In het laatste Vice Versa vakblad verscheen een artikel over het schrijnende thema van tax justice. Giuseppe van der Helm van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling, Albert Hollander van Tax Justice Nederland en Willem Lageweg van MVO Nederland deelden hun visie op de belastingontduiking in Nederland, vaak ten nadele van ontwikkelingslanden.

Tachtig van de honderd grootste internationale bedrijven hebben een hoofd- of trustkantoor in Nederland. En dat is niet toevallig. Dankzij bilaterale verdragen stroomt per jaar zo’n tienduizend miljard euro door Nederland, waarover minimaal belasting wordt betaald. Vaak ten koste van ontwikkelingslanden. Waarom blijft het hierover toch zo stil?

‘The Dutch sandwich‘

Te midden van de verkiezingscampagnes en lijsttrekkersdebatten leidde een opmerkelijk bericht in de Volkskrant in september tot rumoer in de Tweede Kamer. De krant meldde dat de Nederlandse Spoorwegen sinds 1998 gebruik maakt van een voordelige belastingconstructie met Ierland, onder fiscalisten ook wel bekend als ‘the Dutch sandwich‘. Door de oprichting van het Ierse dochterbedrijf NS Financial Services betaalde de NS gemiddeld 9 procent winstbelasting in plaats van 25 procent in Nederland. Op die manier heeft het spoorbedrijf zeker 250 miljoen euro aan belasting ontweken.

Deze constructie is legaal, benadrukten zowel de NS als het ministerie van Financiën. De Tweede Kamer reageerde fel. CDA-lijsttrekker Sybrand van Haersma Buma sprak in het radioprogramma Tros Kamerbreed over ‘een gebrek aan moraal’ bij de NS, en PvdA-lijsttrekker Diederik Samsom noemde het een ‘bizarre constructie’ die ‘gewoon niet deugt.’

Tax Justice

Het hadden ook uitspraken van Tax Justice Nederland kunnen zijn, een netwerk van acht ontwikkelingsorganisaties die net als de lijsttrekkers verontwaardigd zijn over de belastingverdragen. Die verontwaardiging richt zich echter niet op de NS, maar op de rol van de Nederlandse overheid, het internationale bedrijfsleven en de fiscale adviseurs op de Amsterdamse zuidas.

Tax Justice stelt namelijk dat ontwikkelingslanden door belastingontduiking en -ontwijking van rijke individuen en multinationals jaarlijks 385 miljard dollar mislopen. Dit bedrag wordt onderschreven door het Britse Department for International Development. In 2008 schatte de Duitse minister van Economische Samenwerking en Ontwikkeling het bedrag zelfs op 500 miljard dollar per jaar. Ter vergelijking: in 2011 was het totale bedrag aan officiële ontwikkelingshulp (ODA) 133,4 miljard dollar.

Nieuwsgierig naar de rest van het artikel? Neem nu een abonnement op het vakblad en u ontvangt de laatste Vice Versa alsnog in de bus.