In Noordwijk vindt van 7 tot 10 juli de internationale Human Rights  Conferentie plaats. De conferentie maakt deel uit van de evaluatie van Millenniumdoel 5, over de seksuele en reproductieve rechten van vrouwen. Thea Fierens doet verslag.

Bijna 20 jaar geleden werd tijdens een conferentie in Caïro bereikt dat het krijgen van kinderen en de hoeveelheid kinderen die je wilt een zaak is van vrouwen en niet van de overheid. Bovendien werd overeengekomen dat de zorg voor vrouwen tijdens de zwangerschap en bij en na de bevalling deel uitmaken van hun (mensen)rechten. Dat recht van vrouwen is veelomvattend. Immers, als het krijgen van kinderen een vrije keus is, dan betekent het dat gedwongen seks, geweld tegen vrouwen, uithuwelijken en alle gedwongen handelingen haaks staan op die vrije keuze.

Die overeenkomst was een doorbraak in de vrouwenrechten en in de bevolkingspolitiek. De agenda wordt kort samengevat ICPD (International Conference on Population and Development) genoemd. Nu, bijna 20 jaar later wordt deze agenda geëvalueerd en de uitkomsten zullen deel gaan uitmaken van de grote evaluatie van alle Millenniumdoelen die in 2015 zal plaatsvinden.

Een kerncomponent van die ICPD evaluatie is deze Internationale mensenrechten Conferentie in Noordwijk, met Navy Pillay, de Hoge Commissaris voor mensenrechten, Babatunde Osometihin, algemeen directeur van UNFPA, en met Nederland als gastland. Driehonderd deelnemers van regeringen, het  maatschappelijk middenveld en vooral mensenrechten organisaties voeren het debat met elkaar, delen verhalen en ervaringen.

Geen makkelijke agenda

De ICPD agenda is geen makkelijke agenda, want het grijpt in het privéleven van mensen en gaat over thema’s die vaak nog omgeven zijn door taboes. En het gaat over de pijnlijke thema’s zoals geweld tegen vrouwen, HIV en drugsgebruikers, abortus, gender ongelijkheid, rechten voor vrouwen, toegang tot Family Planning services voor jongeren, veilig vrijen, etcetera. De verhalen en het uitwisselen van ervaringen is daarom van belang: het verbindt ons, als deelnemers, op een ander niveau, in een andere laag. Naar mijn mening is de ICPD agenda geen agenda van noord of zuid, van oost of west: het is een universele agenda, want rechten van vrouwen worden wereldwijd geschonden en geweld tegen vrouwen vindt overal plaats. Dwars door alle culturen en religies heen. 1 miljard vrouwen is hiervan het slachtoffer.

Reden om elkaar vast te houden en diepgaand te analyseren hoe we de positie van vrouwen en hun seksuele en reproductieve rechten verder kunnen verbeteren.

Er valt zeker wat te vieren

Zondag was dan de aftrap door niemand minder dan Renée Jones-Bos, Secretaris Generaal van Buitenlandse Zaken, Babatunde Osotimehin, algemeen directeur van UNFPA en Navi Pillay, de UN Hoge Commissaris voor de mensenrechten. Gastheer op deze eerste dag was de Nederlandse Rob Swartbol, de directeur-generaal van Buitenlandse Zaken. In hun bijdrages werd vooral aandacht besteedt aan alles wat is bereikt sinds die belangrijke ICPD conferentie plaatsvond in Caïro, nu negentien jaar geleden.

Er valt zeker wat te vieren en de resultaten mogen gezien worden. Gevierd kan worden dat moedersterfte bijna met de helft is afgenomen en nu wordt gezien als een belangrijk mensenrecht. Maar ook de toegang tot Family Planning services is sterk toegenomen. Er is veel meer aandacht voor gender gelijkheid gekomen en vrouwen spelen steeds meer een prominente rol in het politieke, wetenschappelijke en economische leven. HIV is niet meer die levensbedreigende ziekte.

Maar tegelijkertijd is er nog een wereld te winnen, want delen van de agenda zijn achtergebleven en de doelstellingen worden niet allemaal gehaald. Deze evaluatie moet bijdragen aan het analyseren van de oorzaken van deze achterstand en met nieuwe en innovatieve aanpakken komen. Daar zijn de inleiders van de opening het allen over eens.

Aandachtspunten

Wat zijn nu de agendapunten die nog onverdeeld de aandacht vragen in de ICPD agenda? HIV bijvoorbeeld, want helaas is het nog steeds zo dat 60 landen waar mensen die leven met HIV worden gemarginaliseerd en gecriminaliseerd. Toegang tot services en rechten zijn nog lang niet een universeel recht en zeker jongeren, migranten, Roma, vluchtelingen en de allerarmsten delen onvoldoende in de ontwikkeling. Nog steeds hebben zo’n 222 miljoen vrouwen geen toegang tot voorbehoedsmiddelen en raken om deze reden veel jonge vrouwen ongewenst zwanger op veel te jonge leeftijd. Ook teenagerhuwelijken komen nog veel voor. Moedersterfte door onveilige abortussen en onvoldoende zorg bij bevallen leiden er nog steeds toe dat de moedersterfte te hoog is.

De kansen van 600 miljoen jonge meisjes op deze wereld, waarvan er 500 miljoen wonen in ontwikkelingslanden, worden nog ernstig bedreigd door deze gender ongelijkheid en gebrekkige services. Maar meisjes moeten toch de toekomst hebben?

Toekomst ICPD agenda

Kijkend naar de toekomst van de ICPD agenda. wordt ingezet op een integrale en op de mensenrechten gebaseerde aanpak. Er is eigenlijk al een tijd een proces gaande richting empowerment, zodat ieder de eigen rechten kan claimen en uit de afhankelijkheidsrelatie kan klimmen. Tegelijkertijd met die aanpak worden regeringen gesteund en gefaciliteerd om goede wetgeving in te voeren, seksuele educatie te promoten en toegang tot services versneld te ontwikkelen. ‘Religieuze overtuiging, seksuele overtuiging, gender en etnische afkomst kan en mag geen reden zijn om mensenrechten te onthouden’, aldus aldus topambtenaar Jones-Bos. Naast alle beproefde aanpakken kunnen nu ook de Sociale Media een enorme rol gaan spelen in die empowerment en toekomstgerichte agenda.

Maar daarvoor is ook politieke wil nodig. En in die zin is en blijft de rol van het maatschappelijk middenveld van groot belang, want zij zijn immers degenen die vaak de topics agenderen als een regering niet thuis geeft.

Het is daarom ook zo geweldig dat op deze conferentie regeringen en maatschappelijk middenveld samen aan de slag gaan om deze toekomstgerichte agenda vorm te geven. Een stevige aftrap op deze eerste dag van de conferentie!