Farah Karimi, directeur van Oxfam Novib, vindt de uitspraken van minister Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking ‘naïef, verbijsterend en een VVD-geluid.’ Dat zegt ze vandaag in een interview in de Volkskrant met correspondente Natalie Righton. 

Karimi is teleurgesteld in het optreden van de PvdA tot nu toe. ‘De PvdA heeft gezegd dat we moeten bezuinigen op hulp, maar dat zij gelukkig wel zelf de minister mochten aanleveren, zodat ze mede de inhoud konden bepalen. Maar wat ik nu zie gebeuren is dat de PvdA exact dezelfde woorden gebruikt als die de VVD al jaren roept. “Geen hulp, maar handel.” Het is een oud VVD-adagium. Als je als PvdA zelf geen visie hebt, gaan anderen zoals de VVD de koers bepalen.’

Regulering nodig

Karimi geeft aan te schrikken van Ploumen haar uitspraken dat iedereen wel beter zal worden van handel. ‘Het is gewoon niet waar. Inmiddels is in meerdere sectoren aangetoond dat marktwerking niet de oplossing is voor alle problemen. Naast marktwerking is ook regulering nodig. Ik vind het verbazingwekkend dat de minister uitgerekend tegen de allerarmsten zegt: “Laat de markt maar zijn werk doen, dan komt alles goed.”’

Volgens Karimi kunnen bedrijven deel van de oplossing zijn, maar zijn ze soms ook deel van het probleem doordat ze bijvoorbeeld te lage lonen betalen, belasting ontwijken, of zich schuldig maken aan landroof. Bovendien vindt Karimi het ‘naïef’ te denken dat het bedrijfsleven met handel alle problemen in ontwikkelingslanden kan oplossen. Bedrijven gaan niet zorgen voor het stoppen van geweld tegen vrouwen, voedselzekerheid, of de opbouw van een justitiele sector, volgens Karimi.

René Grotenhuis van Cordaid geeft in hetzelfde artikel daarentegen aan dat hij voorstander is van de combinatie hulp en handel. ‘Die gedachte van Ploumen klopt. Dat is moedig en gewaagd’. Maar ook Grotenhuis zegt dat armoede en onrecht niet zomaar de wereld uit worden geholpen als een economie groeit.

Dolenthousiast

In het commentaar schrijft de Volkskrant zelf ook kritisch over Ploumen haar uitspraken. De tijden zijn veranderd, constateert columniste Sheila Sitalsing. Waar de voormalig PvdA minister van Ontwikkelingssamenwerking, Bert Koenders, de VVD en de PVV nog kortzichtig noemde, bezoekt Ploumen dolenthousiast rozenkwekerijen ‘waar uitgeweken Hollandse kwekers personeel hebben dat een fractie van de prijs kost die ze in het Westland zouden betalen. Een miljard korting op ontwikkelingssamenwerking verkoopt ze met peptalk als: “Ontwikkelingshulp? Zo jaren zestig. Handel is de nieuwe hulp! Kritiek van mensen die vinden dat dit riekt naar imperialisme à la China? Zo jaren zestig.”’

Shitalsing geeft de critici en ontwikkelingsexperts gelijk, die erop wijzen dat de termen ‘eerlijke handel’ en ‘trade not aid’ clichés zijn en niets nieuws en die ervoor waarschuwen dat welvaartsgroei niet doorsijpelt naar de allerarmsten. En die ervoor pleiten dat de minister werk zou moeten maken van echte coherentie: dus bijvoorbeeld geen subsidie meer aan Europese boeren.

‘Natuurlijk is de enige juiste route: eerst coherent ontwikkelingsbeleid ontwerpen, vervolgens daar een prijskaartje aan hangen’, schrijft Sitalsing.

Timmermans

Overigens leek minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken Ploumen haar uitspraken te nuanceren, gisterenmiddag tijdens het vragenuurtje. Ontwikkelingshulp blijft tot in lengte van jaren nodig om landen over een drempel te helpen zodat ze op eigen kracht verder kunnen. Hij verving minister Ploumen die gisteren verhinderd was.

Lees vandaag ook in de Volkskrant een opiniestuk van Jos Coumans, Peter van Doren, Paul Hassing, Lucy Maarse, Maarten Schröder en Peter Ton waarin zij reageren op de uitspraken van Ploumen.