveel heeft samengewerkt op het gebied van OS. D66 en de ChristenUnie hebben in zijn ogen helemaal niets gedaan om de bezuinigingen terug te draaien. ‘Het is een domper van jewelste dat er geen werk van is gemaakt.’ Op de vraag of deze partijen nog wel kritisch kunnen zijn, antwoordt Van Dijk sceptisch: ‘Ze zijn nu aan handen en voeten gebonden door dit knutselakkoord.’ Hij acht het aan de partijen zelf of ze nog oppositie gaan voeren op dit onderwerp, maar denkt dat ze zich niet meer zo hard kunnen verzetten omdat er veel afspraken zijn gemaakt met de regeringspartijen. ‘Ze hebben hun ziel verkocht in ruil voor wat spiegeltjes en kralen.’

Ook Bram van Ojik (GroenLinks) vroeg zich gisteren in de media hardop af of D66, ChristenUnie en SGP nu nog wel tegen de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking kunnen stemmen. Hij lijkt net als zijn collega’s bij de SP en het CDA moeilijk te overtuigen dat ze met oppositiepartners in plaats van gedoogpartners te maken hebben.

‘Kritische houding verandert niet’

D66, ChristenUnie en de SGP denken zelf echter dat hun ruimte om oppositie te voeren niet dusdanig ingeperkt is. ‘D66 heeft de handen helemaal vrij ten aanzien van onderwerpen die buiten de gemaakte afspraken vallen’, zegt Sjoerd Sjoerdsma van D66. De partij, zo belooft hij, zal haar kritische houding ten aanzien van het beleid van Ploumen over ontwikkelingssamenwerking behouden en zal oppositie blijven voeren. ‘Deze opstelling verandert niet.’ De tegenbegroting van D66 waarin de uitgaven voor ontwikkelingssamenwerking structureel worden verhoogd met een half miljard blijft dan ook gewoon staan.

Over de rol van ontwikkelingssamenwerking in de onderhandelingen laat Sjoerdsma weinig los: ‘Het was nu gezien de omstandigheden voor de partij niet haalbaar om op dit terrein een acceptabel compromis te sluiten.’ Sjoerdsma had graag gezien dat er meer uit de onderhandelingen was gehaald, evenals partijleider Pechtold, die beloofde het kabinet op dit onderwerp kritisch te blijven volgen.

De SGP laat weten nog steeds geen voorstander te zijn van de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking en ziet de noodzaak om dit te blijven uitdragen. Maar ook deze partij denkt dat het niet mogelijk was om ‘alles overhoop te halen’ en dus is ontwikkelingssamenwerking buiten beschouwing gelaten. Een beleidsmedewerker laat weten: ‘We hebben relatief veel kunnen binnenslepen, maar helaas niet op alle terreinen.’