De deelnemers aan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (AVVN) behoren deze week tot de veiligste mensen op de planeet. Maar hoe zit het met de veiligheid en ontwikkeling van de anderhalf miljard mensen die in fragiele staten en conflictgebieden leven? Hebben zij in de nabije toekomst iets aan de discussies die deze week bij de VN plaatsvonden? Een opiniebijdrage van Wouter Kolk van IKV/Pax Christi.

De “Homo Nationum Conjunctarun” heeft het er maar zwaar mee. Al enkele straten voordat de VN-paleizen in zicht zijn, loopt hij in de fuik van de New Yorkse politie, de NYPD. Het kan niet anders of de AVVN behoort tot de best beveiligde evenementen op aarde. Niet zo gek: de Verenigde Naties organiseren hun jaarlijkse hoogmis en iedereen die wat betekent in de internationale gemeenschap – of dat zou willen – is naar New York getogen.

Dat betekent de red carpet treatment voor de Obama’s en Ban-Ki Moon’s van deze wereld. In indrukwekkende motorcades, parades die de wereldleiders razendsnel door het waanzinnige verkeer loodsen, trekken zij door de Big Apple. Voor de wat meer bescheiden deelnemers geldt dat er na de eerste NYPD road block nog meer security checks volgen. En dat gaat niet altijd even soepeltjes. Vanochtend nog werd een delegatie Chinese hoogwaardigheidsbekleders nagenoeg door een politieagent getackeld toen zij al rennend (iedereen heeft hier haast) een VN-gebouw wilden betreden. Minister Timmermans onderging een zelfde lot. Op zijn facebookpagina laat hij weten dat ook hij al wandelend door de New Yorkse jungle agenten moest overtuigen dat hij toch echt de ‘Minister of Foreign Affairs of the Kingdom of the Netherlands’ is.

Kortom de vierkante mijl rondom de VN moet wel een van de veiligste plekken op aarde zijn deze week. Dat staat in schril contrast met de onderwerpen die allemaal high level worden besproken deze week. Syrië staat wat dat betreft bovenaan de agenda. En nucleaire veiligheid doet ook stevig mee. Belangrijke vraag: Komt er een handshake tussen Obama en Rouhani? Voorlopige conclusie: het mocht (nog) niet van Khamenei.

No one should be left behind

Misschien minder prominent op de voorpagina’s maar minstens zo van belang voor de toekomst van onze planeet zijn de discussies over de Milleniumdoelen. Deze moeten leiden tot een aangepaste post-2015 ontwikkelingsagenda die successen versterkt en een huidige tekortkomingen repareert. Grote vraag: hoe zorgen we er voor dat de allerarmsten zich kunnen ontwikkelen.  De belangrijkste tekortkoming van het huidige raamwerk? De anderhalf miljard mensen in fragiele en door conflict getroffen landen blijven ver achter. Zij hebben 4 keer minder kans om de armoededoelen te halen. Uit het World Development report uit 2011 bleek zelfs dat er in door conflict getroffen staten geen van de huidige Millenniumdoelen wordt gehaald. Dat strookt nogal beroerd met het mantra dat bijna iedere wereldleider hier voortdurend herhaalt: “No one should be left behind”.

Helaas is er wat dat betreft nogal wat werk aan de winkel de komende decennia.   Als er nu niet wordt ingegrepen, leeft in 2030 niet een derde, maar twee derde van de armste mensen in de wereld in conflictlanden.  De Wereldbank geeft aan dat kinderen uit fragiele staten twee keer meer kans hebben op ondervoeding en drie keer minder op enige scholing. Daar komt nog bij dat onveiligheid in het ene gebied grote gevolgen heeft voor de omringende landen, zodat ook daar ontwikkeling enorm onder druk komt te staan.

Daarom pleiten IKV Pax Christi en de Global Partnership for the Prevention of Armed Conflict (GPPAC) deze week samen met anderen  in New York voor vrede en veiligheid als onderdeel van deze nieuwe ontwikkelingsagenda. Dus lopen we de blaren op onze voeten om bij het grote aantal bijeenkomsten en side-events politici en beleidsbepaler te overtuigen van het belang hiervan. Een van de middelen die we daarvoor inzetten is een open brief aan de leiders van de AVVN. In die brief roepen we op tot het opnemen van een apart doel op het gebied van vrede en veiligheid. Zonder veiligheid immers geen ontwikkeling.

Vrijheid van angst, conflict en geweld

Gelukkig krijgt dat pleidooi brede ondersteuning van NGO’s, lidstaten en, ook niet onbelangrijk, van de VN. Ook Ban-Ki Moon himself is er van doordrongen dat er een transformational shift moet komen ten gunste van vrede en veiligheid. In het eindrapport van het door hem ingestelde VN High Level Panel staat dat vrijheid van angst, conflict en geweld het meest fundamentele mensenrecht en een noodzakelijk element vormt voor de opbouw van vreedzame en welvarende samenlevingen. Dat geluid wordt in New York stevig geëchood door meerder lidstaten. Zo noemde de Zweedse Ann-Sofie Nilsson geweld de grootste bedreiging voor ontwikkeling en vindt ook de Britse Vice-MP veiligheid van groot belang. Wat uiteraard ook helpt is de ondersteuning van de Nederlandse regering en de missie in New York. Onze eigen Minister Ploumen maakt zich erg sterk voor extra aandacht voor fragiele landen.

Veiligheid staat dus op de kaart. Maar wat IKV Pax Christi en GPPAC  betreft is dat pas het begin. Op basis van onze ervaring in fragiele en door conflict getroffen landen weten we dat vrede en ontwikkeling alleen duurzaam zijn wanneer de lokale bevolking direct betrokken wordt. Het gebrek aan die betrokkenheid is juist vaak de makke van meer staatgeoriënteerde van bovenaf opgelegde initiatieven. Zo zagen we in Zuid-Soedan dat de ontwapeningscampagne van het leger eerder een groter gevoel van onveiligheid opleverde dan dat het de daadwerkelijk veiligheidszorgen van de lokale gemeenschappen adresseerde.

Human Security

Daarom is het van groot belang dat in de uitwerking van de MDG’s vrede niet alleen een specifiek doel wordt, maar – minstens zo belangrijk – dat de aanpak binnen het hele raamwerk van de post-2015 ontwikkelingsdoelen gericht is op human security.  Van bovenaf opgelegde veiligheids-initiatieven zijn vaak zielloos en, mede daardoor,  heilloos. Om die reden is het zo van belang dat veiligheidsinitiatieven van de VN en lidstaten altijd gestoeld zijn op het principe dat de mensen wiens veiligheid het betreft, worden betrokken bij zowel de initiëring, uitvoering en evaluatie van de initiatieven. Het is die kloof tussen New York  en de VN-lidstaten aan de ene kant en de anderhalf miljard mensen die in door conflict getroffen landen aan de ander kant die de komende jaren  gedicht moet worden.