De oplettende Vice Versalezer is ze de afgelopen vier jaar ongetwijfeld tegengekomen op de website: de columns over de belevenissen van ICCO-medewerkster Manon Stravens in Mali. De vertellingen over haar dagelijks leven, het veldwerk , haar twijfels, en haar kritiek op en liefde voor het vak zijn nu samen met een aantal  nieuwe verhalen gepubliceerd in de bundel ‘Bamako Bonjour!’. Gisteren werd het boek officieel gepresenteerd in het Humanity House in Den Haag.

‘Eigenlijk ben ik nooit zo’n schrijver geweest’, biecht Manon Stravens (35) bij de lancering van het boek lachend op aan interviewer Tony van der Meulen.  ‘Voorheen tikte ik gewoon wat nieuwsberichtjes die ik naar vrienden en familie in Nederland stuurde, en na een tijdje besloot ik om een column over mijn belevenissen in Mali aan Vice Versa aan te bieden. Daarna ontdekte ik al schrijvende dat ik er steeds meer plezier aan beleefde.’

Zodoende beschreef Manon haar dagelijkse leven van de afgelopen vier jaar. Waarin ze zich boog over hoofdpijndossiers, rondhing in de buurtkroeg in haar wijk in Bamako,  veldwerk uitvoerde in verscheidene West-Afrikaanse landen en kanttekeningen plaatste bij bepaalde manieren van aanpak in de sector.

Berichtgeving uit Afrika

Rondom de presentatie van de bundel is een vol programma gepland. Niet alleen voelt Tony van der Meulen, voorzitter van het bestuur van Lokaalmondiaal/coolpolitics en oud-hoofdredacteur van het Brabants Dagblad, Stravens aan de tand over haar leven in Mali, ook wordt de gelegenheid aangegrepen om dieper in te gaan op berichtgeving uit Afrika en het beschadigde imago waarmee ontwikkelingssamenwerking de laatste jaren te kampen heeft.

Zo schuiven Merel Rumping en Wilco van Bokhorst van IDleaks, dat zich inzet voor eerlijke en transparante berichtgeving over ontwikkelingssamenwerking, aan om te spreken over de manieren waarop zij het geschonden blazoen van ontwikkelingssamenwerking proberen op te poetsen. ‘Er is te vaak een te simpele boodschap verkondigd en op kritiek is veel te defensief gereageerd’, stelt Van Bokhorst. Ook stelt hij dat veel organisaties verzuimen om een follow-up verhaal te presenteren. ‘Kom niet alleen aanzetten met een spotje over een campagne, maar licht het publiek daarna ook in over de resultaten. Als mensen niet weten wat iets heeft opgeleverd, dan heeft het weinig nut.’ Rumping vult haar collega aan: ‘Organisaties moeten volhardend zijn in het overbrengen van hun boodschap, uitstralen dat ze staan voor hun zaak.’ Al realiseert zij zich dat er een ingewikkeld verhaal vertelt moet worden en dat het lastig opboksen is tegen simplistische boodschappen die ’toch het makkelijkst blijven hangen.’

Desondanks neemt de positieve berichtgeving over Afrika de laatste jaren toe, al kan daar volgens sommige sprekers best wat nuance in worden aangebracht. Zo stelt Roman Baatenburg de Jong, vroeger correspondent van Trouw in Oost-Afrika en tegenwoordig persvoorlichter van Hivos, dat de euforie rondom de opkomst van Afrika best wat getemperd mag worden. ‘Het belichten van positieve kanten is goed, maar het lijkt nu alsof het cliché op zijn kop gezet is. Ineens is Afrika booming en lees je veel te weinig over de grote structurele problemen die er nog steeds zijn. Af en toe kom je een artikel tegen waarin een goed, gebalanceerd verhaal wordt vertelt, maar over het algemeen lijkt het alsof de simpele beelden overleven.’

Tony van der Meulen valt Baatenburg op dit punt bij: ‘Ik kan niks anders beamen. Ik was enige jaren geleden in de Oegandese hoofdstad Kampala, die inderdaad een enorme groei doormaakt. Maar wie de stad uitrijdt ziet dat er op sommige plekken in dertig jaar weinig tot niets veranderd is.’

Leven als een Malinees

Marc Broere, hoofdredacteur van Lokaalmondiaal en van Vice Versa,  heeft goede hoop dat de columnbundel van Manon Stravens zo’n schaarse publicatie is die een genuanceerd beeld schetst én mensen weet te raken. ‘De toon die zij in haar columns aanhaalt kan volgens mij echt iets teweegbrengen. Ik geloof oprecht dat dít nu zo’n boek is dat voor een hernieuwde interesse in ontwikkelingssamenwerking kan zorgen’, vertelt hij het publiek. Essentieel daarbij zijn de verhalen over het alledaagse leven in Bamako en de beslommeringen van haar inwoners. Broere: ‘Manon’s keuze om niet in een expatwijk te gaan wonen, maar onderdak te zoeken in een volkswijk zorgt er voor dat zij volledig integreerde. Ze voerde gesprekken in het café om de hoek en sloot vriendschappen. In haar columns schetst ze een beeld van het leven dat Malinezen echt leiden.’

Geen vooropgezet plan

Bij het schrijven van de columns had Stravens  vaak geen vooropgezet plan, biecht zij eveneens op. ‘Meestal begon ik zonder clue te schrijven. Die dag had ik dan iets gehoord, gezien of gelezen waar ik over na bleef denken.  Schrijven werkte daarbij ordenend, als ik alles voor mijzelf op papier zette kwam die clue vanzelf.’

Zus Wieke Stravens, literatuurwetenschapper, redigeerde het boek. Een taak die niet altijd even gemakkelijk was, vertelt zij tijdens een korte voordracht. ‘De eindredactie van een boek uitvoeren is knap lastig als de schrijver ergens in West-Afrika op pad is en jij thuis, in Utrecht, aan het werk bent. Gesprekken met Manon verliepen meestal via een hele zwakke internetverbinding of ik kreeg enorme lappen tekst door ge-sms’t.  Of ik die dan ‘even op fouten kon doorlopen’.’ Gelukkig zagen de zussen zelf ook de humor in van deze kolderieke samenwerking. ‘Lekker samenwerken zo, met die Sahara ertussen’, stuurde Manon eens naar Wieke toen de publicatiedeadline naderde.

In de toekomst wil Stravens, die na een dienstverband van vier jaar in Mali kort geleden is teruggekeerd naar Nederland, zich richten op het uitdiepen en bespreekbaar maken van grote en complexe items.’ De huidige situatie in Mali is daarvoor een dankbaar onderwerp. ‘Mali is eigenlijk altijd een donordarling geweest. Er is decennialang hulp aan het land verleend, maar het heeft zich nooit kunnen ontwikkelen tot een sterke staat, getuige de crisis waarin het nu verkeert. Tot op zekere hoogte is het een democratisch land, maar er kan niet voorkomen worden dat Al Qaeda nog steeds in Mali actief is. Graag zou ik willen uitzoeken hoe dit nu precies kan.’

Wie nu een abonnement neemt op Vice Versa krijgt het boek ‘Bamako Bonjour!’ gratis cadeau!