IS-professionals moeten dagelijks culture verschillen in communicatie overbruggen. Dat gaat niet altijd van een leien dakje. Trainer, adviseur en coach Yvonne van der Pol steekt daarom de sector de helpende hand toe en richt zich deze week in vijf columns op intercultureel vakmanschap en meesterschap. Vandaag legt Van der Pol in haar laatste bijdrage de kers op de taart van haar serie en belicht ze de essentie van intercultureel meesterschap.

Een bekend biermerk had jaren geleden een prachtige spot op tv die uitmondde in het credo, ‘vakmanschap is meesterschap’. Voor werken over de grenzen heen, geldt dit net zo. In de vier vorige columns fileerde ik intercultureel vakmanschap in vier elementen: kennis, vaardigheden, motivatie en persoonskenmerken. Waardoor resulteren deze componenten uiteindelijk in intercultureel meesterschap?

Bezieling

In de reeks, Oude meesters, jonge honden, die Vice Versa vorig jaar organiseerde, viel op  dat intercultureel vakmanschap door de oude meesters allerminst als een vak werd gezien. Ze ervoeren hun werk als hun leven en spraken over een roeping. Met passie en gedrevenheid gaven zij invulling aan het contact met partners. Doordat zij ‘geraakt’ waren en een missie hadden, konden zij ook telkens weer doorgaan. Al ging het werk met vallen en opstaan, toch werden zij geconfronteerd met bureaucratische hobbels, nieuw beleid, tijdsdruk of lokale tegenvallers. Maar ze hadden een drive die hen telkens weer voortbewoog.

‘Het gras groeit niet harder door eraan te trekken’, luidt een Afrikaans gezegde. Intercultureel meesterschap kenmerkt zich naast die vonk en gedrevenheid door een grote dosis geduld. Dit is bijna paradoxaal. Het betekent dat interculturele meesters ten diepste beseffen dat verandering tijd inneemt, dat relaties opbouwen en onderhouden tijd vragen en dat leren tijd kost. Ontwikkeling is een leerproces waarin uiteraard ook fouten worden gemaakt. Door fouten te zien als kansen kan je op basis van de inzichten iets nieuws uitproberen. Meebewegen met de stroom en het proces zijn eigen gang laten gaan, maar wel alert blijven en adequaat interveniëren. Dat is het fingerspitzengefühl dat nodig is.

Mensenwerk

Mensen die excelleren in intercultureel werken, kunnen goed omgaan met een grote diversiteit van mensen en ze begrijpen hoe verschillende groepen, posities en belangen op elkaar inwerken. Hier goed in zijn, komt je niet zomaar aanwaaien. Alleen door het investeren van veel tijd en betrokkenheid bouw je relaties op en creëer je gemeenschappelijkheid. Daarmee is intercultureel werken ook iets heel persoonlijks. Mensen willen jou ook goed leren kennen, niet alleen professioneel, maar heel de mens. En ook dat betekent tijd en energie investeren. Niet alleen van negen tot vijf, maar misschien wel 24/7.

Face-to-facecontact

Direct contact tussen mensen blijkt nog altijd de cruciale factor te zijn voor echt intercultureel meesterschap. In onze snelle tijd brengen we dagen achter onze computers door en staan we via sociale media, e-mail en Skype met elkaar in verbinding. We staan weliswaar in contact. Maar voelen we ook de brandende zon, ruiken we de open riolen, zien we de ogen van de partner en horen we zijn of haar verhaal? Dat is en blijft nodig. En als je daar dan zit, zit er dan ook echt. Met onverdeelde aandacht voor de ander. Dan ben je jezelf en de situatie meester.