Cordaid wordt per 2013 een sociale onderneming. Daarvoor moeten 25 tot 50 van de 248 arbeidsplaatsen worden geschrapt. Volgens directeur René Grotenhuis zal de reorganisatie Cordaid in staat stellen om flexibeler en internationaler te werken.

Vorig jaar oktober werd de reorganisatie al in grote lijnen aangekondigd. Nu zijn de plannen echter concreter gemaakt. Nieuwe functies zijn benoemd en nieuwe fondsenwervingsstrategieën bedacht.

De reorganisatie past in het plan van Cordaid om zichzelf om te vormen van een klassieke ontwikkelingsorganisatie naar een sociale onderneming. Er komen acht zogeheten business units (onder andere op het gebied van gezondheidszorg, microfinanciering, grondstoffen en vrouwenrechten) die zichzelf moeten kunnen bedruipen. Dat wil zeggen dat ze financieel zelf op hun benen moeten kunnen staan en hun eigen fondsen moeten werven bij stichtingen, filantropische instellingen en het bedrijfsleven.

Onvermoede talenten

In oktober schatte men in dat er 100 banen zullen verdwijnen wegens de reorganisatie. Dat valt voorlopig even mee. Met de plannen die er nu voor 2013 zijn zullen 25 banen verdwijnen en daarnaast worden er tot maximaal 25 banen vervangen door nieuwe functies. Na 2013 moet er opnieuw gekeken worden of er nog meer banen moeten verdwijnen, maar Cordaid hoopt dat te voorkomen.

De nieuwe functies vereisen nieuwe vaardigheden, vertelt René Grotenhuis, directeur van Cordaid. ‘We willen het ondernemerschap versterken. We zijn op zoek naar mensen die het vermogen hebben om te denken in business development, funding strategies kunnen ontwikkelen, goed zijn in relatiemanagement met accountants en financiers en communicatieskills hebben. Dat zijn kwaliteiten die nieuw zijn.’ Concreet gaan die nieuwe functies namen krijgen als Business Unit Manager en Business Development Officer.

De functie ‘Programma Verantwoordelijke’ komt niet meer in dezelfde hoedanigheid terug.

Voor de nieuwe functies zullen mensen van buiten de sector worden aangetrokken, maar ook mensen binnen de organisatie zelf kunnen erop solliciteren. ‘Ik heb de afgelopen weken onvermoede talenten gezien bij medewerkers van Cordaid’, aldus Grotenhuis.

Geen financieel vervangplaatje

Daarnaast zijn er concrete fondsenwervingsstrategieën ontwikkeld. Cordaid maakt onderscheid tussen unrestricted funds en semi-restricted funds. Onder dat laatste vallen opdrachten gekregen middels tenders van grote financiers zoals de Wereldbank, waarmee Cordaid vandaag nog een contract ondertekent voor een project in Congo. De unrestricted funds zijn fondsen waarbij meer vrijheid en flexibiliteit is en de financier in kwestie een groot deel van de uitvoering van het project aan Cordaid overlaat. Grotenhuis: ‘Het is belangrijk hier een onderscheid in te maken, omdat het de flexibiliteit van je organisatie bepaalt.’

De nadruk op business units en sociaal ondernemerschap is niet alleen een ‘financieel vervangplaatje,’ zegt Grotenhuis. ‘Met business units kan je veel scherpere proposities maken en scherper formuleren wat je wilt bereiken dan met algemene beleidsvisies. Daarnaast richten we ons op communities. Wat is het perspectief van de lokale gemeenschappen? Vanuit dat perspectief richten we onze interventies in, in plaats van vanuit het perspectief van internationale donoren. Dat deden we in het verleden ook, maar het is nu veel explicieter.’

Onderhandelen

Zal die hang naar nieuwe fondsen niet leiden tot ‘gemakkelijker’ projecten waarbij snel resultaat wordt gehaald? Dit was een van de voornaamste kritiekpunten die Grotenhuis immers had op het medefinancieringsstelsel (MFS). Grotenhuis is er niet zo bang voor. ‘Ten eerste weet ik niet of resultaten behalen perse “gemakkelijk” is. Bovendien ben je als ontwikkelingsorganisatie geen knip voor je neus waard als je geen resultaten wilt boeken. Aan het einde van de dag moet je kunnen laten zien dat mensen beter worden van wat je doet.

‘Mijn probleem met MFS was de weinige ruimte die wij kregen en de mate waarin je de uitkomst van je interventies moest voorspellen. De subsidie vanuit MFS had een zekere voorspelbaarheid en dat had zijn voordelen, maar het is niet de drive voor ondernemend denken.

‘Sociaal ondernemerschap is slagvaardiger en vertrekt meer vanuit een onderhandelingspositie. We kijken hoeveel ruimte we hebben om te onderhandelen en die ruimte zullen we oprekken om zoveel mogelijk onze eigen ideeën in te brengen. Dat is iets heel anders dan dat je jezelf plooit in een soort voorgeschreven format. Je bent meer een co-worker dan dat je jezelf in een keurslijf wringt.’

Internationaler

Dat Cordaid in haar nieuwe financieringsstrategie vast ook met donoren te maken krijgt die voor een deel hetzelfde vragen als de rijksoverheid, beaamt Grotenhuis. ‘Maar het wordt veel meer een kwestie van reageren op de veranderende ontwikkelingen. We worden flexibeler en internationaler. Nu zijn we voor 80 % afhankelijk van Nederlandse financiers: onze donateurs en de overheid. Het is mijn overtuiging dat dat anders en internationaler kan.’

De plannen liggen nu bij de vakbond. Deze moeten er nog op reageren. Per 1 november hoopt Cordaid het proces te hebben afgerond. Dan is ook voor de individuele werknemers duidelijk wat hun toekomst is. Per 1 januari 2013 zal Cordaid als sociale onderneming van start gaan. In de rechtspositie van Cordaid verandert niets: het zal een stichting blijven.

Lees ook deel I en II van het interview dat Vice Versa in oktober hield met René Grotenhuis waarin hij uitgebreid vertelt over de nieuwe plannen.