Op 24 mei reikt Oxfam Novib voor de allereerste keer de Simon Jelsma Award uit. Het publiek heeft uit de acht potentiële prijswinnaars vier kandidaten gekozen voor de laatste ronde. Om de jury te helpen in haar moeilijke taak de winnaar te bepalen, legt Vice Versa iedere dag één van de vier kandidaten langs de Simon Jelsma meetlat. Vandaag de beurt aan Erik Bos, oprichter van Libre Foundation.

De Simon Jelsma Award is een aanmoedigingsprijs uitgereikt door Oxfam Novib aan jong Nederlands talent, die zich net als Simon Jelsma inzetten voor ‘een rechtvaardigere verdeling van macht en welvaart; wereldwijd’. De gelukkige winnaar mag zich prijzen met 3000 euro, een welverdiende dosis aan respect en eer en toetreding tot de jury van de 2^de award uitreiking.

Simon Jelsma (1918-2011), door Hans Beerends omschreven als de founding father van de derdewereldbeweging, streed zijn leven lang tegen mondiale onrecht en armoede. Hij was de oprichter van Oxfam Novib en de Nationale Postcode Loterij. Om samen de wereld een betere plek te maken, zou volgens Simon Jelsma een ieder trouw moeten blijven aan vijf woorden met de hoofdletter D: Dromen, Denken, Durven, Doen en Doorzetten.

Een ladder bestaande uit 5 D’s. Hoe omschrijven de vier kandidaten van de award zichzelf langs deze Simon Jelsma ladder? Vice Versa ging op onderzoek uit en sprak voor de derde aflevering met Erik Bos.

Het zelfvoorzienende initiatief van Erik Bos

In de sloppenwijken van Johannesburg en Lima zag Erik Bos hoe de allerarmsten ondanks de moeilijke omstandigheden toch hun naasten helpen. Een wake-up call voor het opzetten van Libre Foundation, die op maat gemaakte competentie trainingen aanbiedt aan leiders van kleinschalige ngo’s in ontwikkelingslanden.

Een belangrijke drijfveer achter zijn stichting is hoe men in de huidige economische crisis toch blijvend hulp kan bieden aan ontwikkelingslanden. Dit bracht hem tot een slim idee. De stichting verdient haar geld door in Nederland training en coaching aan te bieden aan marktconform betalende bedrijven zoals AkzoNobel, SITA en de gemeente Den Haag. Erik vertelt vol enthousiasme: ‘Dat is het stoere van Libre! We doen in Nederland net alsof we een bedrijf zijn, maar dat is helemaal niet zo. Wij zijn bezig met het maken van een budget voor een goed doel.’ In vier jaar tijd heeft Libre op deze manier zonder subsidie al 24 trainingen verzorgd in Zambia, Peru, Zuid-Afrika, Rwanda, Kenia, Oeganda, Gambia, Ghana en Sierra Leone.

In hoeverre zou je jezelf omschrijven als een Dromer?

‘De droom van Libre is dat er een wereld ontstaat waarin iedereen toegang heeft tot opleiding en zelfontwikkeling. De droom die ik bewonder is die van Walt Disney. Die man verzon het pretpark en de tekenfilm, zonder dat die reeds bestonden. Met die gedachte maak ik een droom, dan maak ik die tien keer zo groot en dan ga ik die uitvoeren. En als het dan is gelukt, dan kijk ik nog eens terug en dan denk ik: waarom heb ik de droom nou niet vijftig keer zo groot gemaakt? Dus in dat opzicht ben ik wel een dromer in wat ik heb opgezet. Dat iedereen, en om te beginnen de leiders van kleinschalige organisaties in ontwikkelingslanden, kans heeft op zelfontplooiing, opleiding en training. Dat ga ik in de wereld zetten.

Erik vervolgt op een bevlogen toon: ‘Waar ik het met Simon Jelsma eens ben, is dat het tegenwoordig belangrijk is een eigen geldmachientje te hebben, zodat mijn droom niet afhankelijk is van subsidies en terugtrekkende overheden. Waar Simon Jelsma de Nationale Postcode Loterij heeft bedacht, hebben wij onze betalende opdrachtgevers in Nederland gevonden. Wat dat betreft lig ik enorm op zijn lijn.’

In hoeverre zou je jezelf omschrijven als een Denker?

‘Als ik het vergelijk met de wetenschapper of de hbo’er dan hoor ik bij de laatste categorie. Ik ben iemand die een plannetje maakt en het vervolgens gaat uitvoeren. Maar als ik het vergelijk met een denker of een voeler dan hoor ik bij de eerste groep. Ik kom mensen tegen die veel meer leven vanuit intuïtie en vanuit een onderbuik gevoel, terwijl ik vaak denk: zo moet de dag of het jaar lopen. Maar uiteindelijk heeft het leven weer heel wat anders in petto. In dat opzicht ben ik misschien soms teveel een denker.’

Is het dan erg als het leven anders loopt dan gedacht? ‘Nee, dan vind ik het juist weer jammer dat ik een denker ben. Ik zou graag wat meer leven vanuit gevoel. Dat ben ik aan het leren. En het gaat me steeds beter af.’

In hoeverre zou je jezelf omschrijven als een Durver?

‘Ik ben opgeleid tot communicatietrainer en ik heb jarenlang bij een goed en commercieel instituut gewerkt. In die zin heb ik mijn luxe leventje opgegeven. Ik verdien nog maar de helft van wat ik indertijd verdiende. Dat was de eerste keer dat ik gedurfd heb los te laten, het diepe in te duiken en te starten met het waarmaken van mijn droom.

Ook in mijn privéleven heb ik dat een keer gedaan. Tien jaar heb ik een hele fijne relatie gehad. Samen met mijn ex-vriendin heb ik daar een punt achter gezet. We dachten allebei: er is nog iets mooiers. Samen hebben we gedurfd onze relatie los te laten en voor fantastisch te gaan. Inmiddels heeft zij een nieuwe vriend en heb ik al twee jaar een nieuwe vriendin. En ik ben helemaal gelukkig en in de wolken met haar.’

In hoeverre zou je jezelf omschrijven als een Doener?

‘Binnen Libre hebben wij een bestuur. Met zijn drieën leggen we het lange termijn fundament en maken we het beleid. Dan hebben we nog een raad van advies. Die zorgt dat we nadenken over de dingen waar we minder verstand van hebben. Maar vervolgens ben ik degene die het beleid uitvoert.

Ik mag de klanten opzoeken en selectiegesprekken voeren met de trainers. Ik mag de buitenlandse projecten coördineren. Ik mag alles inkopen, tot het bestellen van enveloppen. Ik mag de website samen met één van de bestuursleden uitwerken. Ik mag offertes schrijven, facturen sturen, de handleiding ontwikkelen, het logo uitdenken, de nieuwsbrief schrijven en het prijsbeleid bepalen.

De trainers voeren het leeuwendeel van de trainingen uit in Nederland en in de ontwikkelingslanden. Maar ook sta ik zelf soms als trainer voor groepen, zowel in binnen- als buitenland. Als enige betaalde kracht doe ik alles. En dat is hartstikke stoer. In die zin ben ik de doener van Libre. Ik ben directeur en schoonmaker tegelijk,’ vertelt Erik trots.

In hoeverre zou je jezelf omschrijven als een Doorzetter?

‘Er zijn twee varianten. De ene vorm van doorzetten is niet zo slim. We hebben bijvoorbeeld in Noord Ghana een project gedaan. Op het moment dat wij daar voorstelden nog een project te organiseren, stelden zij als voorwaarde dat er beter eten en koek bij de koffie moest komen. Dan geloof ik er niet meer in en laat ik los. Op zo een moment denk ik: lees de tekens aan de wand, dit is niet de tijd noch de plaats om het luxer te maken. Dus daar komen we niet meer terug.

Anderzijds denk ik aan onze nieuwste klant in Nederland die ‘ja’ heeft gezegd. Achter die organisatie heb ik tien keer aan moeten bellen, ben ik een keer op bezoek geweest, waarna ik weer vijf mails heb gestuurd en tien telefoontjes heb gepleegd. Twee weken geleden is die organisatie klant bij ons geworden. Op dat moment ben ik echt een doorzetter. Dan denk ik: dit is een toonaangevende goede Nederlandse organisatie waar ik graag mee samenwerk. Dan zet ik door totdat het lukt. En het is gelukt.’

Lees ook de eerste aflevering met Sanne Vroom en de tweede aflevering met Tom van de Beek langs de Simon Jelsma meetlat.