Is het wandelgangenakkoord voor meererlei interpretatie vatbaar? Wat Joël Voordewind, woordvoerder ontwikkelingssamenwerking van de ChristenUnie betreft, blijft de norm 0,7 % van het BNP voor ontwikkelingssamenwerking (OS) gehandhaafd – zonder vervuiling. Hij hoopt dat er na de verkiezingen weer een stevig visionair beleid komt, en wat hem betreft krijgen aidsbestrijding en onderwijs weer meer prioriteit. 

Vorige week donderdag hebben de partijen VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie ingestemd met een bezuinigingsakkoord voor 2013, oftewel het Kunduz-akkoord. In het akkoord staat dat Nederland de 0.7 % norm zal handhaven. Je zou zeggen: een hele opluchting.

Maar na de analyse van Paul van der Berg, politiek analist van Cordaid, leek de sector nog niet geheel gerust. De houdbaarheidsdatum is beperkt en men spreekt nu over ‘Internationale Samenwerking’ in plaats van ontwikkelingssamenwerking, wat het gevaar met zich meebrengt dat er meer posten onder het ontwikkelingsbudget kunnen vallen en er zodoende alsnog verkapte bezuinigingen komen. Vice Versa belde daarom met Joël Voordewind, wiens partij het Kunduz-akkoord heeft ondertekend, om hierover meer duidelijkheid te krijgen.

In het akkoord staat: ‘Nederland handhaaft de norm voor internationale samenwerking (0,7% BNP).’ Hoe kan dit worden geïnterpreteerd?

‘Wat de ChristenUnie (CU) betreft hoeft er geen twijfel te bestaan of de 0.7 % norm wordt gehandhaafd. Het is een ODA-norm en daar mag geen vervuiling op plaats vinden. Op termijn moet de norm ook weer worden teruggebracht naar 1%. De handhaving van de 0.7 % was voor de CU ook een harde voorwaarde tijdens de onderhandelingen van donderdag. Sterker nog, wij wilden een deel van de eerdere bezuinigingen van 1 miljard  terugdraaien.

Ook van de andere onderhandelaars heb ik geen signalen gekregen dat er gesjoemeld is om teksten zo vaag te formuleren om uiteindelijk toch nog te kunnen bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking.’

Dachten alle partijen hetzelfde over de bezuinigingen?

‘Nee, want de VVD wilde tijdens de onderhandeling wel bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking. Wat niet gek is, want dat staat ook in hun verkiezingsprogramma. Het kwam duidelijk van de partijen GroenLinks, D66 en CU om de 0.7 % norm vast te houden.’

Is het nog nodig om te lobbyen voor de handhaving van de 0.7 % norm?

‘Wat ons betreft staat het nu duidelijk vast. Wij zullen, ook in de uitwerking, geen bezuinigingen accepteren voor 2013. Het nadenken over ontwikkelingssamenwerking moet echter wel doorgaan. Het gaat namelijk om het hervormen van OS. Ik roep daarom alle hulporganisaties op om, nu de bezuinigingen zijn afgewend, tijdens de coalitieonderhandelingen niet stil te gaan zitten. Ga nadenken over hoe we effectiever hulp kunnen gaan geven.’

Gaat u uw verkiezingsprogramma aanpassen?

‘We hadden een stevige OS-paragraaf in ons programma en die blijft ook heel stevig: geen bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking en op termijn, als het economisch weer wat beter gaat, zelfs naar de 1%. Als woordvoerder van OS zal dat mijn input zijn.’

Bent u blij als Ben Knapen niet meer terug komt?

‘Het gaat mij niet zozeer om mensen, maar om het beleid. Ik hoop dat er zelfs weer een minister van Ontwikkelingssamenwerking komt. Dan zullen de belangen van ontwikkelingslanden ook weer in de Trêveszaal doordringen, waar de ministers vergaderen. Bovendien vind ik het belangrijk dat er weer een stevig visionair beleid komt. Dat is vervuild geraakt door de bezuinigingen van het vorige kabinet.

Overigens vind ik het wel vreemd dat Knapen de bezuiniging van het eerste miljard heel ferm heeft verdedigd en nu zegt blij te zijn dat er geen verdere bezuinigingen komen. Terwijl in het Catshuispakket de 750 miljoen zou worden ingevoerd waarvan hij op de hoogte moest zijn geweest. In dat geval heeft hij niet zo hard op tafel geslagen in het  Catshuis als bijvoorbeeld een Hans Hillen (Minister van Defensie, red.) die nul bezuinigingen heeft weten stand te houden.’

Zou u het beleid van Ben Knapen in stand houden?

‘Het onderdeel van een beperkt aantal landen hebben wij ondersteund. We zien alleen wel grote problemen dat Knapen aidsbestrijding en de sector onderwijs heeft losgelaten als prioriteit. Juist twee cruciale punten in de millenniumdoelstellingen. ChristenUnie zal er hard voor pleiten om die onderdelen weer prioriteit te geven. Die verschuiving kan ook heel makkelijk plaatsvinden. De vorige coalitie heeft namelijk accentverschuiving in de richting van het bedrijfsleven aangebracht. Het bedrijfsleven betrekken is prima, maar dat hoeft niet met overheidsgeld. Bedrijven hebben miljoenen omzet en het is een kwestie van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen om die betrokkenheid met ontwikkelingssamenwerking vast te houden.’

Heeft u moeten inleveren om tot een akkoord te komen?

‘Het blijft natuurlijk een heel lastig pakket vanwege de omvang van de bezuinigingen en hervormingen. Het is geen pretpakket. Maar het is verdedigbaar als het gaat om de verdeling van de lasten. Het is een pakket met verduurzaming van de economie en vergroening van het belastingstelsel. Bovendien draait het voor een deel belangrijke bezuinigingen terug, bijvoorbeeld op passend onderwijs en de eigen bijdrage van de GGZ.

Toch zal het mensen pijn doen in hun portemonnee. Als we niet bezuinigen dan schuiven we de  schuld door naar de volgende generatie en zullen zij nog meer rente moeten gaan betalen. Het is beter om proactief te zorgen dat je de staatsschuld naar beneden brengt in plaat van je ogen ervoor te sluiten.’

Vice Versa maakt een rondje langs de woordvoerders OS van de Kunduz-coalitie. Lees volgende week een interview met Ingrid de Caluwe (VVD) en Kathleen Ferrier (CDA).